Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2010 - 2020, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai đã chứng kiến sự phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng với tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân đạt khoảng 15,8%/năm, vượt mức tăng trưởng chung của tỉnh Đồng Nai là 13,4%/năm. Sự phát triển này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc đảm bảo an sinh xã hội (ASXH) nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân trong bối cảnh nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Luận văn tập trung nghiên cứu phương thức lãnh đạo của Đảng bộ huyện Nhơn Trạch trên lĩnh vực ASXH trong giai đoạn này, nhằm làm rõ các chủ trương, chính sách, cũng như đánh giá hiệu quả thực hiện và những tác động đến đời sống nhân dân.

Mục tiêu nghiên cứu bao gồm: phân tích phương thức lãnh đạo của Đảng bộ huyện trong việc triển khai các chính sách ASXH; đánh giá thành tựu và hạn chế trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo; rút ra bài học kinh nghiệm và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả lãnh đạo trong nhiệm kỳ tiếp theo. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai, tập trung vào giai đoạn 2010 - 2020, gắn liền với hai kỳ Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ IV và V.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ huyện Nhơn Trạch trên lĩnh vực ASXH, góp phần nâng cao hiệu quả chính sách xã hội, giảm nghèo bền vững và cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Đồng thời, kết quả nghiên cứu cũng là tài liệu tham khảo hữu ích cho các cấp chính quyền, nhà nghiên cứu và các tổ chức liên quan trong việc hoạch định và triển khai chính sách ASXH phù hợp với điều kiện địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng hai khung lý thuyết chính để phân tích phương thức lãnh đạo của Đảng bộ huyện Nhơn Trạch trên lĩnh vực ASXH:

  1. Lý thuyết về an sinh xã hội (ASXH): ASXH được hiểu là hệ thống các chính sách và biện pháp nhằm phòng ngừa, giảm thiểu và khắc phục các rủi ro xã hội như thất nghiệp, bệnh tật, già yếu, tai nạn, nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Các khái niệm chính bao gồm: bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), trợ cấp xã hội, xóa đói giảm nghèo và phúc lợi xã hội. Lý thuyết nhấn mạnh vai trò của nhà nước trong việc xây dựng và thực hiện chính sách ASXH, đồng thời đề cao sự phối hợp với các tổ chức xã hội và cộng đồng.

  2. Lý thuyết về phương thức lãnh đạo của Đảng: Phương thức lãnh đạo được hiểu là hệ thống các phương pháp, hình thức và biện pháp mà Đảng vận dụng để tác động vào các tổ chức và lực lượng xã hội nhằm thực hiện các chủ trương, chính sách. Nội dung lãnh đạo bao gồm chủ trương, chính sách, kế hoạch, công tác cán bộ và kiểm tra giám sát. Phương thức lãnh đạo bao gồm: lãnh đạo bằng cương lĩnh, đường lối; lãnh đạo thông qua tuyên truyền, giáo dục; lãnh đạo qua các cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể; lãnh đạo qua công tác tổ chức cán bộ; và lãnh đạo qua công tác kiểm tra, giám sát.

Ba đến năm khái niệm chuyên ngành được sử dụng xuyên suốt nghiên cứu gồm: an sinh xã hội, chính sách an sinh xã hội, phương thức lãnh đạo, bảo hiểm xã hội, và công tác kiểm tra giám sát.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phối hợp bốn phương pháp nghiên cứu chính:

  • Phương pháp lịch sử: Nghiên cứu quá trình lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ huyện Nhơn Trạch trong lĩnh vực ASXH theo trình tự thời gian, từ đó rút ra quy luật vận động và phát triển của công tác ASXH trên địa bàn.

  • Phương pháp logic: Phân tích tổng quát các chủ trương, nghị quyết của Đảng, sự liên kết giữa các văn bản Trung ương, tỉnh và huyện về ASXH, nhằm nhận định ưu điểm, hạn chế và bài học kinh nghiệm trong lãnh đạo.

  • Phương pháp điều tra xã hội học: Thu thập dữ liệu thực tiễn thông qua 400 phiếu khảo sát và 10 cuộc phỏng vấn trực tiếp với các đối tượng đa dạng như cán bộ, công chức, giáo viên, công nhân và người dân tại các xã, thị trấn trong huyện. Mẫu được chọn đảm bảo tính khách quan và diện rộng.

  • Phương pháp nghiên cứu lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam: Vận dụng quan điểm chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh để phân tích phương thức lãnh đạo của Đảng bộ huyện, đảm bảo tính khách quan, biện chứng và lịch sử cụ thể.

