Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, việc nâng cao chất lượng đào tạo giảng viên trong các học viện, trường sĩ quan quân đội trở thành một yêu cầu cấp thiết. Theo ước tính, đội ngũ giảng viên trong quân đội đóng vai trò quyết định đến chất lượng giáo dục và đào tạo, góp phần xây dựng lực lượng quốc phòng vững mạnh. Tuy nhiên, thực trạng quản lý đào tạo giảng viên hiện nay còn nhiều hạn chế như chương trình đào tạo chưa sát thực tế, phương pháp giảng dạy còn truyền thống, và công tác đánh giá chưa theo hướng năng lực. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đào tạo giảng viên theo tiếp cận bảo đảm chất lượng (BĐCL), từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trong các học viện, trường sĩ quan quân đội. Nghiên cứu tập trung khảo sát dữ liệu từ năm 2020 đến 2024 tại các cơ sở đào tạo trọng điểm như Học viện Quốc phòng, Học viện Chính trị và Trường Sĩ quan Chính trị. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc góp phần nâng cao hiệu quả quản lý đào tạo, đảm bảo chuẩn hóa đội ngũ giảng viên, đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của hệ thống giáo dục quân đội trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục hiện đại, trong đó nổi bật là tiếp cận bảo đảm chất lượng (BĐCL) và quản lý đào tạo theo hệ thống. Tiếp cận BĐCL nhấn mạnh việc xây dựng hệ thống các biện pháp có kế hoạch nhằm đảm bảo chất lượng đầu ra của quá trình đào tạo, bao gồm các yếu tố như chuẩn đầu ra, quy trình đào tạo, đánh giá và kiểm định chất lượng. Mô hình quản lý đào tạo giảng viên trong quân đội được xây dựng dựa trên nguyên tắc tập trung vào chất lượng, cân đối giữa mục tiêu và nguồn lực, dựa vào văn hóa chất lượng của nhà trường và sự lãnh đạo nhất quán. Các khái niệm chính bao gồm: giảng viên quân đội, bảo đảm chất lượng đào tạo, quản lý đào tạo giảng viên theo tiếp cận BĐCL, và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo trong môi trường quân sự đặc thù.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính bao gồm số liệu khảo sát năm 2024 từ cán bộ quản lý, giảng viên và học viên tại ba cơ sở đào tạo trọng điểm trong quân đội. Cỡ mẫu khảo sát khoảng vài trăm người, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Phương pháp phân tích dữ liệu bao gồm phân tích định lượng qua bảng hỏi và phân tích định tính từ phỏng vấn sâu, tọa đàm nhóm. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2020 đến 2024, trong đó giai đoạn thu thập và xử lý dữ liệu tập trung vào năm 2024. Các công cụ nghiên cứu được chuẩn hóa theo bộ tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo và quản lý giáo dục hiện hành, đảm bảo tính khoa học và thực tiễn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chất lượng đội ngũ giảng viên còn chưa đồng đều: Khoảng 65% giảng viên được khảo sát cho biết chương trình đào tạo hiện tại chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu thực tiễn, đặc biệt về kỹ năng sư phạm và phương pháp giảng dạy tích cực. So với các học viện quốc tế, tỷ lệ này cao hơn khoảng 20%.

  2. Quản lý tuyển sinh và tuyển chọn chưa tập trung vào năng lực sư phạm: Chỉ khoảng 55% cán bộ quản lý đánh giá công tác tuyển chọn đầu vào dựa trên năng lực nghề nghiệp sư phạm là hiệu quả, dẫn đến chất lượng đầu vào chưa cao, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo.

  3. Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn chưa thường xuyên và chưa đồng bộ: Khoảng 60% giảng viên phản ánh việc bồi dưỡng chuyên môn chưa được tổ chức định kỳ và chưa phù hợp với nhu cầu thực tế, làm giảm hiệu quả nâng cao năng lực giảng dạy.

  4. Cơ sở vật chất và trang thiết bị kỹ thuật còn hạn chế: Khoảng 40% giảng viên và học viên cho biết các thiết bị dạy học, thư viện và phòng thực hành chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu đào tạo theo chuẩn BĐCL, ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy và học tập.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc quản lý đào tạo giảng viên chưa thực sự theo hướng tiếp cận bảo đảm chất lượng toàn diện. Việc thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể quản lý, từ Ban Giám hiệu đến các khoa và phòng chức năng, làm giảm hiệu quả triển khai các biện pháp nâng cao chất lượng. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này phù hợp với xu hướng chung về những khó khăn trong quản lý đào tạo giảng viên quân đội, đặc biệt trong bối cảnh yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo ngày càng cao. Việc áp dụng các mô hình quản lý chất lượng tổng thể và xây dựng văn hóa chất lượng trong nhà trường được xem là giải pháp then chốt để khắc phục những hạn chế hiện tại. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đánh giá các khía cạnh quản lý đào tạo và bảng tổng hợp kết quả khảo sát về mức độ hài lòng của giảng viên và học viên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và hoàn thiện bộ tiêu chí tuyển chọn giảng viên theo năng lực nghề nghiệp sư phạm: Ban Giám hiệu phối hợp với phòng đào tạo và khoa giáo viên xây dựng tiêu chí cụ thể, áp dụng từ năm học 2025-2026 nhằm nâng cao chất lượng đầu vào.

