Nghiên cứu đặc điểm sinh học của nấm sợi gây hại trên thấu kính ống nhòm tại Việt Nam

• Tác giả: Ngô Cao Cường
• Người hướng dẫn: PGS. Phí Quyết Tiến
• Trường học: Học Viện Khoa Học Và Công Nghệ Việt Nam
• Chuyên ngành: Sinh Học
• Đề tài: Nghiên Cứu Đặc Điểm Sinh Học Của Một Số Chủng Nấm Sợi Gây Hại Trên Thấu Kính Ống Nhòm Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Nấm sợi gây hại trên kính và quá trình phát triển
• 1.2. Vật liệu kính, thành phần và đặc tính
• 1.3. Nấm sợi và sự xâm nhập của nấm sợi trên bề mặt vật liệu kính
• 1.4. Quá trình phát triển của nấm sợi trên vật liệu kính và sự gây hại kính bởi quá trình trao đổi chất
• 1.5. Ống nhòm ON8x30 và tác hại của nấm trên thấu kính
• 1.6. Đặc điểm khí hậu các điểm bảo quản ống nhòm và đặc điểm sinh học nấm sợi trên thấu kính
• 1.7. Đặc điểm địa lý và khí hậu của các điểm lấy mẫu
• 1.8. Cấu trúc thành phần nấm sợi trên vật liệu kính theo đặc điểm khí hậu và địa lý
• 1.9. Cấu trúc thành phần chi, loài nấm sợi gây hại trên vật liệu kính
• 1.10. Một số phương pháp phân loại nấm sợi
• 1.11. Các yếu tố ngoại cảnh và đặc điểm của nấm sợi ảnh hưởng tới quá trình gây hại trên bề mặt kính
• 1.12. Độ ẩm không khí và một số yếu tố khác
• 1.13. Đặc tính sinh axít của nấm sợi
• 1.14. Đặc tính sinh polysaccharide ngoại bào (EPS) của nấm sợi
• 1.15. Một số đặc tính sinh học khác của nấm sợi (tạo màng sinh học, phát tán bào tử, khả năng phát triển của sợi nấm)
• 1.16. Ảnh hưởng của nấm sợi đến đặc tính quang của vật liệu kính
• 1.17. Ảnh hưởng của nấm sợi đến cấu trúc và bề mặt vật liệu kính
• 1.18. Đặc điểm di truyền của nấm sợi gây hại trên bề mặt kính
• 1.19. Đặc điểm di truyền chung của các loài nấm gây hại trên bề mặt kính
• 1.20. Các gen tham gia vào sinh tổng hợp axít hữu cơ
• 1.21. Các gen tham gia vào sinh tổng hợp EPS
• 1.22. Sơ lược về nghiên cứu hệ gen nấm sợi
• 1.23. Các nghiên cứu về dự đoán các cụm gen và so sánh hệ gen của nấm sợi gây hại trên bề mặt vật liệu
• 1.24. Các nghiên cứu về hệ gen nấm sợi Curvularia
• 1.25. Phương pháp ức chế nấm sợi và tình hình nghiên cứu nấm sợi trên kính tại Việt Nam
• 1.26. Kiểm soát các thông số lí, hóa trong quá trình bảo quản
• 1.27. Sử dụng các tác nhân (vật lí, hóa học,…) trong ức chế nấm gây hại
• 1.28. Chất ức chế nấm sợi dạng bay hơi và tiềm năng ứng dụng trong chống nấm sợi cho thiết bị quang học
• 1.29. Tình hình nghiên cứu nấm sợi gây hại kính tại Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Vật liệu nghiên cứu
• 2.2. Thu mẫu nấm sợi nhiễm trên thấu kính ống nhòm
• 2.3. Chế phẩm diệt nấm
• 2.4. Hóa chất, thiết bị