Nguồn dữ liệu bao gồm: văn kiện Đảng các cấp, nghị quyết, chỉ thị, quyết định của Trung ương, tỉnh Đồng Nai và huyện Nhơn Trạch; báo cáo kinh tế - xã hội; tài liệu thống kê; các công trình nghiên cứu, luận văn, bài báo liên quan đến ASXH; dữ liệu khảo sát và phỏng vấn thực địa.

Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2010 - 2020, tương ứng với hai nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ huyện Nhơn Trạch lần thứ IV và V, nhằm đánh giá toàn diện quá trình lãnh đạo và thực hiện chính sách ASXH trong thập kỷ này.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức và chỉ đạo của Đảng bộ huyện về ASXH được nâng cao rõ rệt: Qua khảo sát, khoảng 85% cán bộ, đảng viên và người dân đánh giá cao sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Đảng bộ huyện trong lĩnh vực ASXH giai đoạn 2010 - 2020. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ IV và V đều nhấn mạnh mục tiêu giảm nghèo bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống.

  2. Công tác giảm nghèo và đào tạo nghề đạt kết quả tích cực: Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ khoảng 5% năm 2010 xuống còn dưới 2% năm 2020. Huyện đã tổ chức đào tạo nghề cho hơn 3.000 lao động nông thôn, góp phần giải quyết việc làm kịp thời, phù hợp với nhu cầu thị trường lao động.

  3. Mở rộng và nâng cao chất lượng các loại bảo hiểm xã hội: Tỷ lệ người tham gia BHXH, BHYT và BHTN tăng trung bình 12% mỗi năm, với chất lượng phục vụ được cải thiện rõ rệt. Việc chi trả bảo hiểm thất nghiệp được thực hiện kịp thời, góp phần ổn định đời sống người lao động.

  4. Chăm lo người có công và đối tượng bảo trợ xã hội được chú trọng: Huyện đã thực hiện đầy đủ các chế độ ưu đãi cho người có công, đồng thời tăng cường trợ cấp xã hội cho các đối tượng yếu thế, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhóm này.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những thành tựu trên là do Đảng bộ huyện Nhơn Trạch đã chủ động bám sát chủ trương, đường lối của Đảng bộ tỉnh Đồng Nai và Trung ương, triển khai đồng bộ các giải pháp lãnh đạo trên nhiều phương diện: từ xây dựng nghị quyết, giao nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan chức năng, đến tăng cường tuyên truyền, giáo dục và kiểm tra giám sát. Việc phân công rõ trách nhiệm cho UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể đã tạo sự phối hợp hiệu quả trong thực hiện chính sách ASXH.

So với một số địa phương trong tỉnh, Nhơn Trạch có tốc độ phát triển kinh tế nhanh hơn, tạo nguồn lực tài chính tốt hơn cho công tác ASXH. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại hạn chế như việc tạo việc làm và giảm nghèo chưa bền vững, số hộ tái nghèo còn cao, mức trợ cấp xã hội nhìn chung còn thấp và chưa đồng bộ. Công tác bảo vệ sức khỏe người nghèo, người khuyết tật chưa được quan tâm đầy đủ.

Dữ liệu khảo sát có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ hộ nghèo qua các năm, biểu đồ đường về tỷ lệ tham gia BHXH, BHYT, BHTN, và bảng tổng hợp các chính sách ưu đãi cho người có công và đối tượng bảo trợ xã hội. Các biểu đồ này minh họa rõ sự tiến bộ và những điểm cần cải thiện trong công tác ASXH của huyện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về ASXH: Đẩy mạnh các hình thức tuyên truyền đa dạng, phù hợp với từng nhóm đối tượng nhằm nâng cao nhận thức của người dân và cán bộ về vai trò, lợi ích của ASXH. Thời gian thực hiện: ngay trong nhiệm kỳ 2021 - 2025. Chủ thể thực hiện: Ban Tuyên giáo Huyện ủy, các đoàn thể chính trị - xã hội.

  2. Đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo nghề, giải quyết việc làm: Phát triển các chương trình đào tạo nghề sát với nhu cầu thị trường lao động, ưu tiên lao động nông thôn và nhóm yếu thế. Mục tiêu tăng tỷ lệ lao động có việc làm ổn định lên trên 90% vào năm 2025. Chủ thể thực hiện: Phòng Lao động, Thương binh và Xã hội huyện phối hợp với các cơ sở đào tạo nghề.

  3. Mở rộng đối tượng và nâng cao hiệu quả các chính sách bảo hiểm xã hội: Tăng cường vận động người dân tham gia BHXH, BHYT, BHTN, đặc biệt là nhóm lao động tự do và người nghèo. Cải thiện chất lượng phục vụ và thủ tục hành chính để tạo thuận lợi cho người dân. Thời gian thực hiện: 2021 - 2025. Chủ thể thực hiện: Bảo hiểm xã hội huyện, UBND huyện.

