Nghiên cứu quy trình nhân giống nấm đầu khỉ và chiết xuất polysaccharide

MỞ ĐẦU

1. Chƣơng 1: TỔNG QUAN

1.1. Tình hình nghiên cứu và sản xuất và sử dụng nấm dƣợc liệu

1.2. Tình hình nghiên cứu và sản xuất nấm dược liệu

1.3. Tình hình nghiên cứu và sử dụng nấm dược liệu trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng

1.4. Tình hình nghiên cứu tách chiết các hợp chất có hoạt tính sinh học trong nấm dược liệu

1.5. Tình hình nghiên cứu tách chiết các hợp chất có hoạt tính sinh học trong nấm dược liệu ở nước ta

1.6. Nấm Đầu khỉ Hericium erinaceus (Bull.

1.7. Giới thiệu về nấm Đầu khỉ Hericium erinaceus (Bull.

1.8. Vị trí nấm Đầu khỉ trong phân loại nấm học

1.9. Đặc điểm hình thái quả thể và một số đặc tính sinh học của nấm Đầu khỉ

1.10. Thành phần hóa học của nấm Đầu khỉ H.

1.11. Một số thành phần dinh dưỡng trong nấm Đầu khỉ

1.12. Một số thành phần hóa học mang lại giá trị dược liệu cho nấm Đầu khỉ

1.13. Tình hình nuôi trồng nấm Đầu khỉ trên thế giới và trong nước

1.14. Một số phương pháp được sử dụng để tách polysaccharide từ quả thể và hệ sợi nấm dược liệu

1.14.1. Phương pháp tách chiết trong cồn

1.14.2. Phương pháp tách chiết trong nước nóng

1.14.3. Phương pháp tách chiết trong kiềm nóng kết hợp với sự hỗ trợ của lò vi sóng và siêu âm

1.14.4. Phương pháp tách chiết trong nước nóng kết hợp với sự hỗ trợ của lò vi sóng và siêu âm

2. Chƣơng 2: VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Các loại môi trƣờng

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu

2.3. Phương pháp nghiên cứu tuyển chọn, xây dựng QTCN phân lập giống nấm Đầu khỉ

2.4. Khảo nghiệm, tuyển chọn giống nấm Đầu khỉ

2.5. Phân lập giống nấm Đầu khỉ

2.6. Nghiên cứu độ tuổi của quả thể nấm thích hợp để phân lập giống gốc

2.7. Nghiên cứu các điều kiện nhân giống gốc nấm Đầu khỉ

2.8. Phương pháp nghiên cứu xây dựng QTCN nhân giống nấm Đầu khỉ dạng dịch thể các cấp.

2.9. Nhân giống Đầu khỉ dạng dịch thể trung gian cấp 1 (dung tích 200 ml)

2.10. Nhân giống Đầu khỉ dạng dịch thể trung gian cấp 2 (dung tích 2000 - 5000 ml)

2.11. Nhân giống Đầu khỉ dạng dịch thể sử dụng trong nuôi trồng nấm Đầu khỉ trên nguồn cơ chất tổng hợp (dung tích 120 lít)

2.12. Phương pháp kiểm tra chất lượng giống nấm dạng dịch thể

2.13. Phương pháp nghiên cứu xây dựng QTCN nuôi trồng nấm Đầu khỉ trên nguồn cơ chất tổng hợp sử dụng giống nấm dạng dịch thể.

2.14. Phương pháp xử lý nguyên liệu nuôi trồng nấm Đầu Khỉ

2.15. Nghiên cứu điều kiện thích hợp để nuôi trồng nấm Đầu khỉ trên nguồn cơ chất tổng hợp, sử dụng giống nấm dạng dịch thể.

2.16. Phương pháp bố trí thí nghiệm

2.17. Phương pháp xác định một số thành phần dinh dưỡng, vitamin, axit amin trong nấm Đầu khỉ

2.18. Phương pháp nghiên cứu một số điều kiện tách chiết thu nhận polysaccharide trong quả thể nấm Đầu khỉ

2.19. Phương pháp thu nhận polysaccharide trong mẫu quả thể nấm nấm Đầu khỉ

2.20. Lựa chọn hóa chất kiềm thích hợp

2.21. Nghiên cứu nồng độ dung dịch NaOH thích hợp

2.22. Phương pháp đánh giá hoạt tính kháng vi sinh vật kiểm định

2.23. Phương pháp đánh giá hoạt tính gây độc tế bào trên các dòng tế bào ung thư người nuôi cấy invitro

2.24. Phương pháp kiểm tra hoạt tính ức chế hình thành khối u 3 chiều trên thạch mềm (anti-tumor promoting assay) in vivo

