Phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bằng sông Hồng từ vốn tự nhiên

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỞ ĐẦU

0.1. Tính cấp thiết của đề tài

0.2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu

0.2.1. Mục đích nghiên cứu

0.2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

0.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

0.3.1. Đối tượng nghiên cứu

0.3.2. Phạm vi nghiên cứu

0.4. Phương pháp nghiên cứu

0.4.1. Tiếp cận nghiên cứu

0.4.2. Phương pháp thu thập tài liệu

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN PHÁT HUY VỐN TỰ NHIÊN ĐỂ PHÁT TRIỂN KTXH VÙNG

1.1. Nghiên cứu về phát huy vốn tự nhiên cho phát triển kinh tế-xã hội vùng

1.2. Nghiên cứu về hiệu quả phát huy vốn tự nhiên

1.3. Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng tới phát huy vốn tự nhiên trong phát triển KTXH vùng

1.4. Nghiên cứu về phát huy nguồn vốn tự nhiên cho phát triển KTXH vùng ĐBSH

1.5. Những khoảng trống nghiên cứu và dự kiến đóng góp của luận án

1.5.1. Khoảng trống nghiên cứu

1.5.2. Hướng nghiên cứu của luận án

1.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT HUY VỐN TỰ NHIÊN ĐỂ PHÁT TRIỂN KTXH VÙNG VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN

2.1. Vốn và vốn tự nhiên

2.2. Phát huy nguồn vốn tự nhiên

2.3. Vùng và phát triển KTXH vùng

2.4. Phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng

2.5. Phân loại và đặc điểm của vốn tự nhiên

2.5.1. Phân loại vốn tự nhiên

2.5.2. Đặc điểm của vốn tự nhiên

2.6. Mối quan hệ giữa phát huy vốn tự nhiên và phát triển KTXH vùng

2.7. Vai trò của vốn tự nhiên trong phát triển KTXH vùng

2.8. Tất yếu phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng

2.9. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát huy vốn tự nhiên trong phát triển KTXH vùng

2.9.1. Nhân tố chủ quan

2.9.2. Nhân tố khách quan

2.10. Đo lường phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng

2.10.1. Tiêu chí đánh giá mức độ bền vững khi phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH

2.10.2. Một số chỉ tiêu cụ thể

2.11. Kinh nghiệm thực tiễn về phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng

2.11.1. Kinh nghiệm một số quốc gia

2.11.2. Kinh nghiệm của một số vùng

2.11.3. Bài học rút ra cho vùng ĐBSH

2.12. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT HUY VỐN TỰ NHIÊN ĐỂ PHÁT TRIỂN KTXH VÙNG ĐBSH

3.1. Khái quát về vùng ĐBSH

3.1.1. Vùng ĐBSH trong hệ thống vùng của Việt Nam

3.1.2. Đặc điểm vùng đồng bằng sông Hồng

3.2. Nhân tố ảnh hưởng tới phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH

3.3. Mô hình nghiên cứu

3.4. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng

3.5. Thực trạng mức độ bền vững khi phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH

3.5.1. Mức độ lãng phí tài nguyên

3.5.2. Nâng cao chất lượng (giá trị) tài nguyên

3.6. Thực trạng thể chế phát huy vốn tự nhiên ở vùng ĐBSH

3.6.1. Các văn bản quy định về phát huy vốn tự nhiên

3.6.2. Mục tiêu trong quy hoạch phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng

3.6.3. Chính sách phát huy vốn tự nhiên vùng ĐBSH

3.6.4. Thực hiện chính sách bảo tồn, khôi phục, giảm thiểu tác động tiêu cực đối với vốn tự nhiên trong quá trình sử dụng

3.7. Thực trạng hiệu quả phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH

3.7.1. Giá trị kinh tế của vốn tự nhiên

3.7.2. Hiệu quả phát triển KTXH

3.7.3. Đánh giá chung về phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH

3.7.4. Kết quả đạt được về phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH

3.7.5. Những hạn chế về phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng đồng bằng sông Hồng

3.8. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3

4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG PHÁT HUY VỐN TỰ NHIÊN ĐỂ PHÁT TRIỂN KTXH VÙNG ĐBSH GIAI ĐOẠN 2021 - 2030

4.1. Bối cảnh phát triển

4.1.1. Bối cảnh quốc tế và khu vực

4.1.2. Bối cảnh trong nước

4.2. Quan điểm định hướng và mục tiêu phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH

4.2.1. Tiếp cận mới về tài nguyên tự nhiên như là vốn tự nhiên trong phát triển KTXH

4.2.2. Quan điểm phát huy vốn tự nhiên

4.2.3. Mục tiêu phát huy vốn tự nhiên

4.2.4. Yêu cầu phát huy vốn tự nhiên

4.3. Một số giải pháp tăng cường phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH

4.3.1. Ứng dụng công nghệ hiện đại vào khai thác và sử dụng vốn tự nhiên

4.3.2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn về lượng giá tài nguyên thiên nhiên