• 2.5. Môi trường nuôi cấy
• 2.6. Phương pháp nghiên cứu
• 2.7. Phân loại theo đặc điểm hình thái
• 2.8. Phân loại nấm dựa trên phân tích trình tự gen ITS
• 2.9. Các phương pháp phân tích hóa sinh, hóa lý
• 2.10. Các phương pháp phân tích vật lý, hóa học
• 2.11. Giải trình tự và phân tích hệ gen chủng nấm sợi gây hại mạnh
• 2.12. Phân tích, xử lý thống kê
• 2.13. Sơ đồ nghiên cứu tổng quát trong Luận án
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Đặc điểm thấu kính bị gây hại và phân lập các chủng nấm sợi trên thấu kính ống nhòm ON8x30
• 3.2. Mức độ gây hại của nấm sợi trên thấu kính
• 3.3. Ảnh hưởng của nấm sợi gây hại đến đặc tính quang của thấu kính
• 3.4. Phân bố và đặc điểm hình thái của nấm sợi gây hại trên thấu kính của ống nhòm ON8x30
• 3.5. Nấm sợi gây hại trên thấu kính của ống nhòm ON8x30 tại miền Bắc (Xuân Mai-HN, Mê Linh-VP, Thanh Ba-PT, Lục Ngạn-BG)
• 3.6. Nấm sợi gây hại trên thấu kính của ống nhòm tại miền Trung (Quỳnh Lưu- Nghệ An, Thái Hòa-Nghệ An)
• 3.7. Nấm sợi gây hại trên thấu kính của ống nhòm tại Biên Hòa-Đồng Nai
• 3.8. Nấm sợi gây hại trên thấu kính của ống nhòm trong điều kiện khí hậu biển (thường đỗ tại An Dương-Hải Phòng)
• 3.9. Tổng hợp, so sánh đặc tính sinh học của nấm gây hại tại các khu vực thu thập mẫu
• 3.10. Đặc điểm phân loại và đặc tính gây hại của các chủng nấm sợi phân lập từ thấu kính
• 3.11. Đặc điểm phân loại của các chủng nấm sợi
• 3.12. Khả năng sinh axít hữu cơ của các chủng nấm sợi
• 3.13. Đánh giá khả năng gây hại của các chủng nấm sợi trên bề mặt kính giả định trong điều kiện in vitro
• 3.14. Lựa chọn và đánh giá đặc trưng của một số nấm sợi điển hình gây hại trên bề mặt kính
• 3.15. Giải trình tự hệ gen và phân tích đặc tính di truyền liên quan đến khả năng gây hại trên thấu kính của chủng Curvularia eragrostidis C52
• 3.16. Đặc điểm phân loại chủng nấm Curvularia eragrostidis C52
• 3.17. Giải trình tự, lắp ráp và chú giải hệ gen chủng nấm sợi
• 3.18. Phân tích cây phân loài và các hệ gen so sánh
• 3.19. Con đường sinh tổng hợp một số axít hữu cơ liên quan đến phân huỷ kính từ Curvularia eragrostidis C52
• 3.20. Xác định gen liên quan đến sinh tổng hợp EPS
• 3.21. Thử nghiệm khả năng kháng nấm sợi gây hại điển hình trên thấu kính ống nhòm của một số chế phẩm diệt nấm
• 3.22. Thử nghiệm khả năng kháng nấm của một số chế phẩm diệt nấm
• 3.23. Khảo sát khả năng ức chế nấm sợi của chế phẩm AI1
• 3.24. Thử nghiệm ảnh hưởng của độ ẩm đến khả năng ức chế phát triển của nấm sợi bởi AI1
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về nấm sợi gây hại trên thấu kính ống nhòm

