I. Cơ sở lý luận về quản lý tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp công lập
Chương này tập trung vào việc phân tích cơ sở lý luận về quản lý tài sản công (TSC) tại các đơn vị sự nghiệp công lập (DVSN). TSC là tài sản thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Các DVSN công lập được giao quản lý và sử dụng TSC để thực hiện các nhiệm vụ công. Quản lý TSC đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả sử dụng tài sản, tránh lãng phí và thất thoát. Các nguyên tắc quản lý TSC bao gồm tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và tuân thủ pháp luật.
1.1. Khái niệm và đặc điểm của DVSN công lập
DVSN công lập là các tổ chức do Nhà nước thành lập để cung cấp dịch vụ công trong các lĩnh vực như giáo dục, y tế, khoa học và công nghệ. Các DVSN này có tư cách pháp nhân và hoạt động dưới sự quản lý của Nhà nước. Đặc điểm nổi bật của DVSN là tính chất phi lợi nhuận và mục tiêu phục vụ lợi ích công cộng. Các DVSN được phân loại theo mức độ tự chủ tài chính, từ đơn vị tự bảo đảm chi phí đến đơn vị được Nhà nước bao cấp hoàn toàn.
1.2. Khái niệm và phân loại TSC trong DVSN
TSC trong các DVSN bao gồm các tài sản như đất đai, nhà cửa, phương tiện giao thông, máy móc và trang thiết bị. Các tài sản này được đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước hoặc từ các nguồn viện trợ không hoàn lại. TSC được phân loại theo mục đích sử dụng và giá trị, bao gồm tài sản cố định và tài sản lưu động. Việc quản lý TSC phải tuân thủ các quy định pháp luật về sử dụng, bảo dưỡng và thanh lý tài sản.
II. Thực trạng quản lý tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Tài chính
Chương này đánh giá thực trạng quản lý TSC tại các DVSN công lập trực thuộc Bộ Tài chính. Các đơn vị này bao gồm các trường đại học, viện nghiên cứu và các tổ chức giáo dục khác. Thực trạng cho thấy, mặc dù đã có nhiều cải tiến trong công tác quản lý TSC, vẫn còn tồn tại những hạn chế như sự phân tán trong quy trình đầu tư, mua sắm và quản lý tài sản. Các vấn đề như thiếu minh bạch, chậm đổi mới và chưa đồng bộ với cơ chế quản lý tài chính hiện đại cũng được chỉ ra.
2.1. Quá trình hình thành và cơ cấu tổ chức của các đơn vị
Các DVSN trực thuộc Bộ Tài chính được hình thành từ nguồn ngân sách nhà nước và có cơ cấu tổ chức chặt chẽ. Quá trình tự chủ tài chính của các đơn vị này đã được thúc đẩy trong những năm gần đây, giúp tăng cường hiệu quả quản lý và sử dụng TSC. Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang mô hình tự chủ cũng đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc cân đối ngân sách và quản lý tài sản.
2.2. Thực trạng quản lý TSC theo nhóm và đánh giá chung
Thực trạng quản lý TSC được phân tích theo các nhóm tài sản như đất đai, nhà cửa, phương tiện giao thông và trang thiết bị. Kết quả cho thấy, mặc dù các đơn vị đã đạt được một số thành tựu trong việc quản lý TSC, vẫn còn tồn tại những bất cập như thiếu đồng bộ trong quy trình quản lý, chậm trễ trong việc thanh lý tài sản và thiếu sự giám sát chặt chẽ từ cơ quan quản lý nhà nước.
III. Khuyến nghị tăng cường quản lý tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Tài chính
Chương này đưa ra các khuyến nghị nhằm tăng cường hiệu quả quản lý TSC tại các DVSN công lập trực thuộc Bộ Tài chính. Các khuyến nghị tập trung vào việc đổi mới phương thức quản lý, tăng cường giám sát và kiểm soát, cũng như nâng cao năng lực quản lý của các đơn vị. Các giải pháp cụ thể bao gồm việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài sản, cải tiến quy trình thanh lý và bảo dưỡng tài sản, cũng như tăng cường đào tạo nguồn nhân lực quản lý TSC.
3.1. Định hướng và kế hoạch quản lý TSC
Các định hướng và kế hoạch quản lý TSC cần được xây dựng dựa trên nhu cầu thực tế của các đơn vị và yêu cầu của pháp luật. Việc đổi mới phương thức quản lý khấu hao tài sản cố định và quản lý đất đai là những ưu tiên hàng đầu. Các kế hoạch cần được triển khai đồng bộ và có sự giám sát chặt chẽ từ các cơ quan quản lý nhà nước.
3.2. Kiến nghị đối với Chính phủ và Bộ Tài chính
Các kiến nghị đối với Chính phủ và Bộ Tài chính bao gồm việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý TSC, tăng cường giám sát và kiểm soát việc sử dụng tài sản, cũng như hỗ trợ các đơn vị trong việc nâng cao năng lực quản lý. Các chính sách và quy định cần được cập nhật thường xuyên để đáp ứng yêu cầu thực tiễn và thúc đẩy hiệu quả quản lý TSC.
