I. Tính cấp thiết của nghiên cứu
Nghiên cứu về quản lý chuyển giá của các doanh nghiệp FDI tại Hà Nội có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế. Hoạt động này không chỉ đảm bảo sự công bằng trong nghĩa vụ nộp thuế mà còn góp phần vào việc nâng cao tính tuân thủ pháp luật thuế của các doanh nghiệp FDI. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, các hình thức chuyển giá ngày càng phức tạp, gây ra nhiều hệ lụy cho nền kinh tế. Để ngăn ngừa hoạt động chuyển giá bất hợp pháp, các cơ quan thuế và tổ chức kinh tế quốc tế đã coi đây là vấn đề trọng tâm trong quản lý thuế. Tại Việt Nam, từ khi gia nhập WTO, nguồn vốn FDI đã tăng mạnh, nhưng tình trạng kê khai thua lỗ của các doanh nghiệp FDI cũng ngày càng phổ biến. Theo thống kê, tỷ lệ kê khai thua lỗ của các doanh nghiệp FDI tại Hà Nội chiếm trên 57%. Nguyên nhân chính là do nhiều công ty thực hiện chính sách chuyển giá. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là cơ quan thuế.
II. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích chính của luận án là phát triển và bổ sung lý luận về quản lý nhà nước đối với hoạt động chuyển giá của các doanh nghiệp FDI. Nghiên cứu sẽ đề xuất các giải pháp có cơ sở khoa học nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực này tại Hà Nội. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm đánh giá tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan, phát triển lý luận về chuyển giá, phân tích thực trạng quản lý nhà nước và đưa ra các giải pháp cụ thể. Câu hỏi nghiên cứu sẽ tập trung vào định nghĩa chuyển giá, các giao dịch liên kết, khó khăn trong quản lý nhà nước, và thực trạng chuyển giá tại Hà Nội giai đoạn 2011-2018. Những hạn chế trong quản lý nhà nước và nguyên nhân của chúng cũng sẽ được làm rõ.
III. Thực trạng quản lý chuyển giá tại Hà Nội
Thực trạng quản lý chuyển giá tại Hà Nội cho thấy nhiều hạn chế. Căn cứ pháp lý về chống chuyển giá chưa đầy đủ, thiếu văn bản hướng dẫn chi tiết, và chế tài xử lý vi phạm chưa đủ mạnh. Cơ sở dữ liệu để ấn định thu nhập chịu thuế không rõ ràng, gây tranh cãi giữa người nộp thuế và cơ quan thuế. Hơn nữa, nhân lực làm công tác thanh tra chưa đủ và chưa đáp ứng yêu cầu. Cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng cũng chưa rõ ràng, dẫn đến khó khăn trong việc xác minh giá trị thị trường. Những vấn đề này cần được giải quyết để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động chuyển giá của các doanh nghiệp FDI.
IV. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước
Để hoàn thiện quản lý nhà nước đối với hoạt động chuyển giá của các doanh nghiệp FDI, cần thực hiện một số giải pháp trọng tâm. Đầu tiên, cần hoàn thiện chính sách và bộ máy quản lý nhà nước, đặc biệt là trong việc ban hành các quy định rõ ràng về chuyển giá. Thứ hai, cần đẩy nhanh việc thực hiện cơ chế Thỏa thuận giá trước (APA) để giảm thiểu rủi ro trong quản lý thuế. Thứ ba, cần tăng cường đào tạo nhân lực cho các cơ quan thuế để nâng cao năng lực thanh tra và kiểm soát chuyển giá. Cuối cùng, cần thiết lập cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng để đảm bảo tính khách quan trong xử lý vi phạm. Những giải pháp này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và giảm thiểu hoạt động chuyển giá bất hợp pháp.