2.25. Phương pháp nghiên cứu trên động vật thực nghiệm

2.26. Phương pháp xử lý số liệu

3. Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

3.1. Kết quả tuyển chọn, phân lập lại giống nấm Đầu khỉ H.

3.2. Kết quả so sánh, đánh giá và khảo nghiệm 4 giống nấm Đầu khỉ H. erinaceus trên diện hẹp

3.3. Một số đặc trưng hình thái của 4 giống nấm Đầu khỉ nghiên cứu tuyển chọn

3.4. Thời gian sinh trưởng của 4 giống nấm Đầu khỉ khảo nghiệm

3.5. Đánh giá khả năng chống chịu đối với các loại sâu bệnh hại của 4 giống Đầu khỉ nghiên cứu

3.6. Kết quả phân tích một số thành phần dinh dưỡng trong nấm Đầu khỉ He1

3.7. Kết quả phân lập lại giống nấm Đầu khỉ

3.8. Ảnh hưởng của phương pháp phân lập đến sự mọc của hệ sợi nấm Đầu khỉ

3.9. Xác định thời điểm phân lập

3.10. Kết quả nghiên cứu môi trường dinh dưỡng phân lập giống nấm Đầu khỉ

3.10.1. Ảnh hưởng của nguồn cacbon đến sự sinh trưởng của hệ sợi giống gốc

3.10.2. Ảnh hưởng của nguồn nitơ đến sự sinh trưởng của hệ sợi

3.10.3. Ảnh hưởng của thành phần môi trường dinh dưỡng đến sự sinh trưởng của sợi nấm

3.11. Xác định nhiệt độ thích hợp nuôi giống gốc nấm Đầu khỉ

3.12. Kết quả nghiên cứu xây dựng qui trình công nghệ nhân giống nấm Đầu khỉ dạng dịch thể

3.13. Nhân giống nấm Đầu khỉ trung gian cấp 1 dạng dịch thể (dung tích 200ml)

3.14. Kết quả nghiên cứu chế độ khử trùng môi trường dinh dưỡng

3.15. Kết quả nghiên cứu môi trường nhân giống nấm Đầu khỉ dạng dịch thể trung gian cấp 1

3.16. Ảnh hưởng của pH môi trường dinh dưỡng dạng dịch thể đến sự sinh trưởng của hệ sợi nấm Đầu khỉ trung gian cấp 1 dạng dịch thể

3.17. Kết quả xác định tỷ lệ giống cấy thích hợp khi cấy chuyển sang môi trường dịch thể

3.18. Kết quả nghiên cứu nhiệt độ nuôi giống nấm Đầu khỉ trung gian cấp 1 dạng dịch thể

3.19. Chế độ nuôi giống

3.19.1. Nghiên cứu chế độ nuôi giống trung gian cấp 1 trên máy lắc

3.19.2. Nghiên cứu các chế độ nuôi giống trên máy khuấy từ

3.20. Kết quả nghiên cứu đường cong sinh trưởng của giống nấm Đầu khỉ trung gian cấp 1 dạng dịch thể

3.21. Nhân giống nấm Đầu khỉ trung gian cấp 2 dạng dịch thể (dung tích 2000ml – 5000ml)

3.22. Kết quả nghiên cứu chế độ khử trùng môi trường dinh dưỡng

3.23. Kết quả nghiên cứu thành phần môi trường nhân giống trung gian cấp 2 nấm Đầu khỉ dạng dịch thể

3.24. Kết quả nghiên cứu tuổi giống trung gian cấp 1 dạng dịch thể cấy chuyển sang giống trung gian cấp 2

3.25. Kết quả xác định tỷ lệ giống cấy thích hợp khi cấy chuyển sang môi trường dịch thể

3.26. Kết quả nghiên cứu chế độ sục khí cho bình lên men dung tích 2-5 lít

3.27. Kết quả nghiên cứu chế độ sục khí cho bình lên men dung tích 2-5 lít

3.28. Kết quả xây dựng đường cong sinh trưởng của giống trung gian cấp 2 dạng dịch thể

3.29. Lên men nhân giống nấm Đầu khỉ dạng dịch thể qui mô 120 lít

3.30. Kết quả nghiên cứu thành phần môi trường nhân giống thể tích 120 lit

3.31. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của điều kiện khử trùng môi trường dinh dưỡng đến chất lượng môi trường dinh dưỡng

