Luận án tiến sĩ: Rèn luyện kĩ năng so sánh cho trẻ 5-6 tuổi trong hoạt động giáo dục

• Tác giả: Nguyễn Thị Minh Phương
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Quang Ninh
• Trường học: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
• Chuyên ngành: Giáo dục mầm non
• Đề tài: Phương Pháp Rèn Luyện Kĩ Năng So Sánh Cho Trẻ 5-6 Tuổi Trong Giáo Dục Mầm Non
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CÁM ƠN
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. Lí do chọn đề tài
• 0.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.4. Phương pháp nghiên cứu
• 0.5. Giả thuyết khoa học
• 0.6. Đóng góp của luận án
• 0.7. Kết cấu của luận án
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. SO SÁNH NHƯ MỘT THAO TÁC TƯ DUY
• 1.1.1. Thao tác so sánh
• 1.1.2. Tác dụng của thao tác so sánh đối với nhận thức
• 1.2. SO SÁNH NHƯ MỘT BIỆN PHÁP TU TỪ
• 1.2.1. Biện pháp so sánh
• 1.2.2. Phân loại so sánh
• 1.2.3. Giá trị của so sánh tu từ đối với diễn đạt
• 1.3. SỰ PHÁT TRIỂN TƯ DUY VÀ NGÔN NGỮ CỦA TRẺ
• 1.3.1. Sự phát triển tư duy
• 1.3.2. Sự phát triển ngôn ngữ
• 1.4. VỀ NĂNG LỰC SO SÁNH CỦA TRẺ
• 1.4.1. Trẻ có đủ khả năng nhận thức về so sánh
• 1.4.2. Trẻ có khả năng so sánh cùng lúc ba đối tượng
• 1.5. Tiểu kết chương 1
• 2. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC RÈN LUYỆN KĨ NĂNG SO SÁNH CHO TRẺ 5-6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
• 2.1. Một số khái niệm cơ bản được sử dụng trong luận án
• 2.2. Lí luận về so sánh
• 2.3. Đặc điểm và những yếu tố chi phối sự lĩnh hội ngôn ngữ của trẻ
• 2.4. CƠ SỞ THỰC TIỄN
• 2.4.1. Mục đích, nội dung và phương pháp khảo sát thực trạng
• 2.4.2. Tiến hành khảo sát
• 2.5. Tiểu kết chương 2
• 3. TỔ CHỨC RÈN LUYỆN KĨ NĂNG SO SÁNH CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH VÀ LÀM QUEN VỚI TÁC PHẨM VĂN HỌC
• 3.1. MỘT SỐ NGUYÊN TẮC RÈN LUYỆN
• 3.1.1. Phải bám sát nội dung Chương trình Giáo dục mầm non
• 3.1.2. Phải đảm bảo tinh thần “học mà chơi, chơi mà học”
• 3.1.3. Phải rèn luyện một cách hệ thống và liên tục
• 3.1.4. Phải rèn luyện từ dễ đến khó, từ “vừa sức” đến “tạo sức”
• 3.2. MỘT SỐ YÊU CẦU RÈN LUYỆN
• 3.2.1. Luôn tương tác với trẻ trong quan sát sự vật, hiện tượng
• 3.2.2. Luôn tham gia cùng trẻ trong các trò chơi so sánh
• 3.2.3. Luôn tạo tình huống giao tiếp giúp trẻ nói lời so sánh
• 3.3. QUY TRÌNH RÈN LUYỆN
• 3.3.1. Rèn luyện kĩ năng so sánh cho trẻ trong hoạt động KHÁM PHÁ MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH
• 3.3.2. Rèn luyện kĩ năng so sánh trong hoạt động LÀM QUEN VỚI TÁC PHẨM VĂN HỌC
• 3.4. Tiểu kết chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 4.1. MỤC ĐÍCH THỰC NGHIỆM
• 4.2. ĐỐI TƯỢNG, ĐỊA BÀN VÀ THỜI GIAN THỰC NGHIỆM
• 4.2.1. Đối tượng thực nghiệm
• 4.2.2. Địa bàn thực nghiệm
• 4.2.3. Thời gian thực nghiệm
• 4.3. THIẾT KẾ GIÁO ÁN THỰC NGHIỆM
• 4.4. CÁC BƯỚC THỰC NGHIỆM
• 4.4.1. Liên hệ thực nghiệm
• 4.4.2. Lựa chọn giáo viên thực nghiệm
• 4.4.3. Thiết kế hoạt động thực nghiệm và trao đổi với giáo viên
• 4.4.4. Tiến hành thực nghiệm trên lớp
• 4.4.5. Phân tích, xử lí và đánh giá kết quả thực nghiệm
• 4.5. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM
• 4.5.1. Tiêu chí đánh giá
• 4.6. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM
• 4.7. Tiểu kết chương 4
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1
• P1.1. PHẦN MỞ ĐẦU
• P1.1.1. Lí do chọn đề tài
• P1.1.2. So sánh vừa giúp trẻ phát triển tư duy, vừa giúp trẻ phát triển ngôn ngữ

