Quản lý giáo dục trải nghiệm tại trường trung học phổ thông chuyên Bắc Miền Trung

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

Lý do chọn đề tài

Mục đích nghiên cứu

Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu

Giả thuyết khoa học

Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu

Phƣơng pháp luận và các phƣơng pháp nghiên cứu

Luận điểm bảo vệ

Đóng góp của luận án

Nơi thực hiện đề tài nghiên cứu

Bố cục chi tiết của Luận án

1. CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TRẢI NGHIỆM Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN

TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ

1.1. Nghiên cứu về hoạt động giáo dục trải nghiệm và quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm trên thế giới

1.2. Nghiên cứu về hoạt động giáo dục trải nghiệm và quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm ở Việt Nam

1.3. Nhận xét các công trình đã nghiên cứu về giáo dục trải nghiệm, quản lý HĐGDTN và hƣớng nghiên cứu của luận án

CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

1.4. Quản lý giáo dục

1.5. Hoạt động giáo dục trải nghiệm

1.6. Quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm

TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN

1.7. Vị trí, vai trò của trƣờng trung học phổ thông chuyên trong hệ thống giáo dục Việt Nam

1.8. Mục tiêu, nhiệm vụ của trƣờng THPT chuyên

1.9. Nội dung chƣơng trình giáo dục ở trƣờng THPT chuyên

1.10. Đặc điểm của học sinh ở trƣờng THPT chuyên

HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TRẢI NGHIỆM Ở TRƢỜNG THPT CHUYÊN

1.11. Tầm quan trọng của hoạt động giáo dục trải nghiệm ở trƣờng THPT chuyên trong chƣơng trình giáo dục phổ thông mới

1.12. Mục tiêu của HĐGDTN ở trƣờng THPT chuyên

1.13. Nội dung HĐGDTN ở trƣờng THPT chuyên

1.14. Hình thức tổ chức HĐGDTN ở trƣờng THPT chuyên

1.15. Phƣơng pháp tổ chức HĐGDTN ở trƣờng THPT chuyên

1.16. Các nguyên tắc tổ chức HĐGDTN ở trƣờng THPT chuyên

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TRẢI NGHIỆM DỰA THEO TIẾP CẬN CIPO Ở TRƢỜNG THPT CHUYÊN

1.17. Mô hình quản lý hoạt động giáo dục dựa theo CIPO

1.18. Ảnh hƣởng của bối cảnh tác động đến các hoạt động giáo dục trải nghiệm ở trƣờng THPT chuyên

1.19. Quản lý các yếu tố đầu vào của hoạt động giáo dục trải nghiệm ở trƣờng THPT chuyên

1.20. Quản lý quá trình tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm ở trƣờng THPT chuyên

1.21. Quản lý các yếu tố đầu ra

1.22. Kết luận chƣơng 1

2. CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TRẢI NGHIỆM Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN KHU VỰC BẮC MIỀN TRUNG VIỆT NAM

KHÁI QUÁT VỀ CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN KHU VỰC BẮC MIỀN TRUNG VIỆT NAM

2.1. Quy mô và chất lƣợng giáo dục các trƣờng THPT chuyên các tỉnh khu vực Bắc miền Trung Việt Nam

2.2. Hoạt động giáo dục trải nghiệm ở các trƣờng THPT chuyên khu vực Bắc Miền Trung Việt Nam

KHÁI QUÁT VỀ QUÁ TRÌNH KHẢO SÁT

2.3. Mục tiêu khảo sát

2.4. Nội dung khảo sát

2.5. Đối tƣợng khảo sát, phỏng vấn sâu

2.6. Quy mô mẫu khảo sát

2.7. Quy trình tổ chức khảo sát

2.8. Phƣơng pháp xử lý số liệu khảo sát

THỰC TRẠNG HĐGDTN Ở CÁC TRƢỜNG THPT CHUYÊN KHU VỰC BẮC MIỀN TRUNG VIỆT NAM

2.9. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh về HĐGDTN ở các trƣờng THPT chuyên khu vực Bắc miền Trung Việt Nam

2.10. Thực trạng về thực hiện nội dung, hình thức và phƣơng pháp tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm của trƣờng trung học phổ thông chuyên khu vực Bắc miền Trung Việt Nam

2.11. Thực trạng về tài chính, cơ sở vật chất, phƣơng tiện và trang thiết bị, điều kiện thời gian, nguồn nhân lực hỗ trợ cho hoạt động giáo dục trải nghiệm ở các trƣờng THPT chuyên khu vực Bắc miền Trung Việt Nam

2.12. Thực trạng công tác phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội cho hoạt động giáo dục trải nghiệm ở các trƣờng THPT chuyên khu vực Bắc miền Trung Việt Nam

THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TRẢI NGHIỆM DỰA THEO TIẾP CẬN CIPO Ở CÁC TRƢỜNG THPT CHUYÊN KHU VỰC BẮC MIỀN TRUNG VIỆT NAM

