Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của các loại nấm ở Bắc Trung Bộ

• Tác giả: Đỗ Xuân Hưng
• Người hướng dẫn: TS Đặng Ngọc Quang
• Trường học: Trường Đại Học Vinh
• Chuyên ngành: Hóa Hữu Cơ
• Đề tài: Nghiên Cứu Hóa Học Và Hoạt Tính Sinh Học Của Nấm Hexagonia Tenuis, Phellinus Gilvus, Phellinus Baumii Và Ganoderma Australe Ở Bắc Trung Bộ
• Loại tài liệu: Luận Án Tiến Sĩ Hóa Học
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Nghệ An

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
• 1. Tổng quan về chi Hexagonia
• 1.1. Đặc điểm hình thái, phân bố
• 1.2. Thành phần hóa học và hoạt tính sinh học
• 2. Nấm Hexagonia tenuis
• 2.1. Đặc điểm hình thái, phân bố
• 2.2. Thành phần hóa học và hoạt tính sinh học
• 3. Tổng quan về chi Phellinus
• 3.1. Đặc điểm hình thái, phân bố
• 3.2. Thành phần hóa học và hoạt tính sinh học
• 4. Nấm Phellinus baumii
• 4.1. Đặc điểm hình thái, phân bố
• 4.2. Thành phần hóa học và hoạt tính sinh học
• 5. Nấm Phellinus gilvus
• 5.1. Đặc điểm hình thái, phân bố
• 5.2. Thành phần hóa học và hoạt tính sinh học
• 6. Tổng quan về chi Ganoderma
• 6.1. Đặc điểm, phân bố và phân loại
• 6.2. Thành phần hóa học và hoạt tính sinh học
• 7. Nấm Ganoderma australe
• 7.1. Đặc điểm hình thái, phân bố
• 7.2. Thành phần hóa học và hoạt tính sinh học
• 2. Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THỰC NGHIỆM
• 2.1. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp lấy mẫu
• 2.3. Phương pháp chiết xuất, phân lập
• 2.4. Phương pháp khảo sát cấu trúc các hợp chất
• 2.5. Phương pháp thử kháng vi sinh vật kiểm định
• 2.6. Phương pháp thử nghiệm hoạt tính gây độc tế bào ung thư
• 2.7. Hóa chất và thiết bị
• 2.8. Nghiên cứu các hợp chất từ quả thể nấm Hexagonia tenuis
• 2.8.1. Ngâm chiết và tạo cao chiết
• 2.8.2. Phân lập các hợp chất từ cao ethyl acetate
• 2.8.3. Xác định cấu trúc của các hợp chất
• 2.8.4. Nghiên cứu hoạt tính sinh học của các hợp chất
• 2.9. Nghiên cứu các hợp chất từ quả thể nấm Phellinus gilvus
• 2.9.1. Ngâm chiết và tạo cao chiết
• 2.9.2. Phân lập các hợp chất từ cao chiết ethyl acetate
• 2.9.3. Xác định cấu trúc phân tử của các hợp chất
• 2.9.4. Nghiên cứu hoạt tính sinh học của các hợp chất
• 2.10. Nghiên cứu các hợp chất từ quả thể nấm Phellinus baumii
• 2.10.1. Ngâm chiết và tạo cao chiết
• 2.10.2. Phân lập các hợp chất từ cao ethyl acetate
• 2.10.3. Xác định cấu trúc phân tử của các hợp chất
• 2.10.4. Nghiên cứu hoạt tính sinh học của các hợp chất
• 2.11. Nghiên cứu các hợp chất từ quả thể nấm Ganoderma australe
• 2.11.1. Ngâm chiết và tạo cặn chiết
• 2.11.2. Phân lập các hợp chất từ cao chiết ethyl acetate
• 2.11.3. Xác định cấu trúc phân tử của các hợp chất
• 3. Chương 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Nghiên cứu thành phần hóa học quả thể nấm Hexagonia tenuis
• 3.1.1. Phân lập các hợp chất
• 3.1.2. Xác định cấu trúc
• 3.2. Nghiên cứu thành phần hóa học quả thể nấm Phellinus gilvus
• 3.2.1. Phân lập các hợp chất
• 3.2.2. Xác định cấu trúc các hợp chất
• 3.3. Nghiên cứu thành phần hóa học quả thể nấm Phellinus baumii
• 3.3.1. Phân lập các hợp chất
• 3.3.2. Xác định cấu trúc các hợp chất
• 3.4. Nấm Ganoderma australe
• 3.4.1. Phân lập các hợp chất
• 3.4.2. Xác định cấu trúc
• 3.5. Hoạt tính sinh học của các hợp chất phân lập từ nấm Hexagonia tenius
• 3.6. Hoạt tính sinh học của các hợp chất đã phân lập từ nấm Phellinus gilvus
• 3.7. Hoạt tính sinh học của các hợp chất phân lập từ nấm Phellinus baumi
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về nấm

