I. Tổng Quan Về Quản Lý Xây Dựng Môi Trường Giáo Dục Mầm Non
Giáo dục mầm non (GDMN) là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, có vai trò và ảnh hưởng quan trọng đến quá trình phát triển nhân cách của mỗi con người. Giai đoạn từ 0 - 6 tuổi được xem là “thời kỳ vàng” của cuộc đời mỗi con người, do vậy những gì trẻ học được, hình thành và phát triển ở giai đoạn này sẽ có ý nghĩa hết sức quan trọng, tạo nền tảng và giá trị bền vững cho sự phát triển nhân cách. Với nhiệm vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, đảm bảo an toàn tình mạng và giáo dục toàn diện, giáo dục mầm non được xem là bậc học hết sức đặc thù trong hệ thống giáo dục quốc dân. Tính đặc thù được thể hiện ở mục tiêu, nội dung, hình thức và phương pháp tổ chức các hoạt động giáo dục ở trường mầm non nhằm thực hiện mục tiêu của bậc học. Để thực hiện được mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục mầm non, bên cạnh việc tổ chức các hoạt động giáo dục theo những yêu cầu của GDMN thì việc xây dựng môi trường giáo dục (MTGD) cũng là một nhiệm vụ hết sức quan trọng, đặc biệt trong xu hướng đổi mới giáo dục, theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm. Thực chất của quan điểm giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm” chính là phát huy tính tích cực, chủ động, nhu cầu tìm tòi, khám phá của trẻ để trẻ được hoạt động, thực hành, trải nghiệm nhiều nhất. Do vậy, xây dựng MTGD theo hướng trải nghiệm cũng là một xu hướng phù hợp với các yêu cầu đổi mới giáo dục nói chung, phù hơp với quan điểm giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm” ở các trường mầm non hiện nay.
1.1. Tầm quan trọng của môi trường giáo dục mầm non
Môi trường giáo dục mầm non đóng vai trò then chốt trong việc hình thành và phát triển nhân cách trẻ. Đây là nơi trẻ được chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục toàn diện. Một môi trường tốt sẽ tạo điều kiện cho trẻ phát triển thể chất, trí tuệ, tình cảm và kỹ năng xã hội một cách tối ưu. Theo tài liệu gốc, giai đoạn 0-6 tuổi là 'thời kỳ vàng' cho sự phát triển của trẻ.
1.2. Xu hướng xây dựng môi trường giáo dục theo hướng trải nghiệm
Xu hướng xây dựng môi trường giáo dục theo hướng trải nghiệm ngày càng được chú trọng. Quan điểm 'lấy trẻ làm trung tâm' đòi hỏi tạo ra môi trường để trẻ tự do khám phá, thực hành và trải nghiệm. Điều này giúp trẻ phát triển toàn diện và chủ động hơn trong quá trình học tập. Xây dựng môi trường học tập tích cực là yếu tố then chốt.
II. Thực Trạng Quản Lý Xây Dựng Trường Mầm Non Tại Nghi Sơn
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều sự nỗ lực thể hiện sự quan tâm, khuyến khích phát triển đối với bậc GDMN, trong đó vấn đề xây dựng MTGD ở trường mầm non là một trong những hướng được quan tâm nhằm nâng cao hiệu quả chăm sóc, giáo dục trẻ, đặc biệt việc xây dựng môi trường hoạt động theo hướng trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo (MG). Trên địa bàn thị xã Nghi Sơn và tỉnh Thanh Hóa nói chung chưa có công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động xây dựng MTGD trong trường học, đặc biệt là quản lý hoạt động xây dựng MTGD cho trẻ MG ở các trường Mầm non theo hướng trải nghiệm để từ đó đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng xây dựng được MTGD từ thể chất đến tinh thần, sức khỏe của trẻ theo mục tiêu giáo dục của ngành. Nhận thức được tầm quan trọng trong hoạt động xây dựng MTGD cho trẻ MG theo hướng trải nghiệm, trong những năm qua tại các trường Mầm non thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa được sự quan tâm chỉ đạo của các cấp các ngành đặc biệt là Phòng GD&ĐT, hoạt động xây dựng MTGD và công tác GD toàn diện cho trẻ MG đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ như: Quy mô trường, lớp phù hợp với quy định tại Điều lệ trường Mầm non, các nhóm, lớp của các nhà trường được phân tách triệt để theo độ tuổi. Các trường mầm non sử dụng nguồn nước sạch, có khu bếp ăn một chiều để tổ chức bán trú cho trẻ, công tác vệ sinh an toàn thực phẩm cũng như an toàn về phòng cháy chữa cháy được chú trọng và thực hiện nghiêm, đảm bảo cho công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ đạt hiệu quả.