  4. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả thực hiện chính sách ASXH: Thiết lập hệ thống kiểm tra định kỳ, đánh giá tác động chính sách, xử lý kịp thời các tồn tại, hạn chế. Mục tiêu nâng cao hiệu quả thực thi chính sách lên trên 85% vào năm 2025. Chủ thể thực hiện: Ban Thường vụ Huyện ủy, Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, đảng viên và lãnh đạo các cấp chính quyền địa phương: Nghiên cứu để nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo công tác ASXH, từ đó xây dựng và triển khai các chính sách phù hợp với điều kiện thực tế địa phương.

  2. Nhà nghiên cứu, học viên cao học và sinh viên chuyên ngành lịch sử Đảng, chính sách xã hội: Tài liệu tham khảo bổ ích để hiểu rõ hơn về phương thức lãnh đạo của Đảng trong lĩnh vực ASXH, cũng như các bài học kinh nghiệm thực tiễn.

  3. Các tổ chức chính trị - xã hội và đoàn thể: Sử dụng kết quả nghiên cứu để phối hợp hiệu quả trong công tác tuyên truyền, vận động và thực hiện các chính sách ASXH tại địa phương.

  4. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước: Tham khảo để xây dựng các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội gắn liền với đảm bảo ASXH, góp phần phát triển bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phương thức lãnh đạo của Đảng bộ huyện Nhơn Trạch trên lĩnh vực ASXH gồm những nội dung chính nào?
    Phương thức lãnh đạo bao gồm: lãnh đạo bằng cương lĩnh, chủ trương, đường lối; lãnh đạo thông qua tuyên truyền, giáo dục; lãnh đạo qua các cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể; lãnh đạo qua công tác tổ chức cán bộ; và lãnh đạo qua công tác kiểm tra, giám sát.

  2. Tỷ lệ hộ nghèo tại huyện Nhơn Trạch đã thay đổi như thế nào trong giai đoạn 2010 - 2020?
    Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ khoảng 5% năm 2010 xuống còn dưới 2% năm 2020, thể hiện hiệu quả của các chính sách giảm nghèo và đào tạo nghề.

  3. Các khó khăn chính trong công tác ASXH tại huyện Nhơn Trạch là gì?
    Khó khăn gồm việc tạo việc làm và giảm nghèo chưa bền vững, số hộ tái nghèo còn cao; mức trợ cấp xã hội thấp và chưa đồng bộ; công tác bảo vệ sức khỏe người nghèo, người khuyết tật chưa được quan tâm đầy đủ.

  4. Vai trò của công tác kiểm tra, giám sát trong phương thức lãnh đạo của Đảng bộ huyện?
    Công tác kiểm tra, giám sát giúp phát hiện kịp thời các tồn tại, hạn chế trong thực hiện chính sách ASXH, đảm bảo sự nghiêm túc và hiệu quả trong lãnh đạo, chỉ đạo.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm tại địa phương?
    Cần đổi mới chương trình đào tạo sát với nhu cầu thị trường, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng, ưu tiên đào tạo cho lao động nông thôn và nhóm yếu thế, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động tiếp cận việc làm.

Kết luận

  • Đảng bộ huyện Nhơn Trạch đã có phương thức lãnh đạo đồng bộ, sáng tạo trên lĩnh vực ASXH trong giai đoạn 2010 - 2020, góp phần giảm nghèo bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.
  • Tỷ lệ hộ nghèo giảm đáng kể, tỷ lệ tham gia BHXH, BHYT, BHTN tăng trưởng ổn định, công tác chăm lo người có công và đối tượng bảo trợ xã hội được chú trọng.
  • Một số hạn chế như việc tạo việc làm chưa bền vững, trợ cấp xã hội còn thấp và công tác bảo vệ sức khỏe chưa toàn diện cần được khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm tăng cường tuyên truyền, đổi mới đào tạo nghề, mở rộng chính sách bảo hiểm và nâng cao công tác kiểm tra, giám sát.
  • Nghiên cứu tạo cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng bộ huyện trong nhiệm kỳ 2021 - 2025 và các giai đoạn tiếp theo.

Call-to-action: Các cấp chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội và nhà nghiên cứu cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất nhằm phát huy tối đa vai trò lãnh đạo của Đảng bộ huyện Nhơn Trạch trên lĩnh vực an sinh xã hội, góp phần xây dựng huyện phát triển bền vững, đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện.