I. Tổng Quan Quản Lý Nhà Nước Về Giảm Nghèo Bền Vững
Giảm nghèo bền vững là một mục tiêu quan trọng trong chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước. Trên phạm vi cả nước, công tác giảm nghèo đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, với hàng chục triệu hộ thoát nghèo và nhiều địa phương đạt chuẩn nông thôn mới. Nếu năm 1993, tỷ lệ hộ nghèo cả nước là 58,1%, thì đến năm 2020 chỉ còn 5,2%. Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá là điểm sáng về giảm nghèo. Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng tái nghèo, đặc biệt ở vùng miền núi và dân tộc thiểu số. Vì vậy, việc nghiên cứu và tìm ra các giải pháp giảm nghèo bền vững là vô cùng cần thiết. Bài viết này sẽ đi sâu vào vấn đề quản lý nhà nước về giảm nghèo bền vững, tập trung vào trường hợp cụ thể của huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, một địa phương còn nhiều khó khăn.
1.1. Định nghĩa và bản chất của giảm nghèo bền vững
Trên thế giới chưa có định nghĩa chung nhất về nghèo. Theo Hội nghị bàn về giảm nghèo đói ở khu vực Châu Á- Thái Bình Dương do ESCAP tổ chức, nghèo đói là tình trạng một bộ phận dân cư không được hưởng và thỏa mãn những nhu cầu cơ bản của con người đã được xã hội thừa nhận. Liên hợp quốc định nghĩa nghèo là thiếu năng lực tối thiểu để tham gia hiệu quả vào các hoạt động xã hội. Theo Ngân hàng phát triển châu Á, nghèo là tình trạng thiếu những tài sản cơ bản và cơ hội mà con người có quyền được hưởng. Như vậy, bản chất của nghèo đói là sự thiếu hụt về cả vật chất và tinh thần, cản trở sự phát triển toàn diện của con người. Giảm nghèo bền vững không chỉ là việc nâng cao thu nhập mà còn là cải thiện các điều kiện sống, tạo cơ hội phát triển và giảm thiểu rủi ro tái nghèo.
1.2. Vai trò của quản lý nhà nước trong giảm nghèo bền vững
Quản lý nhà nước đóng vai trò then chốt trong việc hoạch định và thực thi các chính sách giảm nghèo bền vững. Nhà nước cần xây dựng các chính sách phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của từng địa phương, đảm bảo nguồn lực tài chính và nhân lực cho công tác giảm nghèo. Bên cạnh đó, cần tăng cường kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả của các chương trình, dự án giảm nghèo. Quản lý nhà nước hiệu quả sẽ giúp đảm bảo nguồn lực được sử dụng đúng mục đích, các chính sách được thực thi một cách công bằng và minh bạch, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả của công tác giảm nghèo bền vững.
II. Thực Trạng Nghèo Tại Huyện Phong Điền Thừa Thiên Huế
Đối với tỉnh Thừa Thiên Huế, giảm nghèo là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Tỷ lệ hộ nghèo liên tục giảm từ 8,36% năm 2016 xuống 3,45% năm 2020. Huyện Phong Điền cũng ghi nhận những kết quả tích cực, với tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 7.80% năm 2022. Tuy nhiên, số tái nghèo và phát sinh nghèo còn tương đối cao; chênh lệch mức sống, điều kiện tiếp cận các dịch vụ cơ bản giữa các địa phương, vùng, miền, nhóm dân cư chưa được thu hẹp nhiều; một số nơi tỉ lệ hộ nghèo còn cao, đời sống còn khó khăn, nhất là vùng bãi ngang, ven biển. Phong Điền là huyện thuộc diện khó khăn nhất của tỉnh. Huyện có địa hình phức tạp, tỷ lệ giảm nghèo còn thấp, thiếu bền vững, đời sống nhân dân còn khó khăn.
2.1. Đặc điểm tự nhiên kinh tế xã hội huyện Phong Điền
Huyện Phong Điền có địa hình đa dạng, từ đồng bằng ven biển đến đồi núi. Kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, với sản xuất lúa gạo, chăn nuôi và thủy sản. Tuy nhiên, năng suất và hiệu quả sản xuất còn thấp. Tỷ lệ lao động qua đào tạo còn hạn chế, nhiều người dân thiếu kỹ năng và kiến thức để tham gia vào các ngành nghề có thu nhập cao hơn. Cơ sở hạ tầng còn chưa đồng bộ, đặc biệt là giao thông và thủy lợi. Những yếu tố này ảnh hưởng lớn đến khả năng giảm nghèo bền vững của huyện.
