Xây Dựng Quy Trình Chiết Xuất Cao Chuẩn Hóa Và Tinh Chế Saponin Từ Củ Tam Thất Panax Pseudoginseng

• Tác giả: Ngô Hải Hà
• Người hướng dẫn: ThS. Nguyễn Văn Khanh
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội - Trường Đại học Y Dược
• Chuyên ngành: Dược học
• Đề tài: Xây dựng quy trình chiết xuất cao chuẩn hóa giàu saponin và tinh chế saponin từ củ tam thất Panax pseudoginseng
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 1. TỔNG QUAN VỀ CÂY TAM THẤT (PANAX PSEUDOGINSENG)
• 1.1. Tên khoa học của cây tam thất
• 1.2. Phân bố của cây tam thất
• 1.3. Đặc điểm thực vật của cây tam thất
• 1.4. Thành phần hoá học của cây tam thất
• 1.5. Tác dụng dược lý của cây tam thất
• 1.6. Tam thất trong y học cổ truyền
• 1.7. Các phương pháp chiết xuất và tinh chế saponin từ tam thất
• 1.7.1. Nguyên tắc chung
• 1.7.2. Các phương pháp chiết xuất saponin toàn phần từ tam thất
• 1.7.3. Các phương pháp tinh chế saponin từ tam thất
• 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng và nguyên vật liệu thí nghiệm
• 2.2. Đối tượng nghiên cứu
• 2.3. Nguyên liệu, hoá chất
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Xây dựng phương pháp định lượng notoginsenosid R1, ginsenosid Rg1, ginsenosid Rb1 bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao
• 2.4.2. Quy trình chiết xuất và tinh chế saponin
• 2.4.3. Xác định cấu trúc và độ tinh khiết của các saponin tinh chế được
• 2.4.4. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.4.5. Thẩm định phương pháp định lượng R1, Rg1 và Rb1 trong tam thất bằng phương pháp HPLC
• 2.4.5.1. Độ đặc hiệu của phương pháp
• 2.4.5.2. Tính thích hợp của hệ thống
• 2.4.5.3. Độ tuyến tính và khoảng nồng độ
• 3. ĐỊNH LƯỢNG VÀ TINH CHẾ SAPONIN
• 3.1. Định lượng saponin toàn phần trong mẫu củ tam thất
• 3.2. Chiết xuất saponin toàn phần từ củ tam thất
• 3.3. Tinh chế saponin trong mẫu củ tam thất
• 3.3.1. Tinh chế saponin toàn phần
• 3.3.2. Tinh chế saponin điển hình bằng sắc ký lỏng đầu dò PDA
• 3.4. Xác định cấu trúc và độ tinh khiết của các saponin tinh chế được
• 3.5. Về phương pháp định lượng notoginsenosid R1, ginsenosid Rg1, ginsenosid Rb1 bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao
• 3.6. Về quy trình chiết xuất và tinh chế saponin
• 3.7. Về quy trình xác định cấu trúc và độ tinh khiết của các saponin tinh chế được
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

I. Quy trình chiết xuất saponin

Quy trình chiết xuất saponin từ củ tam thất Panax pseudoginseng là một quy trình khoa học được thiết kế để tối ưu hóa việc thu nhận các hợp chất saponin có giá trị dược lý cao. Quy trình này bao gồm các bước chính như chuẩn bị nguyên liệu, chiết xuất bằng dung môi thích hợp, và tinh chế saponin. Phương pháp chiết xuất thảo dược được áp dụng để đảm bảo hiệu suất và chất lượng của saponin. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng dung môi ethanol 70% cho hiệu suất chiết xuất cao nhất. Quy trình này không chỉ giúp thu được saponin tự nhiên mà còn đảm bảo tính ổn định và độ tinh khiết của sản phẩm cuối cùng.

1.1. Chuẩn bị nguyên liệu

Nguyên liệu củ tam thất được thu hoạch và xử lý kỹ lưỡng trước khi tiến hành chiết xuất. Củ tam thất được rửa sạch, sấy khô, và nghiền thành bột mịn để tăng diện tích tiếp xúc với dung môi. Bước này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu suất chiết xuất cao.

1.2. Chiết xuất bằng dung môi

Phương pháp chiết xuất thảo dược sử dụng ethanol 70% được áp dụng để chiết xuất saponin từ bột củ tam thất. Quá trình chiết xuất được thực hiện ở nhiệt độ và thời gian tối ưu để đảm bảo thu được lượng saponin cao nhất. Sau đó, dung dịch chiết xuất được lọc và cô đặc để thu được cao saponin.

II. Tinh chế saponin

Tinh chế saponin là bước quan trọng để loại bỏ các tạp chất và thu được saponin có độ tinh khiết cao. Quy trình tinh chế bao gồm các bước như sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) và sắc ký lớp mỏng (TLC). Các phương pháp này giúp phân tách và xác định các loại saponin cụ thể như notoginsenosid R1, ginsenosid Rg1, và ginsenosid Rb1. Việc tinh chế saponin không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn mở ra nhiều ứng dụng saponin trong y học và dược phẩm.

2.1. Sắc ký lỏng hiệu năng cao HPLC

HPLC là phương pháp chính được sử dụng để tinh chế saponin. Phương pháp này cho phép phân tách các hợp chất saponin dựa trên đặc tính hóa học của chúng. Kết quả phân tích HPLC giúp xác định độ tinh khiết và hàm lượng của các saponin cụ thể.

2.2. Sắc ký lớp mỏng TLC

TLC được sử dụng để kiểm tra nhanh sự hiện diện của saponin trong mẫu. Phương pháp này giúp đánh giá sơ bộ chất lượng của saponin trước khi tiến hành các bước tinh chế phức tạp hơn.

III. Ứng dụng và lợi ích của saponin

Saponin từ củ tam thất Panax pseudoginseng có nhiều lợi ích và ứng dụng trong y học. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng saponin có tác dụng bảo vệ tim mạch, chống viêm, chống oxy hóa, và hỗ trợ điều trị ung thư. Saponin tự nhiên cũng được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và làm đẹp. Việc phát triển các công nghệ chiết xuất hiện đại đã mở rộng tiềm năng ứng dụng của saponin trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

3.1. Tác dụng dược lý

Saponin từ củ tam thất có tác dụng bảo vệ tim mạch, chống viêm, và chống oxy hóa. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng saponin có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và hỗ trợ điều trị ung thư.

3.2. Ứng dụng trong y học

Saponin được sử dụng trong các sản phẩm dược phẩm và thực phẩm chức năng. Các ứng dụng của saponin bao gồm hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch, tiểu đường, và các bệnh liên quan đến viêm nhiễm.