2.13. Thực trạng ảnh hƣởng của bối cảnh tác động đến các hoạt động giáo dục trải nghiệm ở các trƣờng THPT chuyên Bắc miền Trung Việt Nam

2.14. Thực trạng quản lý các yếu tố đầu vào của hoạt động giáo dục trải nghiệm ở trƣờng THPT chuyên khu vực Bắc miền Trung Việt Nam

2.15. Thực trạng quản lý quá trình tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm ở trƣờng THPT chuyên khu vực Bắc miền Trung Việt Nam

2.16. Thực trạng quản lý các yếu tố đầu ra HĐGDTN ở các trƣờng THPT chuyên khu vực Bắc miền Trung Việt Nam

2.17. Đánh giá về thực trạng quản lý HĐGDTN ở trƣờng THPT chuyên khu vực Bắc miền Trung Việt Nam

2.18. Kết luận chƣơng 2

3. CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TRẢI NGHIỆM Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN KHU VỰC BẮC MIỀN TRUNG VIỆT NAM

CÁC NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ

3.1. Xây dựng các giải pháp đảm bảo thực hiện đúng mục tiêu

3.2. Xây dựng các giải pháp quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm phải phù hợp với thực tiễn

3.3. Xây dựng các giải pháp quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm phải đảm bảo tính pháp lý

3.4. Xây dựng các giải pháp quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm phải đảm bảo sự phù hợp đặc điểm tâm sinh lý, lứa tuổi, phù hợp với từng địa phƣơng, phát huy tính tích cực, tự giác, năng động, sáng tạo của học sinh

3.5. Xây dựng các giải pháp quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm phải đảm bảo tính hệ thống và tính đồng bộ

3.6. Xây dựng các giải pháp quản lý hoạt động giáo dục trải phải đảm bảo tính kế thừa

GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TRẢI NGHIỆM Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN KHU VỰC BẮC MIỀN TRUNG VIỆT NAM

3.7. Tổ chức tuyên truyền thay đổi nhận thức, trách nhiệm cho các lực lƣợng tham gia hoạt động giáo dục trải nghiệm

3.8. Phối hợp đồng bộ giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội để quản lý tổ chức các hoạt động giáo dục trải nghiệm

3.9. Xây dựng và hoàn thiện công tác kế hoạch hóa hoạt động giáo dục trải nghiệm

3.10. Tổ chức bồi dƣỡng nguồn nhân lực cho hoạt động giáo dục trải nghiệm

3.11. Quản lý các nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, thời gian cho các hoạt động giáo dục trải nghiệm

3.12. Kiểm tra, đánh giá chất lƣợng các hoạt động giáo dục trải nghiệm

3.13. Quản lý sự thay đổi các HĐGDTN và kết quả đầu ra của học sinh ở các trƣờng THPT chuyên

3.14. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC GIẢI PHÁP

KHẢO NGHIỆM VÀ THỬ NGHIỆM GIẢI PHÁP QUẢN LÝ

3.15. Khảo nghiệm tính cấp thiết, tính khả thi của các giải pháp

3.16. Sự tƣơng quan của tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp

3.17. Thực nghiệm giải pháp

3.18. Kết luận chƣơng 3

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

4.1. Về thực tiễn

4.2. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo

4.3. Đối với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng

4.4. Đối với sở GD&ĐT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng

4.5. Đối với Ban giám hiệu các trƣờng trung học phổ thông chuyên

4.6. Đối với cán bộ, giáo viên, nhân viên ở các trƣờng THPT chuyên

4.7. Đối với học sinh ở các trƣờng THPT chuyên

4.8. Đối với cha mẹ học sinh ở các trung học phổ thông chuyên

4.9. Đối với các tổ chức chính trị, xã hội trong và ngoài nhà trƣờng

CÁC BÀI BÁO KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ CÔNG BỐ

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu chung về quản lý giáo dục trải nghiệm

Quản lý giáo dục trải nghiệm tại trường trung học phổ thông chuyên Bắc Miền Trung là một vấn đề quan trọng trong bối cảnh giáo dục hiện đại. Quản lý giáo dục không chỉ bao gồm việc tổ chức và điều hành các hoạt động giảng dạy mà còn phải chú trọng đến việc phát triển trải nghiệm học tập cho học sinh. Theo Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội, việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông yêu cầu các trường phải xây dựng chương trình giáo dục mở, phù hợp với xu thế quốc tế và đáp ứng nhu cầu của học sinh. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho các trường trung học phổ thông chuyên, đặc biệt là trong việc thiết kế và quản lý các hoạt động giáo dục trải nghiệm. Hoạt động giáo dục trải nghiệm không chỉ giúp học sinh phát triển kỹ năng sống mà còn góp phần hình thành nhân cách và khả năng tự quản lý của các em. Để thực hiện điều này, các trường cần có phương pháp giảng dạy phù hợp và các hoạt động ngoại khóa được tổ chức một cách bài bản.