2.2. Tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo tại Phong Điền giai đoạn 2016 2022
Tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo của huyện Phong Điền đã giảm đáng kể từ năm 2016 đến 2022. Tuy nhiên, tốc độ giảm nghèo có dấu hiệu chậm lại trong những năm gần đây. Số hộ tái nghèo và phát sinh nghèo vẫn còn ở mức cao. Điều này cho thấy công tác giảm nghèo chưa thực sự bền vững và cần có những giải pháp căn cơ hơn để giải quyết vấn đề này. Các yếu tố như thiên tai, dịch bệnh và thiếu việc làm ổn định là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng tái nghèo.
2.3 Phân tích nguyên nhân nghèo đói ở huyện Phong Điền
Nhiều nguyên nhân dẫn đến nghèo đói ở huyện Phong Điền. Đầu tiên, trình độ dân trí còn thấp, kỹ năng nghề nghiệp hạn chế, gây khó khăn trong tìm kiếm việc làm ổn định với thu nhập cao. Thứ hai, cơ sở hạ tầng yếu kém, đặc biệt là giao thông và thủy lợi, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp. Thứ ba, thiên tai, dịch bệnh thường xuyên xảy ra gây thiệt hại lớn cho sản xuất và đời sống. Thứ tư, thiếu vốn sản xuất và tiếp cận tín dụng khó khăn. Cuối cùng, một bộ phận người dân còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của nhà nước, thiếu ý chí vươn lên.
III. Phân Tích Quản Lý Nhà Nước Về Giảm Nghèo Tại Phong Điền
Luận văn đi sâu phân tích các hoạt động quản lý nhà nước về giảm nghèo đã được thực thi trên địa bàn huyện Phong Điền. Các hoạt động này bao gồm xây dựng và thực hiện các chương trình, dự án giảm nghèo; hỗ trợ vay vốn, đào tạo nghề và tạo việc làm; cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục và nhà ở. Đồng thời, luận văn đánh giá tổng hợp kết quả quản lý nhà nước về giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện, chỉ ra những thành công và hạn chế trong quá trình thực hiện.
3.1. Các hoạt động quản lý nhà nước đã được triển khai tại Phong Điền
UBND huyện Phong Điền đã triển khai nhiều chương trình, dự án giảm nghèo, bao gồm Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Chương trình 30a và các chính sách hỗ trợ khác. Các hoạt động hỗ trợ vay vốn ưu đãi, đào tạo nghề và tạo việc làm được thực hiện thông qua Ngân hàng Chính sách Xã hội và các trung tâm dịch vụ việc làm. Bên cạnh đó, các dịch vụ y tế, giáo dục và nhà ở cũng được cung cấp miễn phí hoặc với mức phí ưu đãi cho người nghèo.
3.2. Đánh giá hiệu quả các chính sách giảm nghèo tại Phong Điền
Các chính sách giảm nghèo đã góp phần cải thiện đáng kể đời sống của người nghèo tại huyện Phong Điền. Tuy nhiên, hiệu quả của các chính sách còn chưa đồng đều giữa các vùng và nhóm dân cư. Một số chính sách còn thiếu tính bền vững, chưa tạo được động lực cho người nghèo tự vươn lên. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả của các chính sách còn hạn chế.
IV. Giải Pháp Tăng Cường Quản Lý Giảm Nghèo Bền Vững
Để tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước về giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Phong Điền, cần có những giải pháp đồng bộ và toàn diện. Các giải pháp này bao gồm hoàn thiện quy hoạch, kế hoạch, chính sách thực hiện chương trình giảm nghèo bền vững; hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý nhà nước; nâng cao năng lực cán bộ; khuyến khích sự tham gia của các tổ chức chính trị xã hội, của người dân và doanh nghiệp; tăng cường kiểm tra, giám sát và đánh giá; tăng cường huy động vốn đầu tư; và đẩy mạnh xã hội hóa giảm nghèo bền vững.
4.1. Hoàn thiện quy hoạch kế hoạch và chính sách giảm nghèo
Cần rà soát, điều chỉnh và bổ sung các quy hoạch, kế hoạch và chính sách giảm nghèo cho phù hợp với tình hình thực tế của huyện Phong Điền. Các chính sách cần tập trung vào việc tạo cơ hội cho người nghèo tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, nâng cao năng lực sản xuất và tăng thu nhập. Đồng thời, cần có các chính sách đặc thù để hỗ trợ các nhóm dân cư yếu thế, như người già neo đơn, người khuyết tật và trẻ em mồ côi.
