## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển giáo dục hiện nay, thói quen đọc sách đóng vai trò then chốt trong việc hình thành nhân cách và phát triển trí tuệ cho học sinh tiểu học. Tại quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng, với 16 trường tiểu học và hơn 55.000 học sinh, việc quản lý giáo dục thói quen đọc sách đang được quan tâm nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Nghiên cứu khảo sát 200 đối tượng gồm 50 cán bộ quản lý, 100 giáo viên và 50 học sinh nhằm đánh giá thực trạng quản lý giáo dục thói quen đọc sách trong giai đoạn 2021-2022. Mục tiêu nghiên cứu là đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả nhằm phát triển thói quen đọc sách cho học sinh tiểu học quận Thanh Khê đến năm 2027. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, phát triển kỹ năng đọc và hình thành nhân cách cho học sinh, góp phần xây dựng xã hội học tập và phát triển văn hóa đọc bền vững.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Lý thuyết vòng lặp thói quen của Charles Duhigg**: Thói quen được hình thành qua ba bước gồm sự gợi ý, hành động và phần thưởng, giúp thói quen đọc sách trở thành hành vi tự động và bền vững.
- **Lý luận quản lý giáo dục**: Quản lý giáo dục là quá trình tác động có tổ chức, có mục tiêu của chủ thể quản lý nhằm đạt được hiệu quả giáo dục, bao gồm các chức năng kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra.
- **Khái niệm thói quen đọc sách**: Là hành vi lặp đi lặp lại thường xuyên, có ý thức và kỹ năng tìm kiếm, lựa chọn, lĩnh hội và vận dụng tri thức từ sách, góp phần hình thành văn hóa đọc cá nhân và cộng đồng.
- **Đặc điểm tâm sinh lý học sinh tiểu học**: Trẻ từ 6-10 tuổi có trí nhớ trực quan phát triển, khả năng chú ý có chủ định còn yếu, cần môi trường đọc thân thiện, phương pháp giáo dục phù hợp để hình thành thói quen đọc.
- **Mục tiêu giáo dục thói quen đọc sách**: Phát triển kỹ năng đọc, nhu cầu và thói quen đọc, bồi dưỡng nhân cách, tư duy sáng tạo và lối sống lành mạnh cho học sinh.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Thu thập từ khảo sát thực trạng tại 10 trường tiểu học quận Thanh Khê, với 200 phiếu khảo sát (50 cán bộ quản lý, 100 giáo viên, 50 học sinh).
- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng phần mềm SPSS để xử lý số liệu định lượng, kết hợp phân tích định tính qua phỏng vấn chuyên gia, quan sát và tổng kết kinh nghiệm.
- **Timeline nghiên cứu**: Thiết kế và khảo sát thử từ 01/3 đến 15/3/2023; khảo sát chính thức và xử lý số liệu từ 15/3 đến 15/4/2023; viết báo cáo và đề xuất biện pháp từ 15/4 đến 15/5/2023.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Nhận thức về tầm quan trọng của giáo dục thói quen đọc sách**: 90% cán bộ quản lý và 87% giáo viên đánh giá hoạt động này là rất cần thiết, thể hiện sự đồng thuận cao về vai trò của thói quen đọc trong giáo dục tiểu học.
- **Thực trạng thực hiện mục tiêu giáo dục thói quen đọc sách**: Mục tiêu giúp học sinh trở thành người đọc độc lập và tăng vốn hiểu biết được thực hiện tốt nhất với điểm trung bình 2,64/3; mục tiêu bồi dưỡng nhân cách và lối sống lành mạnh cũng đạt điểm cao 2,56/3. Tuy nhiên, mục tiêu phát triển tư duy sáng tạo và gắn lý thuyết với thực hành chỉ đạt 1,96/3, thấp nhất trong các mục tiêu.
- **Mức độ hình thành kỹ năng đọc và thói quen đọc sách**: 50% học sinh được khảo sát cho biết đã hình thành kỹ năng đọc sách, nhưng chỉ 24% cảm nhận được giá trị văn hóa qua việc đọc, và 21,3% có thói quen đọc sách bền vững.
- **Điều kiện cơ sở vật chất và môi trường đọc**: 100% trường có thư viện, nhưng chỉ 50% đạt chuẩn tiên tiến, 12,5% đạt chuẩn xuất sắc; nhiều thư viện còn thiếu sách đa dạng, không gian đọc chưa thân thiện, ảnh hưởng đến việc thu hút học sinh.
- **Ảnh hưởng của công nghệ và phương tiện giải trí**: Học sinh bị thu hút bởi các thiết bị điện tử, làm giảm thời gian và hứng thú đọc sách, mục tiêu lấp khoảng trống thời gian chơi trò chơi điện tử chỉ đạt điểm 1,66/3.

### Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy quản lý giáo dục thói quen đọc sách tại các trường tiểu học quận Thanh Khê đã đạt được những thành tựu nhất định, đặc biệt trong việc nâng cao nhận thức và phát triển kỹ năng đọc cơ bản cho học sinh. Tuy nhiên, việc phát triển tư duy sáng tạo và gắn kết thực hành còn hạn chế, có thể do phương pháp giáo dục chưa đa dạng và chưa đủ sinh động. Cơ sở vật chất và môi trường đọc chưa hoàn thiện cũng là nguyên nhân làm giảm hiệu quả giáo dục thói quen đọc sách. So sánh với các nghiên cứu quốc tế, việc thiếu không gian thư viện thân thiện và sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình là những thách thức chung. Việc ứng dụng công nghệ thông tin và xã hội hóa nguồn lực được đánh giá là hướng đi tích cực để cải thiện tình hình. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố mức độ nhận thức, bảng so sánh điểm trung bình các mục tiêu giáo dục và sơ đồ mạng lưới thư viện trường học.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường truyền thông và nâng cao nhận thức**: Triển khai các chiến dịch truyền thông sâu rộng về lợi ích của việc đọc sách, hướng tới cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh và học sinh nhằm nâng cao nhận thức và tạo sự đồng thuận trong cộng đồng giáo dục. Thời gian: 2023-2025. Chủ thể: Phòng GD&ĐT, nhà trường.
- **Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất thư viện**: Mở rộng diện tích, cải tạo không gian đọc thân thiện, đa dạng hóa nguồn sách phù hợp với tâm lý lứa tuổi, bổ sung sách song ngữ và sách kỹ năng sống. Thời gian: 2023-2027. Chủ thể: UBND quận, nhà trường, các nhà tài trợ.
- **Đổi mới phương pháp giáo dục thói quen đọc sách**: Tổ chức bồi dưỡng giáo viên về phương pháp dạy học tích cực, ứng dụng công nghệ thông tin, tổ chức các câu lạc bộ đọc sách, cuộc thi sáng tạo liên quan đến sách để tăng tính hấp dẫn và thực hành. Thời gian: 2023-2026. Chủ thể: Nhà trường, Sở GD&ĐT.
- **Phối hợp chặt chẽ các lực lượng xã hội**: Kết nối giữa nhà trường, gia đình, các tổ chức xã hội, thư viện công cộng để tạo môi trường đọc sách rộng khắp, vận động xã hội hóa nguồn lực, tổ chức ngày hội đọc sách và các hoạt động ngoại khóa. Thời gian: 2023-2027. Chủ thể: Nhà trường, chính quyền địa phương, đoàn thể.
- **Tăng cường kiểm tra, đánh giá và giám sát**: Xây dựng bộ công cụ đánh giá thói quen đọc sách phù hợp, tổ chức kiểm tra định kỳ, đánh giá kết quả giáo dục thói quen đọc sách để điều chỉnh kịp thời các hoạt động. Thời gian: Hằng năm. Chủ thể: Ban giám hiệu, Phòng GD&ĐT.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý giáo dục**: Nhận diện thực trạng và các giải pháp quản lý giáo dục thói quen đọc sách, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý tại các trường tiểu học.
- **Giáo viên tiểu học**: Áp dụng các phương pháp, hình thức giáo dục thói quen đọc sách phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh, đổi mới phương pháp giảng dạy.
- **Nhà nghiên cứu giáo dục và văn hóa đọc**: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả khảo sát thực tiễn để phát triển các nghiên cứu sâu hơn về văn hóa đọc trong giáo dục.
- **Phụ huynh học sinh và cộng đồng**: Hiểu rõ vai trò của gia đình và xã hội trong việc hình thành và phát triển thói quen đọc sách cho trẻ, từ đó phối hợp hiệu quả với nhà trường.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao thói quen đọc sách quan trọng đối với học sinh tiểu học?**  
Thói quen đọc sách giúp học sinh phát triển tư duy, ngôn ngữ, nhân cách và kỹ năng tự học, tạo nền tảng cho học tập suốt đời và phát triển toàn diện.

2. **Những khó khăn chính trong quản lý giáo dục thói quen đọc sách hiện nay là gì?**  
Bao gồm cơ sở vật chất thư viện chưa đáp ứng, thiếu sách đa dạng, phương pháp giáo dục chưa đổi mới, và sự cạnh tranh của các thiết bị điện tử.

3. **Làm thế nào để giáo viên có thể thúc đẩy thói quen đọc sách cho học sinh?**  
Bằng cách tổ chức các hoạt động đọc sách sáng tạo, câu lạc bộ đọc, sử dụng công nghệ hỗ trợ, và tạo môi trường đọc thân thiện, hấp dẫn.

4. **Vai trò của gia đình trong việc hình thành thói quen đọc sách cho trẻ?**  
Gia đình là môi trường đầu tiên và quan trọng nhất, cần làm gương, khuyến khích và tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với sách từ sớm.

5. **Ứng dụng công nghệ thông tin có thể hỗ trợ giáo dục thói quen đọc sách như thế nào?**  
Thông qua thư viện điện tử, phần mềm quản lý thư viện, sách điện tử, và các ứng dụng học tập kết hợp chơi để tăng hứng thú và tiện lợi cho học sinh.

## Kết luận

- Quản lý giáo dục thói quen đọc sách cho học sinh tiểu học quận Thanh Khê đã đạt được những kết quả tích cực về nhận thức và kỹ năng đọc cơ bản.  
- Cơ sở vật chất và môi trường đọc cần được cải thiện để nâng cao hiệu quả giáo dục thói quen đọc sách.  
- Phương pháp giáo dục cần đổi mới, đa dạng và gắn kết thực hành để phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh.  
- Sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội là yếu tố then chốt để phát triển văn hóa đọc bền vững.  
- Đề xuất các biện pháp quản lý cụ thể nhằm nâng cao chất lượng giáo dục thói quen đọc sách trong giai đoạn 2023-2027.

**Hành động tiếp theo**: Các cơ quan quản lý giáo dục và nhà trường cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp. Mời các nhà quản lý, giáo viên và phụ huynh cùng chung tay xây dựng môi trường đọc thân thiện, phát triển thói quen đọc sách cho thế hệ trẻ.

**Liên hệ để nhận tư vấn chi tiết và hỗ trợ triển khai các biện pháp quản lý giáo dục thói quen đọc sách tại địa phương.**