Nấm là một nhóm sinh vật độc đáo, thuộc giới Eukaryote, không có chất diệp lục và hấp thu chất dinh dưỡng từ môi trường. Chúng có giá trị dinh dưỡng cao với hàm lượng protein và vitamin phong phú. Nấm đã được sử dụng trong y học cổ truyền từ xa xưa, đặc biệt ở các nền văn hóa như Trung Quốc và Nhật Bản. Nghiên cứu gần đây cho thấy nấm chứa nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học, bao gồm khả năng kháng vi sinh vật và chống ung thư. Việt Nam có khoảng 22,000 loài nấm, trong đó nhiều loài có tiềm năng dược liệu nhưng chưa được nghiên cứu đầy đủ. Việc nghiên cứu nấm trong y học hiện đại đang trở thành một xu hướng quan trọng.

1.1. Đặc điểm sinh học của nấm

Nấm có cấu trúc đa dạng và thường phát triển trên các chất hữu cơ. Chúng có thể sống ký sinh hoặc cộng sinh với thực vật. Nấm có khả năng sản xuất bào tử, giúp chúng sinh sản và phát tán rộng rãi. Một số loài nấm có khả năng tạo ra các hợp chất sinh học có lợi cho sức khỏe con người, như polysaccharides và triterpenoids, có thể hỗ trợ hệ miễn dịch và chống lại các bệnh lý nghiêm trọng.

II. Nghiên cứu thành phần hóa học

Nghiên cứu thành phần hóa học của nấm Hexagonia tenuis, Phellinus gilvus, Phellinus baumii, và Ganoderma australe đã chỉ ra sự hiện diện của nhiều hợp chất có giá trị. Các hợp chất này bao gồm triterpenoids, sterols và phenolics, có khả năng chống ung thư và kháng vi sinh vật. Việc phân lập và xác định cấu trúc của các hợp chất này là rất quan trọng để hiểu rõ hơn về hoạt tính sinh học của chúng. Nghiên cứu cho thấy rằng các hợp chất từ nấm có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, mở ra hướng đi mới trong việc phát triển dược phẩm từ thiên nhiên.

2.1. Phân lập hợp chất từ nấm Hexagonia tenuis

Từ dịch chiết của nấm Hexagonia tenuis, đã phân lập được năm hợp chất, trong đó có ba hợp chất triterpenoid mới là hexagonin F, hexatenuin A và hexagonin B. Các hợp chất này đã được chứng minh có khả năng ức chế tế bào khối u, đặc biệt là các loại ung thư phổi và gan. Việc nghiên cứu này không chỉ làm phong phú thêm kiến thức về thành phần hóa học của nấm mà còn mở ra cơ hội cho việc phát triển các liệu pháp điều trị mới.

III. Hoạt tính sinh học của nấm

Hoạt tính sinh học của các hợp chất phân lập từ nấm Phellinus gilvus và Phellinus baumii cho thấy tiềm năng lớn trong việc điều trị bệnh. Các hợp chất phenolic từ Phellinus gilvus có khả năng gây độc tế bào ung thư, trong khi các hợp chất từ Phellinus baumii cũng thể hiện hoạt tính tương tự. Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của nấm trong y học hiện đại, đặc biệt là trong việc phát triển các loại thuốc mới có nguồn gốc tự nhiên.

3.1. Khả năng kháng vi sinh vật

Các hợp chất từ nấm không chỉ có hoạt tính chống ung thư mà còn có khả năng kháng vi sinh vật. Nghiên cứu cho thấy rằng các hợp chất từ nấm có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn và nấm gây bệnh. Điều này mở ra khả năng sử dụng nấm như một nguồn dược liệu quý giá trong việc phát triển các sản phẩm kháng sinh tự nhiên, giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào thuốc kháng sinh tổng hợp.