4.2. Nâng cao năng lực cán bộ làm công tác giảm nghèo
Cần tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng làm việc cho cán bộ làm công tác giảm nghèo. Các nội dung đào tạo cần tập trung vào các kiến thức về quản lý dự án, xây dựng kế hoạch, đánh giá hiệu quả và kỹ năng giao tiếp, vận động quần chúng. Đồng thời, cần có cơ chế khuyến khích, động viên để cán bộ làm công tác giảm nghèo nhiệt tình, trách nhiệm và sáng tạo.
4.3. Tăng cường huy động vốn đầu tư cho giảm nghèo
Cần đa dạng hóa các nguồn vốn đầu tư cho giảm nghèo, bao gồm vốn ngân sách nhà nước, vốn ODA, vốn tín dụng ưu đãi và vốn xã hội hóa. Đồng thời, cần có cơ chế thu hút các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân tham gia đầu tư vào các dự án giảm nghèo. Cần có cơ chế quản lý và sử dụng vốn hiệu quả, đảm bảo nguồn vốn được sử dụng đúng mục đích và mang lại hiệu quả cao nhất.
V. Ứng Dụng Thực Tế Mô Hình Giảm Nghèo Hiệu Quả Ở Phong Điền
Cần có sự nghiên cứu và nhân rộng các mô hình giảm nghèo hiệu quả đã được triển khai thành công ở huyện Phong Điền và các địa phương khác. Các mô hình này có thể là các mô hình phát triển sản xuất nông nghiệp, các mô hình tạo việc làm phi nông nghiệp hoặc các mô hình cung cấp dịch vụ xã hội. Đồng thời, cần có sự đánh giá khách quan và toàn diện về hiệu quả của các mô hình để có thể điều chỉnh và hoàn thiện cho phù hợp với điều kiện thực tế.
5.1. Mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững
Mô hình này tập trung vào việc hỗ trợ người nghèo tiếp cận các kỹ thuật sản xuất tiên tiến, các giống cây trồng vật nuôi có năng suất cao và chất lượng tốt. Đồng thời, hỗ trợ xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản để đảm bảo đầu ra ổn định cho sản phẩm. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước, các doanh nghiệp và người dân để triển khai mô hình này một cách hiệu quả.
5.2. Mô hình tạo việc làm phi nông nghiệp cho người nghèo
Mô hình này tập trung vào việc đào tạo nghề và giới thiệu việc làm cho người nghèo trong các ngành nghề phi nông nghiệp, như công nghiệp, dịch vụ và du lịch. Đồng thời, hỗ trợ thành lập các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ do người nghèo làm chủ. Cần có sự liên kết giữa các cơ sở đào tạo nghề, các doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng để triển khai mô hình này một cách hiệu quả.
VI. Kết Luận Triển Vọng Quản Lý Giảm Nghèo Phong Điền
Quản lý nhà nước về giảm nghèo bền vững là một quá trình lâu dài và phức tạp. Để đạt được mục tiêu giảm nghèo bền vững, cần có sự chung tay của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của người dân và sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế. Huyện Phong Điền cần tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về giảm nghèo, tạo điều kiện cho người nghèo vươn lên thoát nghèo một cách bền vững.
6.1. Tóm tắt các giải pháp chính cần tập trung trong thời gian tới
Trong thời gian tới, huyện Phong Điền cần tập trung vào các giải pháp chính sau đây: Hoàn thiện quy hoạch, kế hoạch và chính sách giảm nghèo; nâng cao năng lực cán bộ; tăng cường huy động vốn đầu tư; khuyến khích sự tham gia của cộng đồng; và nhân rộng các mô hình giảm nghèo hiệu quả. Đồng thời, cần có sự đánh giá khách quan và toàn diện về hiệu quả của các giải pháp để có thể điều chỉnh và hoàn thiện cho phù hợp với điều kiện thực tế.
6.2. Đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo về giảm nghèo bền vững
Các nghiên cứu tiếp theo về giảm nghèo bền vững cần tập trung vào các vấn đề như: Đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến đời sống của người nghèo; nghiên cứu các mô hình giảm nghèo sáng tạo và hiệu quả; và xây dựng các chỉ số đo lường mức độ bền vững của công tác giảm nghèo. Đồng thời, cần có sự hợp tác giữa các nhà khoa học, các nhà quản lý và các tổ chức xã hội để thực hiện các nghiên cứu này một cách hiệu quả.
