Luận văn thạc sĩ về phân lập và nuôi trồng nấm vân chi Trametes versicolor tại miền núi phía Bắc Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Thanh Hằng
• Người hướng dẫn: PGS. Dương Văn Cường
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Công nghệ sinh học
• Đề tài: Nghiên cứu phân lập và nuôi trồng nấm vân chi Trametes versicolor miền núi phía Bắc Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
• 0.3.1. Ý nghĩa khoa học
• 0.3.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan chung về nấm Vân chi
• 1.1.1. Lịch sử nghiên cứu
• 1.1.2. Vị trí phân loại
• 1.1.3. Đặc điểm và phân bố
• 1.1.4. Giá trị dược liệu
• 1.1.5. Các hoạt chất chính có trong nấm Vân chi
• 1.1.6. Tình hình nghiên cứu nuôi trồng nấm Vân chi ở Việt Nam và trên thế giới
• 1.1.6.1. Tình hình nghiên cứu và nuôi trồng nấm Vân chi trên Thế giới
• 1.1.6.2. Tình hình nghiên cứu và nuôi trồng nấm Vân chi ở Việt Nam
• 1.1.7. Các phương pháp định danh nấm
• 1.1.7.1. Phương pháp định danh bằng hình thái học
• 1.1.7.2. Phương pháp định danh bằng sinh học phân tử
• 1.1.8. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của nấm Vân chi
• 1.1.8.1. Ảnh hưởng bởi yếu tố giống
• 1.1.8.2. Ảnh hưởng bởi các yếu tố dinh dưỡng
• 1.1.8.3. Ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường
• 1.2. ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
• 1.2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.2.1.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.2.2. Nội dung nghiên cứu
• 1.2.2.1. Vật tư hoá chất
• 1.2.2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 1.2.2.2.1. Phương pháp phân lập, lưu giữ nguồn gene chủng nấm Vân chi
• 1.2.2.2.2. Phương pháp nghiên cứu điều kiện nuôi cấy hệ sợi chủng nấm Vân chi
• 1.2.2.2.3. Nghiên cứu ảnh hưởng môi trường nhân giống cấp 1
• 1.2.2.2.4. Nghiên cứu ảnh hưởng của nguồn dinh dưỡng carbon
• 1.2.2.2.5. Nghiên cứu ảnh hưởng của nguồn dinh dưỡng nitơ
• 1.2.2.2.6. Nghiên cứu ảnh hưởng của muối khoáng
• 1.2.2.2.7. Nghiên cứu ảnh hưởng của pH môi trường
• 1.2.2.2.8. Nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ
• 1.2.2.3. Các chỉ tiêu theo dõi
• 1.3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 1.3.1. Kết quả thu thập, nghiên cứu quy trình phân lập và lưu giữ nguồn gene của chủng nấm Vân chi bản địa thu thập tại miền núi phía Bắc Việt Nam
• 1.3.1.1. Kết quả thu thập mẫu nấm Vân chi
• 1.3.1.2. Kết quả phân lập giống gốc chủng nấm Vân chi
• 1.3.1.3. Kết quả định danh, phân loại các chủng nấm Vân chi thu thập được
• 1.3.1.3.1. Kết quả tách chiết DNA tổng số
• 1.3.1.3.2. Kết quả khuếch đại gene chỉ thị ITS
• 1.3.1.3.3. Kết quả phân tích chỉ thị ITS
• 1.3.1.3.4. Đăng ký trình tự gene chỉ thị lên ngân hàng Genbank NCBI
• 1.3.2. Điều kiện nuôi cấy hệ sợi hai chủng nấm Vân chi bản địa thu thập tại miền núi phía Bắc Việt Nam
• 1.3.2.1. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của môi trường nhân giống cấp 1
• 1.3.2.2. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nguồn dinh dưỡng carbon
• 1.3.2.3. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nguồn dinh dưỡng nitơ
• 1.3.2.4. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nguồn muối khoáng
• 1.3.2.5. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của pH môi trường
• 1.3.2.6. Kết quả khảo sát ảnh hưởng của nhiệt độ nuôi cấy
• 2. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về nấm vân chi Trametes versicolor

Nấm vân chi, hay còn gọi là Trametes versicolor, là một trong những loại nấm dược liệu quan trọng, được biết đến với nhiều công dụng trong y học cổ truyền và hiện đại. Nấm này có hình dạng đặc trưng với các màu sắc khác nhau, thường mọc trên gỗ mục. Theo nghiên cứu, nấm vân chi chứa nhiều hợp chất sinh học quý giá như PSK (polysaccharide krestin) và PSP (polysaccharide peptide), có khả năng hỗ trợ điều trị ung thư và tăng cường hệ miễn dịch. Việc phân lập và nuôi trồng nấm vân chi tại miền núi phía Bắc Việt Nam không chỉ giúp bảo tồn nguồn gen mà còn mở ra cơ hội cho việc phát triển các sản phẩm dược liệu từ nấm này.