2.1. Những thành tựu trong xây dựng trường mầm non tại Nghi Sơn
Thị xã Nghi Sơn đã có những bước tiến đáng kể trong việc xây dựng trường mầm non. Quy mô trường lớp được mở rộng, cơ sở vật chất được đầu tư, đảm bảo các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm và phòng cháy chữa cháy. Các trường mầm non đã chú trọng đến việc phân tách lớp theo độ tuổi, tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của trẻ. Cần tiếp tục phát huy những thành quả này.
2.2. Vấn đề còn tồn tại trong quản lý xây dựng môi trường giáo dục
Mặc dù đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, tuy nhiên trong quá trình xây dựng môi trường giáo dục còn gặp những khó khăn, bất cập dẫn đến hiệu quả của việc chăm sóc, giáo dục cho trẻ MG còn chưa cao. Đặc biệt việc xây dựng MTGD theo hướng trải nghiệm (nhằm phục vụ các hoạt động giáo dục theo hướng trải nghiệm ở trường mầm non) chưa thực sự đạt hiệu quả cao, nhiều trẻ chưa thực sự được “đóng vai” hay “thực hành” thường xuyên trong các tình huống đa dạng của cuộc sống trong quá trình vui chơi. Có nhiều nguyên nhân song một trong những nguyên nhân quan trọng đó là chưa có MTGD, chưa có nhiều đồ dùng, đồ chơi, phương tiện để trẻ trải nghiệm.
III. Giải Pháp Quản Lý Xây Dựng Môi Trường Giáo Dục Mầm Non
Để giải quyết được những khó khăn đó cũng như nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng trẻ nói chung, giáo dục trẻ MG nói riêng thì bên cạnh việc tổ chức tốt hoạt động chăm sóc nuôi dưỡng trẻ cần tập trung nâng cao hiệu quả thiết kế, xây dựng MTGD theo hướng trải nghiệm và quản lý hoạt động xây dựng MTGD ở trường mầm non. Tuy đã có nhiều công trình nghiên cứu về việc xây dựng MTGD nhằm nâng cao hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ mầm non. Tuy nhiên vẫn chưa có đề tài nào nghiên cứu về quản lý hoạt động việc xây dựng MTGD cho trẻ MG ở thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa theo hướng trải nghiệm. Từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên tôi chọn nội dung “Quản lý hoạt động xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa theo hướng trải nghiệm” làm đề tài nghiên cứu của mình.
3.1. Nâng cao hiệu quả thiết kế và xây dựng môi trường trải nghiệm
Cần tập trung vào việc thiết kế và xây dựng môi trường trải nghiệm một cách hiệu quả. Điều này bao gồm việc cung cấp đầy đủ đồ dùng, đồ chơi và phương tiện để trẻ có thể tự do khám phá và thực hành. Môi trường cần được thiết kế sao cho phù hợp với lứa tuổi và khả năng của trẻ, đồng thời khuyến khích sự sáng tạo và tư duy của trẻ.
3.2. Quản lý hoạt động xây dựng môi trường giáo dục tại trường mầm non
Quản lý hoạt động xây dựng môi trường giáo dục là yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng và hiệu quả. Cần có một quy trình quản lý chặt chẽ, từ khâu lập kế hoạch, triển khai thực hiện đến kiểm tra, đánh giá. Sự tham gia của tất cả các bên liên quan, bao gồm cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh và cộng đồng, là rất quan trọng.
3.3. Nghiên cứu và ứng dụng các mô hình tiên tiến trong giáo dục mầm non
Cần tăng cường nghiên cứu và ứng dụng các mô hình giáo dục mầm non tiên tiến, như STEAM, Montessori, Reggio Emilia. Các mô hình này đều nhấn mạnh đến vai trò của trải nghiệm trong quá trình học tập của trẻ. Việc áp dụng các mô hình này sẽ giúp nâng cao chất lượng giáo dục mầm non tại Nghi Sơn.