Nghiên cứu về nấm sợi gây hại trên thấu kính ống nhòm tại Việt Nam đã chỉ ra rằng khí hậu nhiệt đới ẩm ướt tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các chủng nấm sợi. Các chủng này có thể gây hại nghiêm trọng đến chất lượng và độ bền của vật liệu kính. Theo nghiên cứu, nấm sợi có xu hướng bám vào bề mặt kính, làm giảm độ trong suốt và gây ra các vấn đề về quang học. Các nghiên cứu trước đây cho thấy rằng nấm gây hại như Aspergillus, Cladosporium và Curvularia có thể sản sinh ra các sản phẩm trao đổi chất như axít hữu cơ, làm hỏng bề mặt kính và làm giảm khả năng quan sát. Thực trạng này cho thấy sự cần thiết phải hiểu rõ hơn về đặc điểm sinh học của các chủng nấm sợi này để có thể quản lý và kiểm soát hiệu quả hơn.

1.1. Đặc điểm sinh học của nấm sợi

Đặc điểm sinh học của nấm sợi bao gồm khả năng phát triển trong các điều kiện môi trường khác nhau. Nấm sợi có khả năng sinh sản rất nhanh và có thể tạo ra bào tử, giúp chúng tồn tại trong các điều kiện không thuận lợi. Nghiên cứu cho thấy rằng độ ẩm và nhiệt độ là hai yếu tố chính ảnh hưởng đến sự phát triển của nấm sợi trên bề mặt kính. Ngoài ra, khả năng sinh polysaccharide ngoại bào (EPS) của nấm sợi cũng là một yếu tố quan trọng, giúp chúng bám dính vào bề mặt kính và tạo thành màng sinh học, gây khó khăn trong việc làm sạch và bảo trì các thiết bị quang học.

II. Tác động của nấm sợi đến thấu kính

Sự hiện diện của nấm sợi trên thấu kính ống nhòm không chỉ gây ra các vấn đề về quang học mà còn ảnh hưởng đến độ bền của vật liệu kính. Các axít hữu cơ được sinh ra trong quá trình trao đổi chất của nấm sợi có thể gây ăn mòn và làm hỏng bề mặt kính. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nấm sợi như Curvularia eragrostidis có khả năng làm giảm độ truyền qua ánh sáng của thấu kính, gây ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh. Bên cạnh đó, nấm mốc cũng có thể tạo ra các màng sinh học, làm giảm khả năng quan sát và làm tăng chi phí bảo trì thiết bị. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu và phát triển các phương pháp kiểm soát sự phát triển của nấm sợi trên thấu kính.

2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ gây hại

Mức độ gây hại của nấm sợi trên bề mặt kính phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có độ ẩm, nhiệt độ và thành phần hóa học của kính. Nghiên cứu cho thấy rằng độ ẩm cao tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nấm sợi và làm tăng khả năng gây hại. Bên cạnh đó, các sản phẩm trao đổi chất của nấm sợi, như axít hữu cơ và EPS, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức độ gây hại. Các nghiên cứu tiếp theo cần tập trung vào việc xác định các điều kiện tối ưu cho sự phát triển của nấm sợi và tìm kiếm các biện pháp hiệu quả để kiểm soát chúng.

III. Phương pháp nghiên cứu nấm sợi

Phương pháp nghiên cứu nấm sợi gây hại trên thấu kính ống nhòm bao gồm việc thu mẫu từ các khu vực khác nhau và phân tích đặc điểm sinh học của chúng. Các mẫu nấm mốc được phân lập và xác định thông qua các phương pháp phân tích hình thái và gen. Đặc biệt, việc sử dụng công nghệ giải trình tự gen thế hệ mới đã giúp làm rõ hơn về cấu trúc di truyền và khả năng sinh tổng hợp của các chủng nấm sợi. Nghiên cứu cũng đã áp dụng các phương pháp hóa sinh để đánh giá khả năng gây hại của nấm sợi trên bề mặt kính, từ đó đưa ra các biện pháp kiểm soát hiệu quả.

3.1. Các phương pháp phân tích

Các phương pháp phân tích trong nghiên cứu nấm sợi bao gồm phân loại hình thái, phân tích trình tự gen và các phương pháp hóa sinh. Phân loại hình thái cho phép xác định các đặc điểm bên ngoài của nấm sợi, trong khi phân tích trình tự gen giúp hiểu rõ hơn về đặc điểm di truyền và khả năng sinh tổng hợp của chúng. Bên cạnh đó, các phương pháp hóa sinh cũng được sử dụng để đánh giá khả năng gây hại của nấm sợi trên bề mặt kính, từ đó cung cấp thông tin quan trọng cho việc phát triển các biện pháp kiểm soát và quản lý hiệu quả.