1.1. Đặc điểm sinh học của nấm vân chi

Nấm vân chi có cấu trúc quả thể không cuống, với bề mặt phủ lông tơ và có hình dạng bán nguyệt. Màu sắc của nấm có thể thay đổi tùy thuộc vào môi trường sống. Nấm này phát triển chủ yếu trên các khúc gỗ đã chết và có khả năng sinh trưởng tốt trong điều kiện ẩm ướt. Hệ thống sợi nấm được chia thành nhiều loại, cho thấy sự đa dạng trong cấu trúc và chức năng. Nghiên cứu về đặc điểm sinh học của nấm vân chi là cần thiết để xác định các điều kiện nuôi trồng tối ưu.

II. Phân lập và định danh nấm vân chi

Quá trình phân lập nấm vân chi bao gồm việc thu thập mẫu từ tự nhiên, sau đó sử dụng các phương pháp sinh học phân tử để xác định giống. Việc sử dụng phương pháp PCR để khuếch đại gene chỉ thị ITS đã cho thấy hiệu quả cao trong việc định danh các chủng nấm. Kết quả phân tích cho thấy sự khác biệt di truyền giữa các chủng nấm thu thập được, điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển giống nấm bản địa. Việc định danh chính xác không chỉ giúp hiểu rõ hơn về nguồn gen mà còn hỗ trợ trong việc phát triển các sản phẩm từ nấm vân chi.

2.1. Phương pháp phân lập nấm

Phương pháp phân lập nấm vân chi bao gồm việc sử dụng các môi trường nuôi cấy khác nhau để tối ưu hóa sự phát triển của hệ sợi nấm. Các yếu tố như nguồn dinh dưỡng, pH, và nhiệt độ đều ảnh hưởng đến quá trình này. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc điều chỉnh các yếu tố này có thể nâng cao hiệu suất sinh trưởng của nấm, từ đó tạo ra nguồn giống chất lượng cao cho việc nuôi trồng.

III. Điều kiện nuôi trồng nấm vân chi

Việc xác định điều kiện nuôi trồng nấm vân chi là rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển tối ưu của giống nấm. Các yếu tố như nguồn dinh dưỡng, độ ẩm, và nhiệt độ đều có tác động lớn đến sự sinh trưởng của nấm. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nấm vân chi phát triển tốt nhất trong môi trường có độ ẩm cao và nhiệt độ ổn định. Việc nghiên cứu các điều kiện này không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn đảm bảo chất lượng sản phẩm cuối cùng.

3.1. Ảnh hưởng của nguồn dinh dưỡng

Nguồn dinh dưỡng là yếu tố quyết định trong quá trình nuôi trồng nấm. Nghiên cứu cho thấy rằng các nguồn carbon và nitơ khác nhau có ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển của hệ sợi nấm. Việc lựa chọn nguồn dinh dưỡng phù hợp không chỉ giúp tăng trưởng nhanh chóng mà còn cải thiện chất lượng của nấm thu hoạch. Các thí nghiệm đã chỉ ra rằng việc sử dụng các loại phân bón hữu cơ có thể mang lại hiệu quả cao trong việc nuôi trồng nấm vân chi.

IV. Ứng dụng của nấm vân chi trong y học

Nấm vân chi không chỉ có giá trị trong lĩnh vực dược liệu mà còn được ứng dụng rộng rãi trong y học hiện đại. Các hoạt chất như PSK và PSP đã được chứng minh có khả năng hỗ trợ điều trị ung thư, tăng cường hệ miễn dịch và chống lại các tác dụng phụ của hóa trị. Việc nghiên cứu và phát triển các sản phẩm từ nấm vân chi có thể mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe cộng đồng, đặc biệt trong bối cảnh gia tăng các bệnh lý nghiêm trọng như ung thư và tiểu đường.

4.1. Tác dụng chống ung thư

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các hợp chất trong nấm vân chi có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy bệnh nhân sử dụng nấm vân chi có thể cải thiện tình trạng sức khỏe và kéo dài thời gian sống. Điều này mở ra hướng đi mới trong việc phát triển các liệu pháp điều trị ung thư hiệu quả và an toàn hơn.