Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh chuyển đổi số và phát triển thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam, dịch vụ ví điện tử ngày càng trở thành phương thức thanh toán phổ biến, đặc biệt trong giai đoạn đại dịch Covid-19 khi các giao dịch không tiếp xúc được ưu tiên. Tính đến tháng 6 năm 2021, có khoảng 14,59 triệu tài khoản ví điện tử đang hoạt động trên toàn quốc, tăng gần 1 triệu so với cuối năm 2020. Tại thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, thị trường ví điện tử đang cạnh tranh gay gắt với sự tham gia của nhiều nhà cung cấp lớn như MoMo, ViettelPay, ZaloPay và VNPT Money. VNPT Money, sản phẩm của Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), mặc dù chưa chiếm thị phần lớn nhất nhưng đã được lựa chọn cung cấp dịch vụ thanh toán trên Cổng Dịch vụ Công Quốc gia, tạo tiền đề phát triển bền vững.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng phát triển thị trường dịch vụ ví điện tử VNPT Money tại thành phố Đông Hà trong giai đoạn 2019-2021, nhằm đề xuất các giải pháp phát triển thị trường hiệu quả đến năm 2025. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc thay đổi thói quen sử dụng tiền mặt lâu đời của người dân, nâng cao uy tín thương hiệu VNPT và thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt tại địa phương. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo kinh doanh của Phòng Bán hàng (PBH) thành phố Đông Hà và dữ liệu sơ cấp thu thập từ 130 khách hàng sử dụng VNPT Money trong năm 2022.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về phát triển thị trường và marketing dịch vụ, trong đó nổi bật là:

  • Ma trận Ansoff: Phân tích chiến lược phát triển thị trường dựa trên hai trục sản phẩm (cũ, mới) và thị trường (cũ, mới), gồm bốn chiến lược chính: thâm nhập thị trường, phát triển thị trường, phát triển sản phẩm và đa dạng hóa sản phẩm. Mô hình này giúp xác định hướng phát triển phù hợp cho dịch vụ ví điện tử VNPT Money tại Đông Hà.

  • Mô hình 7P Marketing: Bao gồm các yếu tố sản phẩm, giá cả, phân phối, truyền thông, con người, quy trình và cơ sở hạ tầng vật chất hỗ trợ marketing. Mô hình này được sử dụng để đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển thị trường dịch vụ ví điện tử.

Các khái niệm chính được làm rõ gồm: ví điện tử, dịch vụ ví điện tử, phát triển thị trường theo chiều rộng và chiều sâu, chỉ tiêu đánh giá kết quả phát triển thị trường (định lượng và định tính), cũng như các nhân tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh ví điện tử.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp:

  • Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các báo cáo kinh doanh của PBH thành phố Đông Hà và TTKD VNPT Quảng Trị trong giai đoạn 2019-2021, các tài liệu chuyên ngành, báo cáo ngành và các nguồn thông tin công khai khác. Dữ liệu này cung cấp bức tranh tổng thể về kết quả kinh doanh và thị trường ví điện tử tại địa phương.

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát trực tiếp 130 khách hàng đang sử dụng dịch vụ ví điện tử VNPT Money tại thành phố Đông Hà trong tháng 3-4 năm 2022. Mẫu được chọn ngẫu nhiên đơn giản từ danh sách khách hàng của PBH Đông Hà với bước nhảy 3, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy thống kê.

Phương pháp phân tích số liệu bao gồm: thống kê mô tả (giá trị trung bình, biểu đồ), phân tổ thống kê, đối chiếu so sánh các chỉ tiêu qua các năm, tổng hợp và tính giá trị trung bình để đánh giá tổng thể các yếu tố nghiên cứu. Công cụ xử lý số liệu là Excel và SPSS.

Quy trình nghiên cứu gồm các bước: thu thập tài liệu, phỏng vấn sâu, xây dựng bảng hỏi, điều tra thử nghiệm, khảo sát chính thức, xử lý số liệu và viết báo cáo luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu và thị phần: Doanh thu của PBH thành phố Đông Hà từ dịch vụ viễn thông và ví điện tử VNPT Money tăng trưởng ổn định qua các năm 2019-2021, với tổng doanh thu năm 2021 đạt khoảng 95,361 triệu đồng, tăng 4,2% so với năm 2019. Doanh thu dịch vụ băng rộng tăng 10,59% trong cùng kỳ, cho thấy sự phát triển tích cực của các dịch vụ số.