3.32. Kết quả nghiên cứu tuổi giống trung gian cấp 2 dạng dịch thể cấy chuyển sang bình lên men nhân giống thể tích 120 lít

3.33. Kết quả nghiên cứu tỷ lệ giống cấy chuyển sang nồi lên men thể tích 120 lít

3.34. Kết quả xây dựng đường cong sinh trưởng của nuôi trồng dạng dịch thể, thể tích 120lit (nghiên cứu thời gian lên men)

3.35. Kết quả nghiên cứu xây dựng qui trình công nghệ nuôi trồng nấm Đầu khỉ sử dụng giống dạng dịch thể.

3.36. Ảnh hưởng của độ ẩm cơ chất phối trộn đến khả năng nhiễm bệnh trong môi trường nuôi cấy và sự sinh trưởng, phát triển của hệ sợi nấm Đầu khỉ

3.37. Ảnh hưởng của thành phần dinh dưỡng phối trộn và phương pháp khử trùng đến sự sinh trưởng của hệ sợi nấm Đầu khỉ trong quá trình nuôi trồng thu quả thể

3.38. Ảnh hưởng của tỷ lệ giống cấy vào bịch nguyên liệu đến sự sinh trưởng, phát triển của hệ sợi nấm Đầu khỉ

3.39. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến sự sinh trưởng của hệ sợi nấm Đầu khỉ trong nuôi trồng

3.40. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến sự hình thành và phát triển quả thể

3.41. Hiệu quả kinh tế mang lại khi áp dụng qui trình công nghệ nuôi trồng nấm Đầu khỉ sử dụng giống dạng dịch thể

3.42. Kết quả tách chiết và thử hoạt tính sinh học của polysaccaride từ nấm Đầu khỉ H.

3.43. Nghiên cứu quy trình tách chiết

3.44. Lựa chọn hóa chất kiềm thích hợp

3.45. Nghiên cứu tối ưu hóa nồng độ dung dịch NaOH

3.46. Xác định hàm lượng polysaccharide trong quả thể nấm Đầu khỉ He1 trong từng thời điểm nuôi

3.47. Kết quả kiểm tra hàm lượng polysaccharide trong quả thể nấm Đầu khỉ khô mới thu hái và sau thời gian bảo quản 6 tháng

3.48. Kết quả thử hoạt tính của polysaccharide thu nhận được

3.49. Hoạt tính kháng vi sinh vật kiểm định (Antimicrobial assay)

3.50. Hoạt tính gây độc tế bào (Cytotoxicity assay)

3.51. Kết quả thử nghiệm hoạt tính ức chế hình thành khối u trên thạch mềm của các phân đoạn polisaccarid

3.52. Kết quả thử nghiệm in vivo tính an toàn và hiệu lực của chế phẩm polysaccharide tổng HT1 trên động vật thực nghiệm

3.52.1. Kết quả nghiên cứu an toàn của chế phẩm HT1

3.52.1.1. Tác dụng của HT1 đối với trọng lượng cơ thể thỏ

3.52.1.2. Tác dụng của HT1 trên điện tim của thỏ khi dùng chế phẩm HT1 6 tuần

3.52.1.3. Tác dụng của HT1 đến một số chỉ số huyết học trên thỏ khi dùng HT1 6 tuần

3.52.1.4. Tác dụng của HT1 đối với hoạt độ enzym SGOT, SGPT của thỏ

3.52.1.5. Tác dụng HT1 đối với hàm lượng Creatinin của thỏ

3.52.2. Kết quả nghiên cứu tác dụng bảo vệ phóng xạ của chế phẩm HT1

3.52.3. Tác dụng của HT1 đối với quá trình tạo máu

4. Chƣơng 4. KẾT LUẬN

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ TRONG PHẠM VI LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Phụ lục

I. Giới thiệu về nấm đầu khỉ và quy trình nhân giống

Nấm đầu khỉ, hay còn gọi là Hericium erinaceus, là một loại nấm dược liệu có giá trị dinh dưỡng và dược lý cao. Nghiên cứu về nhân giống nấm này đã trở thành một lĩnh vực quan trọng trong công nghệ sinh học. Quy trình nhân giống nấm bao gồm nhiều bước từ việc lựa chọn giống, nuôi trồng đến thu hoạch. Việc áp dụng công nghệ sinh học trong quy trình nhân giống giúp tăng năng suất và chất lượng nấm. Theo nghiên cứu, nấm đầu khỉ có chứa nhiều polysaccharide có tác dụng tốt cho sức khỏe, bao gồm khả năng tăng cường hệ miễn dịch và chống ung thư. Việc phát triển quy trình nhân giống nấm hiệu quả không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần vào việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