IV. Mục Tiêu Và Đối Tượng Nghiên Cứu Quản Lý Giáo Dục Mầm Non
Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động xây dựng MTGD cho trẻ MG trong các trường Mầm non thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa theo hướng trải nghiệm, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ mầm non. Hoạt động xây dựng MTGD cho trẻ MG ở các trường mầm non theo hướng trải nghiệm. Quản lý hoạt động xây dựng MTGD cho trẻ MG ở các trường mầm non thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa theo hướng trải nghiệm.
4.1. Mục tiêu nghiên cứu quản lý hoạt động xây dựng môi trường
Mục tiêu chính của nghiên cứu là đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả hoạt động xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ mẫu giáo. Các biện pháp này cần đảm bảo tính khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế của các trường mầm non tại Nghi Sơn. Đồng thời, cần đánh giá được hiệu quả của các biện pháp này trong việc nâng cao chất lượng giáo dục.
4.2. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu cụ thể
Đối tượng nghiên cứu là hoạt động xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ mẫu giáo theo hướng trải nghiệm. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào việc quản lý hoạt động này tại các trường mầm non ở thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Cần xác định rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xây dựng môi trường giáo dục, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp.
V. Giả Thuyết Khoa Học Về Quản Lý Môi Trường Giáo Dục Mầm Non
Trong những năm qua, hoạt động xây dựng MTGD cho trẻ MG ở các trường mầm non thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa theo hướng trải nghiệm đã đạt được những kết quả đáng kể. Tuy nhiên, so với yêu cầu của chương trình giáo dục mầm non hiện hành và xu hướng đổi mới giáo dục thì vẫn còn bộc lộ những hạn chế bất cập nhất định. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động xây dựng MTGD cho trẻ MG ở các trường mầm non thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa theo hướng trải nghiệm phù hợp với thực tế các nhà trường sẽ cải thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục cho trẻ mẫu giáo ở các trường Mầm non thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
5.1. Đánh giá kết quả xây dựng môi trường giáo dục hiện tại
Hoạt động xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ mẫu giáo tại Nghi Sơn đã có những tiến bộ nhất định. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế so với yêu cầu của chương trình giáo dục mầm non và xu hướng đổi mới. Cần đánh giá một cách khách quan và toàn diện để xác định rõ những điểm mạnh và điểm yếu.
5.2. Biện pháp quản lý hiệu quả sẽ nâng cao chất lượng giáo dục
Giả thuyết khoa học cho rằng, nếu đề xuất được các biện pháp quản lý phù hợp, hiệu quả hoạt động giáo dục cho trẻ mẫu giáo sẽ được cải thiện đáng kể. Các biện pháp này cần dựa trên cơ sở lý luận vững chắc và thực tiễn khảo sát, đồng thời phải có tính khả thi và dễ áp dụng.
VI. Phương Pháp Nghiên Cứu Quản Lý Xây Dựng Môi Trường Mầm Non
Nghiên cứu cơ sở lý luận về xây dựng MTGD và quản lý hoạt động xây dựng MTGD cho trẻ MG các trường MN theo hướng trải nghiệm. Khảo sát, đánh giá thực trạng về xây dựng MTGD và quản lý hoạt động xây dựng MTGD cho trẻ MG ở các trường Mầm non thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa theo hướng trải nghiệm. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động xây dựng MTGD cho trẻ MG ở các trường Mầm non thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa theo hướng trải nghiệm.
6.1. Nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tế về môi trường giáo dục
Nghiên cứu cần kết hợp giữa lý luận và thực tiễn. Nghiên cứu lý luận giúp xây dựng khung kiến thức cơ bản về xây dựng và quản lý môi trường giáo dục. Khảo sát thực tế giúp đánh giá tình hình thực tế tại các trường mầm non, từ đó xác định những vấn đề cần giải quyết.
6.2. Đề xuất và đánh giá các biện pháp quản lý môi trường giáo dục
Sau khi khảo sát thực tế, cần đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp. Các biện pháp này cần được đánh giá về tính khả thi, hiệu quả và tác động đến chất lượng giáo dục. Cần có sự tham gia của các chuyên gia và cán bộ quản lý trong quá trình đánh giá.