  2. Tăng cường tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên môn định kỳ: Phòng đào tạo phối hợp với phòng BĐCL tổ chức các lớp tập huấn kỹ năng sư phạm và phương pháp giảng dạy tích cực ít nhất hai lần mỗi năm, bắt đầu từ quý 3 năm 2024.

  3. Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất và trang thiết bị kỹ thuật: Ban Giám đốc nhà trường cần xây dựng kế hoạch đầu tư dài hạn, ưu tiên trang bị phòng học thông minh, thư viện số và thiết bị thực hành hiện đại, hoàn thành trong giai đoạn 2024-2026.

  4. Xây dựng văn hóa chất lượng trong đào tạo: Tổ chức các hoạt động truyền thông, tọa đàm, và xây dựng quy chế khuyến khích sự tham gia tích cực của giảng viên, học viên trong công tác bảo đảm chất lượng, nhằm tạo môi trường đào tạo tích cực và sáng tạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục trong quân đội: Giúp hiểu rõ các phương pháp quản lý đào tạo giảng viên theo tiếp cận bảo đảm chất lượng, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý.

  2. Giảng viên và cán bộ đào tạo: Nắm bắt các yêu cầu về năng lực nghề nghiệp và phương pháp giảng dạy hiện đại, đồng thời tham khảo các biện pháp nâng cao chất lượng đào tạo.

  3. Nhà hoạch định chính sách giáo dục quân sự: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách phát triển đội ngũ giảng viên và nâng cao chất lượng đào tạo trong quân đội.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và thực tiễn quản lý đào tạo giảng viên trong môi trường đặc thù quân sự, góp phần phát triển nghiên cứu chuyên sâu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý đào tạo giảng viên theo tiếp cận bảo đảm chất lượng là gì?
    Là quá trình tổ chức, điều khiển và phối hợp các hoạt động đào tạo giảng viên dựa trên các tiêu chuẩn và quy trình nhằm đảm bảo chất lượng đầu ra đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Ví dụ, việc xây dựng chuẩn đầu ra và đánh giá năng lực giảng viên theo tiêu chí cụ thể.

  2. Tại sao cần tập trung vào năng lực nghề nghiệp sư phạm trong tuyển chọn giảng viên?
    Năng lực nghề nghiệp sư phạm quyết định khả năng truyền đạt kiến thức và phát triển kỹ năng cho học viên, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo. Một số học viện đã áp dụng tiêu chí này giúp tăng tỷ lệ giảng viên đạt chuẩn lên khoảng 70%.

  3. Các biện pháp nâng cao chất lượng đào tạo giảng viên hiệu quả nhất hiện nay là gì?
    Bao gồm hoàn thiện chương trình đào tạo, tổ chức bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên, đầu tư cơ sở vật chất hiện đại và xây dựng văn hóa chất lượng trong nhà trường. Các biện pháp này đã được khảo nghiệm và đánh giá cao về tính khả thi.

  4. Vai trò của Ban Giám hiệu trong quản lý đào tạo giảng viên như thế nào?
    Ban Giám hiệu là chủ thể quản lý cao nhất, chịu trách nhiệm xây dựng chiến lược, ban hành quy chế và chỉ đạo thực hiện các hoạt động bảo đảm chất lượng đào tạo, tạo môi trường thuận lợi cho giảng viên phát triển.

  5. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả công tác quản lý đào tạo giảng viên?
    Thông qua các chỉ số như tỷ lệ giảng viên đạt chuẩn, mức độ hài lòng của học viên, kết quả học tập và rèn luyện, cũng như sự cải tiến liên tục trong chương trình và phương pháp đào tạo. Ví dụ, khảo sát định kỳ và đánh giá ngoài là công cụ hữu hiệu.

Kết luận

  • Quản lý đào tạo giảng viên theo tiếp cận bảo đảm chất lượng là xu hướng tất yếu để nâng cao chất lượng giáo dục quân sự.
  • Nghiên cứu đã làm rõ cơ sở lý luận, thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp với đặc thù quân đội.
  • Các biện pháp đề xuất bao gồm hoàn thiện tiêu chí tuyển chọn, bồi dưỡng chuyên môn, đầu tư cơ sở vật chất và xây dựng văn hóa chất lượng.
  • Việc triển khai các giải pháp cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể quản lý và thực hiện trong giai đoạn 2024-2026.
  • Kêu gọi các cơ sở đào tạo quân đội áp dụng nghiên cứu để nâng cao hiệu quả quản lý đào tạo giảng viên, góp phần xây dựng lực lượng quốc phòng vững mạnh.