  2. Phân bố khách hàng và điểm giao dịch: Số lượng khách hàng sử dụng VNPT Money tại Đông Hà tăng đều, với mạng lưới điểm giao dịch và đại lý được mở rộng, góp phần nâng cao khả năng tiếp cận và sử dụng dịch vụ. Tốc độ tăng trưởng dịch vụ ví điện tử tại PBH Đông Hà đạt khoảng 15-20% mỗi năm.

  3. Đánh giá của khách hàng về dịch vụ: Khảo sát 130 khách hàng cho thấy mức độ hài lòng trung bình về các yếu tố sản phẩm, giá cả, truyền thông, phân phối, quy trình, con người và cơ sở hạ tầng đều đạt trên 3,5/5 điểm. Trong đó, yếu tố sản phẩm và quy trình cung cấp dịch vụ được đánh giá cao nhất, với điểm trung bình lần lượt là 3,8 và 3,7.

  4. Hạn chế và thách thức: Mặc dù có sự tăng trưởng, VNPT Money vẫn chưa chiếm thị phần lớn nhất tại Đông Hà do cạnh tranh gay gắt từ các ví điện tử như MoMo, ViettelPay. Khách hàng còn băn khoăn về tính minh bạch, tiện ích và các chương trình khuyến mãi chưa đủ hấp dẫn. Ngoài ra, thói quen sử dụng tiền mặt vẫn còn phổ biến, ảnh hưởng đến tốc độ chuyển đổi sang thanh toán điện tử.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy VNPT Money có tiềm năng phát triển mạnh mẽ tại Đông Hà nhờ vào mạng lưới phân phối rộng khắp và sự hỗ trợ từ Tập đoàn VNPT. Việc tăng trưởng doanh thu và số lượng khách hàng phản ánh hiệu quả của các chiến lược thâm nhập thị trường và phát triển sản phẩm theo ma trận Ansoff. So sánh với các ví điện tử hàng đầu như MoMo và Payoo, VNPT Money cần tập trung nâng cao trải nghiệm người dùng và đa dạng hóa dịch vụ để tăng sức cạnh tranh.

Biểu đồ tăng trưởng doanh thu và số lượng khách hàng qua các năm có thể minh họa rõ xu hướng phát triển tích cực, trong khi bảng đánh giá mức độ hài lòng khách hàng giúp xác định các điểm mạnh và điểm cần cải thiện. Các yếu tố môi trường vĩ mô như chính sách pháp luật, công nghệ và văn hóa xã hội cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hoặc cản trở sự phát triển của dịch vụ.

So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với xu hướng chung của thị trường ví điện tử Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh vai trò của chiến lược marketing 7P trong việc phát triển thị trường dịch vụ số.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường phát triển sản phẩm dịch vụ: Nâng cấp tính năng ứng dụng VNPT Money, tích hợp thêm các tiện ích thanh toán đa dạng như mua sắm trực tuyến, thanh toán dịch vụ công, vay tiêu dùng. Mục tiêu tăng 20% số lượng giao dịch hàng tháng trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Bộ phận phát triển sản phẩm và công nghệ của PBH Đông Hà phối hợp với Tập đoàn VNPT.

  2. Hoàn thiện công tác chăm sóc khách hàng: Xây dựng hệ thống chăm sóc khách hàng chuyên nghiệp, đào tạo nhân viên tư vấn, thiết lập kênh phản hồi nhanh chóng. Mục tiêu nâng điểm hài lòng khách hàng lên trên 4/5 trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng chăm sóc khách hàng PBH Đông Hà.

  3. Đẩy mạnh truyền thông, quảng cáo và khuyến mãi: Triển khai các chiến dịch quảng bá trên đa kênh (truyền hình, mạng xã hội, sự kiện tại địa phương), kết hợp các chương trình khuyến mãi hấp dẫn nhằm thu hút khách hàng mới và giữ chân khách hàng hiện tại. Mục tiêu tăng 30% lượt tải ứng dụng trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng marketing PBH Đông Hà.