1.1. Tầm quan trọng của hoạt động giáo dục trải nghiệm

Hoạt động giáo dục trải nghiệm (HĐGDTN) đóng vai trò thiết yếu trong việc phát triển toàn diện cho học sinh. Theo Điều 2, Luật Giáo dục (2019), mục tiêu giáo dục nhằm phát triển con người có đạo đức, tri thức và năng lực công dân. HĐGDTN giúp học sinh áp dụng kiến thức đã học vào thực tiễn, từ đó hình thành và phát triển kỹ năng sống cần thiết. Các trường trung học phổ thông chuyên ở Bắc Miền Trung cần chú trọng đến việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm phong phú, đa dạng để khuyến khích học sinh tham gia. HĐGDTN còn giúp học sinh phát triển khả năng làm việc nhóm, giao tiếp và giải quyết vấn đề, những kỹ năng rất quan trọng trong thế giới hiện đại. Chương trình giáo dục phổ thông mới đã nhấn mạnh tầm quan trọng của HĐGDTN, yêu cầu các trường phải tích cực triển khai và quản lý các hoạt động này một cách hiệu quả.

II. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm

Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm tại các trường trung học phổ thông chuyên khu vực Bắc Miền Trung hiện nay đang gặp nhiều khó khăn. Các cán bộ quản lý và giáo viên thường chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của HĐGDTN trong quá trình giáo dục. Nhiều trường vẫn còn thiếu các nguồn lực cần thiết để tổ chức các hoạt động trải nghiệm hiệu quả, từ tài chính đến cơ sở vật chất. Điều này dẫn đến việc các hoạt động trải nghiệm không được triển khai một cách đồng bộ và thiếu sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Theo khảo sát, có tới 60% giáo viên cho rằng việc tổ chức HĐGDTN còn nhiều bất cập, thiếu tính sáng tạo và chưa đáp ứng được nhu cầu của học sinh. Một số trường đã bắt đầu áp dụng các phương pháp mới trong quản lý HĐGDTN, nhưng vẫn cần nhiều cải tiến để nâng cao chất lượng giáo dục tại địa phương.

2.1. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên

Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về HĐGDTN là yếu tố quyết định đến hiệu quả quản lý hoạt động này. Nhiều giáo viên vẫn còn cho rằng HĐGDTN chỉ là những hoạt động ngoại khóa đơn thuần mà không nhận ra giá trị giáo dục sâu sắc mà nó mang lại. Theo nghiên cứu, chỉ có 40% cán bộ quản lý hiểu rõ về mục tiêu và lợi ích của HĐGDTN. Việc thiếu kiến thức và kỹ năng trong quản lý HĐGDTN đã ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục tại các trường trung học phổ thông chuyên. Cần thiết phải tổ chức các khóa bồi dưỡng, đào tạo cho giáo viên và cán bộ quản lý để nâng cao nhận thức và năng lực trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục trải nghiệm.

III. Giải pháp quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm

Để nâng cao chất lượng quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm tại các trường trung học phổ thông chuyên khu vực Bắc Miền Trung, cần triển khai một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần xây dựng một chương trình giáo dục trải nghiệm rõ ràng, phù hợp với nhu cầu và đặc điểm của học sinh. Các trường cần phối hợp chặt chẽ với gia đình và cộng đồng để tổ chức các hoạt động trải nghiệm đa dạng, phong phú. Thứ hai, cần tăng cường đào tạo cho giáo viên về phương pháp giảng dạy và quản lý HĐGDTN. Việc này không chỉ giúp giáo viên nâng cao năng lực mà còn tạo động lực cho họ trong việc sáng tạo các hoạt động giáo dục. Cuối cùng, cần có cơ chế kiểm tra, đánh giá định kỳ để đảm bảo chất lượng và hiệu quả của các hoạt động giáo dục trải nghiệm.

3.1. Tổ chức các hoạt động giáo dục trải nghiệm

Tổ chức các hoạt động giáo dục trải nghiệm cần phải được thực hiện một cách bài bản và có kế hoạch. Các trường cần xây dựng các hoạt động trải nghiệm dựa trên nhu cầu và sở thích của học sinh, từ đó giúp các em phát triển kỹ năng và kiến thức thực tiễn. Việc phối hợp với các tổ chức xã hội, doanh nghiệp trong việc tổ chức các hoạt động này cũng rất quan trọng. Các hoạt động trải nghiệm không chỉ giúp học sinh rèn luyện kỹ năng mà còn tạo cơ hội cho các em giao lưu, học hỏi từ thực tiễn. Chương trình giáo dục trải nghiệm cần được thiết kế linh hoạt, có thể điều chỉnh theo tình hình thực tế và nhu cầu của học sinh.

Luận án tiến sĩ về quản lý hoạt động giáo dục trải nghiệm ở trường trung học phổ thông chuyên khu vực Bắc Miền Trung Việt Nam