1.1. Tình hình nghiên cứu và sản xuất nấm dược liệu

Nghiên cứu về nấm dược liệu đã diễn ra mạnh mẽ trong những năm gần đây. Nấm đầu khỉ được biết đến với nhiều tác dụng dược lý, từ việc hỗ trợ điều trị bệnh đến việc cải thiện sức khỏe tổng thể. Tình hình sản xuất nấm dược liệu tại Việt Nam đang trên đà phát triển, với nhiều mô hình nuôi trồng hiện đại. Việc áp dụng công nghệ sinh học trong sản xuất nấm giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Nghiên cứu cho thấy, nấm đầu khỉ có thể được nuôi trồng trên nhiều loại cơ chất khác nhau, từ đó mở rộng khả năng sản xuất và đáp ứng nhu cầu thị trường.

II. Quy trình chiết xuất polysaccharide từ nấm đầu khỉ

Quy trình chiết xuất polysaccharide từ nấm đầu khỉ bao gồm nhiều phương pháp khác nhau, như chiết xuất bằng nước nóng, cồn, và kiềm. Mỗi phương pháp có ưu điểm và nhược điểm riêng, ảnh hưởng đến hàm lượng và hoạt tính của polysaccharide thu được. Nghiên cứu cho thấy, phương pháp chiết xuất bằng nước nóng cho hàm lượng polysaccharide cao nhất, đồng thời giữ được các hoạt tính sinh học của nấm. Việc tối ưu hóa quy trình chiết xuất không chỉ giúp tăng hiệu suất thu hồi mà còn đảm bảo chất lượng sản phẩm. Các polysaccharide thu được từ nấm đầu khỉ đã được chứng minh có tác dụng kháng vi sinh vật và chống ung thư, mở ra nhiều cơ hội ứng dụng trong y học.

2.1. Phương pháp chiết xuất polysaccharide

Các phương pháp chiết xuất polysaccharide từ nấm đầu khỉ bao gồm chiết xuất trong nước nóng, cồn và kiềm. Mỗi phương pháp có những đặc điểm riêng, ảnh hưởng đến chất lượng và hàm lượng polysaccharide thu được. Nghiên cứu cho thấy, chiết xuất bằng nước nóng cho kết quả tốt nhất về hàm lượng và hoạt tính sinh học. Việc lựa chọn phương pháp chiết xuất phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo chất lượng sản phẩm cuối cùng. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, polysaccharide từ nấm đầu khỉ có khả năng kháng vi sinh vật và có tác dụng tích cực trong việc hỗ trợ điều trị bệnh.

III. Tác dụng và ứng dụng của polysaccharide từ nấm đầu khỉ

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng polysaccharide từ nấm đầu khỉ có nhiều tác dụng tích cực đối với sức khỏe con người. Chúng có khả năng tăng cường hệ miễn dịch, chống viêm và kháng khuẩn. Nghiên cứu cũng cho thấy, polysaccharide có thể hỗ trợ điều trị một số loại ung thư thông qua cơ chế ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Việc ứng dụng polysaccharide trong y học cổ truyền và hiện đại đang được quan tâm nghiên cứu. Sự kết hợp giữa công nghệ sinh học và y học có thể tạo ra những sản phẩm mới, an toàn và hiệu quả cho sức khỏe.

3.1. Tác dụng kháng vi sinh vật và chống ung thư

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng polysaccharide từ nấm đầu khỉ có tác dụng kháng vi sinh vật mạnh mẽ. Các thử nghiệm cho thấy, chúng có khả năng ức chế sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn và nấm gây hại. Bên cạnh đó, polysaccharide cũng cho thấy hiệu quả trong việc ức chế sự phát triển của tế bào ung thư trong các nghiên cứu in vitro và in vivo. Điều này mở ra triển vọng cho việc phát triển các sản phẩm chức năng từ nấm đầu khỉ, phục vụ cho việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh.

Luận án về quy trình phân lập và nhân giống nấm đầu khỉ Hericium erinaceus cùng chiết xuất polysaccharide