  4. Hoàn thiện kênh phân phối: Mở rộng mạng lưới đại lý, điểm giao dịch tại các phường xã, tăng cường kênh bán hàng đa kênh (offline, online, telesale). Mục tiêu tăng 25% số điểm giao dịch trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý phân phối PBH Đông Hà.

  5. Cải tiến quy trình cung cấp dịch vụ: Rút ngắn thời gian xử lý giao dịch, đơn giản hóa thủ tục đăng ký và xác minh khách hàng, đảm bảo tính minh bạch và an toàn. Mục tiêu giảm 15% thời gian xử lý giao dịch trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng điều hành nghiệp vụ PBH Đông Hà.

  6. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức đào tạo chuyên sâu về kỹ năng công nghệ, chăm sóc khách hàng và marketing số cho cán bộ nhân viên. Mục tiêu 100% nhân viên được đào tạo trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự PBH Đông Hà.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý VNPT Quảng Trị và PBH thành phố Đông Hà: Nhận diện các điểm mạnh, hạn chế và đề xuất chiến lược phát triển thị trường ví điện tử phù hợp với điều kiện thực tế địa phương.

  2. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị Kinh doanh, Marketing, Công nghệ Thông tin: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, khung lý thuyết và kết quả thực tiễn về phát triển thị trường dịch vụ số.

  3. Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ ví điện tử và fintech: Học hỏi kinh nghiệm phát triển thị trường, chiến lược marketing và chăm sóc khách hàng để nâng cao năng lực cạnh tranh.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tài chính: Hiểu rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. VNPT Money có những lợi thế gì so với các ví điện tử khác tại Đông Hà?
    VNPT Money được hậu thuẫn bởi Tập đoàn VNPT với mạng lưới phân phối rộng khắp, tích hợp thanh toán dịch vụ công trên Cổng Dịch vụ Công Quốc gia, tạo sự thuận tiện và tin cậy cho người dùng. Ví dụ, khách hàng có thể thanh toán hóa đơn điện, nước trực tiếp qua ứng dụng.

  2. Phương pháp chọn mẫu khảo sát khách hàng như thế nào?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản với cỡ mẫu 130 khách hàng, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy thống kê, giúp phản ánh chính xác đánh giá của người dùng về dịch vụ.

  3. Các yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến sự phát triển thị trường ví điện tử?
    Bao gồm môi trường kinh tế, chính trị pháp luật, công nghệ, văn hóa xã hội, cùng với các yếu tố chủ quan như sản phẩm, giá cả, phân phối, truyền thông, con người và quy trình cung cấp dịch vụ.

  4. VNPT Money cần cải thiện những điểm gì để tăng thị phần?
    Cần nâng cao trải nghiệm người dùng, đa dạng hóa tiện ích, tăng cường truyền thông và khuyến mãi hấp dẫn, mở rộng mạng lưới phân phối và cải tiến quy trình dịch vụ để thu hút và giữ chân khách hàng.

  5. Làm thế nào để thay đổi thói quen sử dụng tiền mặt của người dân tại Đông Hà?
    Thông qua việc nâng cao nhận thức về lợi ích của thanh toán điện tử, tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng sử dụng ví điện tử, kết hợp khuyến mãi và dịch vụ tiện ích đa dạng, đồng thời đảm bảo an toàn bảo mật trong giao dịch.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã phân tích thực trạng phát triển thị trường dịch vụ ví điện tử VNPT Money tại thành phố Đông Hà trong giai đoạn 2019-2021, chỉ ra sự tăng trưởng ổn định về doanh thu và số lượng khách hàng.
  • Áp dụng các lý thuyết phát triển thị trường và marketing 7P giúp đánh giá toàn diện các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp phù hợp.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào phát triển sản phẩm, chăm sóc khách hàng, truyền thông, phân phối, quy trình và nâng cao nguồn nhân lực nhằm tăng thị phần và nâng cao sự hài lòng khách hàng.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng cho PBH thành phố Đông Hà và các đơn vị liên quan trong việc thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt và phát triển kinh tế số địa phương.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược phù hợp trong giai đoạn 2022-2025. Đề nghị các đơn vị liên quan phối hợp chặt chẽ để đạt được mục tiêu phát triển bền vững.

Hãy hành động ngay để tận dụng cơ hội phát triển thị trường ví điện tử, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số và nâng cao chất lượng dịch vụ tại thành phố Đông Hà!