I. Tổng quan về sản xuất và tiêu thụ hoa cây cảnh
Tại Việt Nam, quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế đang diễn ra, với mục tiêu nâng cao mức sống của người dân, đặc biệt là khu vực nông thôn. Nhu cầu đời sống tinh thần ngày càng được quan tâm, kéo theo sự mở rộng của thị trường hoa cây cảnh. Đảng và Chính phủ đã chú trọng phát triển nông nghiệp theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hình thành các vùng chuyên canh, thâm canh với cơ cấu cây trồng hợp lý, tạo sản phẩm hàng hóa chất lượng cao. Huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên, tận dụng lợi thế giáp ranh Hà Nội, đã chuyển đổi từ trồng lúa, đay sang trồng hoa, cây cảnh cho thu nhập cao hơn. Tuy nhiên, việc chuyển đổi này đặt ra câu hỏi về hiệu quả nâng cao mức sống của người dân, cũng như những thuận lợi và khó khăn trong sản xuất và tiêu thụ hoa cây cảnh. Chính vì vậy, đề tài nghiên cứu tập trung vào tình hình sản xuất và tiêu thụ hoa, cây cảnh ở huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên, nhằm tìm ra định hướng và giải pháp phát triển ngành này trong tương lai.
II. Đặc điểm và thách thức trong sản xuất hoa cây cảnh
Hoa, cây cảnh là loại cây trồng mang tính đặc thù, đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc đặc biệt, tính thẩm mỹ cao và kinh nghiệm của người trồng. "Hoa, cây cảnh là những loại thực vật được trồng ở vườn, ruộng khay chậu, trong bồn... và sự chăm sóc của con người” (Nguyễn Khắc Trung và Phạm Minh Thu). Việc chăm sóc, tạo dáng cho cây, bón phân đúng thời điểm là yếu tố quyết định đến năng suất và chất lượng. Giống cây trồng tốt, chịu bệnh cao, màu sắc đẹp, hương thơm là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất. Hoa là sản phẩm tươi, dễ hỏng, do đó kỹ thuật bảo quản và vận chuyển sau thu hoạch là rất quan trọng. Chu kỳ sản xuất dài (với cây cảnh) trong khi thị hiếu người tiêu dùng luôn thay đổi, dẫn đến rủi ro cao. Ví dụ, những năm 1997, 1998 người dân Hà Nội ưa chuộng cây sanh, si tạo dáng, nhưng hiện nay lại thích cây mộc tự nhiên. Điều này đòi hỏi người sản xuất phải năng động nắm bắt thị trường, quyết định đúng khi lên kế hoạch sản xuất. Ngoài ra, việc tận dụng không gian, kết hợp nhiều loại cây trồng (ví dụ: trồng hoa phong lan, địa lan dưới giàn che của cây tràm my) cũng là một giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư.
III. Tiêu thụ hoa cây cảnh và tầm quan trọng của thị trường
Tiêu thụ là giai đoạn cuối cùng, quyết định sự tồn tại và phát triển của quá trình sản xuất. Nó là yếu tố thực hiện giá trị sử dụng của sản phẩm. Tiêu thụ là quá trình chuyển hóa quyền sử dụng hàng hóa, tiền tệ giữa các chủ thể của nền kinh tế, bao gồm chủ thể tham gia, đối tượng (hàng hóa và tiền tệ) và thị trường. Tiêu thụ nhanh hay chậm ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ sản xuất, thời gian lưu chuyển vốn và hiệu suất sử dụng đồng vốn. Tiêu thụ phản ánh kết quả kinh doanh, khẳng định sự hiện diện của hàng hóa và sự chấp nhận của thị trường. Nó tác động đến khả năng thu hẹp hay mở rộng thị trường thông qua mối quan hệ giữa người sản xuất và khách hàng. Nghiên cứu thị trường, xây dựng chiến lược sản phẩm, chiến lược thị trường, hỗ trợ tiêu thụ (giới thiệu sản phẩm, hội chợ, quảng cáo...) và lựa chọn phương án tiêu thụ (trực tiếp, gián tiếp, hỗn hợp) là những nội dung quan trọng trong quá trình tiêu thụ sản phẩm.
IV. Xu hướng và tiềm năng phát triển ngành hoa cây cảnh
Sản xuất hoa, cây cảnh trên thế giới đang phát triển mạnh mẽ, trở thành ngành thương mại mang lại hiệu quả kinh tế cao. Giá trị sản lượng hoa, cây cảnh toàn cầu không ngừng tăng, với những thị trường lớn như Nhật Bản, Hà Lan và Mỹ. Giá trị nhập khẩu hoa, cây cảnh cũng tăng hàng năm, với thị trường Hà Lan chiếm gần 50%. Việt Nam có khí hậu nhiệt đới gió mùa, độ ẩm và điều kiện thuận lợi cho việc trồng hoa, cây cảnh. Sự đa dạng về khí hậu và nguồn lao động dồi dào, cần cù tạo điều kiện phát triển ngành này. Việc phát triển nghề trồng hoa, cây cảnh không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn hướng tới xuất khẩu. Học hỏi kinh nghiệm từ các nước trong khu vực như Thái Lan, Trung Quốc, nắm bắt cơ hội xâm nhập thị trường là hướng đi mới cho nghề trồng hoa, cây cảnh, góp phần phát triển một nền nông nghiệp sinh thái bền vững. Xu hướng sản xuất là tăng năng suất, giảm chi phí lao động, giảm giá thành sản phẩm, hướng tới giống hoa, cây cảnh đẹp, tươi lâu, chất lượng cao.