4.3.3. Hoàn thiện cơ sở pháp lý, xây dựng chính sách và những quy định về sử dụng hợp lý vốn tự nhiên

4.3.4. Đổi mới các biện pháp quản lý nhằm tăng hường hiệu quả phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng

4.3.5. Tăng cường nhận thức về vốn tự nhiên và giá trị vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH

4.3.6. Chuyển hướng từ mô hình kinh tế truyền thống- kinh tế tuyến tính sang mô hình kinh tế tuần hoàn

4.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 4

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC HÌNH VẼ

DANH MỤC BẢNG BIỂU

I. Giới thiệu về phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bằng sông Hồng

Vùng đồng bằng sông Hồng (ĐBSH) là một trong những khu vực kinh tế trọng điểm của Việt Nam. Phát triển kinh tế xã hội tại đây không chỉ dựa vào các nguồn lực kinh tế mà còn phụ thuộc vào việc khai thác và sử dụng hiệu quả vốn tự nhiên. Vốn tự nhiên bao gồm tài nguyên đất, nước, rừng và khoáng sản, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển bền vững. Việc nhận thức đúng đắn về vốn tự nhiên như một nguồn lực kinh tế sẽ giúp cải thiện hiệu quả sản xuất và bảo vệ môi trường. Theo nghiên cứu, việc phát huy vốn tự nhiên không chỉ giúp tăng trưởng kinh tế mà còn góp phần bảo tồn đa dạng sinh học và ứng phó với biến đổi khí hậu.

1.1. Tầm quan trọng của vốn tự nhiên

Vốn tự nhiên là nền tảng cho sự phát triển bền vững của vùng ĐBSH. Tài nguyên thiên nhiên cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho đời sống con người và sản xuất. Việc khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên sẽ tạo ra giá trị kinh tế cao, đồng thời bảo vệ môi trường sống. Nghiên cứu cho thấy, các quốc gia biết phát huy vốn tự nhiên thường có chỉ số phát triển kinh tế cao hơn. Do đó, việc xây dựng chính sách phát triển kinh tế dựa trên vốn tự nhiên là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững cho vùng ĐBSH.

II. Thực trạng phát huy vốn tự nhiên tại vùng đồng bằng sông Hồng

Thực trạng phát huy vốn tự nhiên tại vùng ĐBSH hiện nay cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Việc khai thác tài nguyên thiên nhiên diễn ra mạnh mẽ, nhưng chưa thực sự bền vững. Nhiều nguồn tài nguyên như đất đai, nước và rừng đang bị khai thác quá mức, dẫn đến suy thoái môi trường. Theo số liệu thống kê, tỷ lệ sử dụng tài nguyên thiên nhiên không hợp lý đã gây ra nhiều hệ lụy như ô nhiễm môi trường, cạn kiệt nguồn nước và mất đa dạng sinh học. Để khắc phục tình trạng này, cần có các chính sách phát triển kinh tế phù hợp, tập trung vào việc bảo tồn và phát huy vốn tự nhiên.

2.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát huy vốn tự nhiên

Có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến việc phát huy vốn tự nhiên tại vùng ĐBSH. Trong đó, chính sách quản lý tài nguyên, ý thức cộng đồng và công nghệ khai thác là những yếu tố quan trọng. Chính sách phát triển kinh tế chưa chú trọng đến việc bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, dẫn đến tình trạng khai thác không bền vững. Bên cạnh đó, ý thức của người dân về bảo vệ môi trường còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn tự nhiên. Việc áp dụng công nghệ hiện đại trong khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên cũng chưa được triển khai đồng bộ.

III. Giải pháp phát huy vốn tự nhiên để phát triển kinh tế xã hội

Để phát huy hiệu quả vốn tự nhiên trong phát triển kinh tế xã hội vùng ĐBSH, cần thực hiện một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần xây dựng khung pháp lý rõ ràng về quản lý và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Thứ hai, cần tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của vốn tự nhiên. Cuối cùng, việc áp dụng công nghệ hiện đại trong khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên là rất cần thiết để nâng cao hiệu quả và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Các giải pháp này không chỉ giúp phát huy vốn tự nhiên mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững cho vùng ĐBSH.

3.1. Đổi mới chính sách phát triển

Chính sách phát triển cần được đổi mới theo hướng tích cực hơn, chú trọng đến việc bảo vệ và phát huy vốn tự nhiên. Cần có các chính sách khuyến khích đầu tư vào công nghệ xanh, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Việc xây dựng các chương trình hỗ trợ cho cộng đồng trong việc bảo vệ tài nguyên thiên nhiên cũng rất quan trọng. Các chính sách này sẽ tạo ra động lực cho việc phát huy vốn tự nhiên, đồng thời đảm bảo sự phát triển kinh tế xã hội bền vững cho vùng ĐBSH.

Luận án tiến sĩ: Phát huy vốn tự nhiên để phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bằng sông Hồng