I. Tính cấp thiết của đề tài
Văn hóa đọc có vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách và tri thức của học sinh tiểu học. Trong bối cảnh hiện nay, khi các phương tiện truyền thông hiện đại đang chiếm ưu thế, việc phát triển văn hóa đọc trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Đọc sách không chỉ là một nhu cầu thiết yếu mà còn là phương pháp hiệu quả để trẻ em tiếp cận tri thức và giá trị văn hóa. Theo N. Krupxkala, "Vấn đề đọc sách của các em là một vấn đề quan trọng, việc đọc sách của các em đóng một vai trò to lớn trong cuộc sống của các em, thậm chí còn vĩ đại hơn trong cuộc sống của người lớn". Điều này cho thấy rằng việc phát triển văn hóa đọc cho học sinh tiểu học tại Hải Dương không chỉ là một nhiệm vụ giáo dục mà còn là một trách nhiệm xã hội.
1.1. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích của nghiên cứu này là khảo sát thực trạng văn hóa đọc của học sinh tiểu học tại Hải Dương, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển văn hóa đọc cho các em. Nhiệm vụ cụ thể bao gồm nghiên cứu vai trò của văn hóa đọc trong sự phát triển của học sinh, khảo sát các biểu hiện văn hóa đọc và đề xuất các giải pháp định hướng phát triển văn hóa đọc. Việc thực hiện các nhiệm vụ này sẽ giúp nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của văn hóa đọc trong giáo dục và phát triển nhân cách cho trẻ em.
II. Thực trạng văn hóa đọc của học sinh tiểu học
Thực trạng văn hóa đọc của học sinh tiểu học tại Hải Dương cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Nhu cầu đọc sách của học sinh vẫn còn thấp, phần lớn các em chưa hình thành thói quen đọc sách thường xuyên. Theo khảo sát, nhiều học sinh chỉ đọc sách trong giờ học mà không có thói quen đọc sách ngoài giờ. Điều này ảnh hưởng đến khả năng tiếp thu tri thức và phát triển nhân cách của các em. Hơn nữa, chất lượng sách dành cho thiếu nhi cũng chưa đáp ứng được nhu cầu và sở thích của các em. Nhiều cuốn sách có nội dung không phù hợp, dẫn đến việc hình thành thói quen đọc lệch lạc. Do đó, việc nâng cao chất lượng sách và khuyến khích học sinh đọc sách là rất cần thiết.
2.1. Nhu cầu và hứng thú đọc
Nhu cầu đọc của học sinh tiểu học tại Hải Dương đang có xu hướng giảm sút. Hứng thú đọc sách của các em không cao, phần lớn các em chỉ đọc sách khi có yêu cầu từ giáo viên. Theo TS Trần Thị Minh Nguyệt, "hứng thú đọc là thái độ lựa chọn tích cực của chủ thể đối với việc đọc những ấn phẩm có ý nghĩa". Việc thiếu hứng thú đọc không chỉ ảnh hưởng đến khả năng tiếp thu tri thức mà còn làm giảm đi sự sáng tạo và tư duy độc lập của các em. Cần có các biện pháp khuyến khích và tạo điều kiện cho học sinh phát triển hứng thú đọc sách.
III. Giải pháp phát triển văn hóa đọc
Để phát triển văn hóa đọc cho học sinh tiểu học tại Hải Dương, cần thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ. Đầu tiên, cần nâng cao chất lượng hoạt động của thư viện trường học, tạo ra môi trường thuận lợi cho học sinh tiếp cận sách. Thứ hai, cần phối hợp giữa nhà trường, gia đình và các tổ chức xã hội trong việc giáo dục văn hóa đọc. Việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa liên quan đến sách, như câu lạc bộ đọc sách, sẽ giúp học sinh hình thành thói quen đọc sách. Cuối cùng, cần nâng cao chất lượng sách xuất bản cho thiếu nhi, đảm bảo nội dung phù hợp và hấp dẫn với lứa tuổi.
3.1. Nâng cao chất lượng hoạt động thư viện
Hoạt động của thư viện trường học cần được nâng cao về cả chất lượng và số lượng. Cần đầu tư vào việc cập nhật tài liệu, tổ chức các buổi giới thiệu sách, và tạo không gian đọc sách thoải mái cho học sinh. Theo nghiên cứu, một thư viện hoạt động hiệu quả sẽ thu hút học sinh đến đọc sách nhiều hơn. Việc này không chỉ giúp các em tiếp cận tri thức mà còn hình thành thói quen đọc sách từ nhỏ.