I. Kỹ năng so sánh và tầm quan trọng trong giáo dục mầm non

Kỹ năng so sánh là một thao tác tư duy quan trọng giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh. Đối với trẻ 5-6 tuổi, so sánh không chỉ là công cụ để khám phá sự vật, hiện tượng mà còn là phương tiện phát triển ngôn ngữ. Giáo dục mầm non cần chú trọng rèn luyện kỹ năng này để trẻ có thể diễn đạt ý tưởng một cách sinh động và logic. So sánh giúp trẻ liên tưởng, tưởng tượng phong phú, từ đó phát triển tư duy và nhận thức một cách toàn diện.

1.1. Vai trò của so sánh trong phát triển tư duy

So sánh là thao tác tư duy cơ bản giúp trẻ nhận biết sự tương đồng và khác biệt giữa các đối tượng. Thông qua so sánh, trẻ có thể khám phá bản chất của sự vật, hiện tượng, từ đó hình thành kỹ năng logic và phân tích. Điều này đặc biệt quan trọng trong giáo dục sớm, khi trẻ đang trong giai đoạn phát triển nhận thức mạnh mẽ.

1.2. So sánh trong phát triển ngôn ngữ

So sánh không chỉ là thao tác tư duy mà còn là phép tu từ giúp lời nói của trẻ trở nên sinh động và giàu hình ảnh. Trẻ sử dụng so sánh để diễn đạt cảm xúc, suy nghĩ, từ đó phát triển kỹ năng nhận thức và giao tiếp. Đây là nền tảng quan trọng cho việc học tập và phát triển ngôn ngữ sau này.

II. Phương pháp rèn luyện kỹ năng so sánh cho trẻ 5 6 tuổi

Phương pháp rèn luyện kỹ năng so sánh cho trẻ cần được thực hiện một cách hệ thống và khoa học. Các hoạt động giáo dục cần kết hợp giữa học và chơi, tạo môi trường thuận lợi để trẻ phát huy khả năng so sánh. Trò chơi giáo dục là công cụ hiệu quả giúp trẻ thực hành so sánh một cách tự nhiên và hứng thú.

2.1. Nguyên tắc rèn luyện kỹ năng so sánh

Việc rèn luyện kỹ năng so sánh cần tuân thủ các nguyên tắc như bám sát chương trình giáo dục mầm non, đảm bảo tinh thần 'học mà chơi, chơi mà học', và rèn luyện từ dễ đến khó. Điều này giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên và hiệu quả.

2.2. Quy trình rèn luyện kỹ năng so sánh

Quy trình rèn luyện kỹ năng so sánh bao gồm các bước như quan sát, phân tích, và diễn đạt. Trong hoạt động khám phá môi trường xung quanh, trẻ được hướng dẫn so sánh các đối tượng cụ thể. Trong hoạt động làm quen với tác phẩm văn học, trẻ học cách so sánh các hình ảnh, nhân vật, từ đó phát triển khả năng tưởng tượng và diễn đạt.

III. Thực nghiệm và đánh giá hiệu quả

Thực nghiệm sư phạm được tiến hành để đánh giá hiệu quả của các phương pháp rèn luyện kỹ năng so sánh. Kết quả cho thấy, việc áp dụng các phương pháp giáo dục phù hợp giúp trẻ phát triển kỹ năng so sánh một cách rõ rệt. Các hoạt động như trò chơi giáo dục và khám phá môi trường xung quanh đã tạo ra môi trường học tập tích cực, khuyến khích trẻ tư duy và sáng tạo.

3.1. Thiết kế và tiến hành thực nghiệm

Thực nghiệm được thiết kế dựa trên các hoạt động giáo dục cụ thể, bao gồm khám phá môi trường xung quanh và làm quen với tác phẩm văn học. Giáo viên được hướng dẫn chi tiết để thực hiện các hoạt động này một cách hiệu quả.

3.2. Phân tích kết quả thực nghiệm

Kết quả thực nghiệm cho thấy, trẻ tham gia các hoạt động rèn luyện kỹ năng so sánh có sự tiến bộ rõ rệt trong phát triển tư duy và kỹ năng nhận thức. Các hoạt động này cũng giúp trẻ tự tin hơn trong giao tiếp và diễn đạt ý tưởng.