Tổng quan nghiên cứu
Hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ (L/C) đóng vai trò then chốt trong giao thương quốc tế, chiếm khoảng 80% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu toàn cầu. Tại Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn 2014-2016, hoạt động này ngày càng được chú trọng nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế đối ngoại. Tuy nhiên, quy mô và chất lượng hoạt động thanh toán quốc tế tại nhiều ngân hàng thương mại, trong đó có Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) – Chi nhánh Từ Liêm, còn hạn chế về số lượng giao dịch và hiệu quả dịch vụ.
Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng phát triển hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại Agribank Từ Liêm, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao quy mô, lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro trong giai đoạn 2014-2016. Nghiên cứu có phạm vi tập trung tại chi nhánh Từ Liêm, Hà Nội, với dữ liệu thu thập từ báo cáo nội bộ ngân hàng và các nguồn thông tin ngành liên quan.
Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện nghiệp vụ thanh toán quốc tế, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank Từ Liêm trên thị trường tài chính quốc tế, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong khu vực tiếp cận dịch vụ ngân hàng hiệu quả, an toàn và nhanh chóng.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:
- Lý thuyết thanh toán quốc tế: Định nghĩa và vai trò của thanh toán quốc tế trong thương mại toàn cầu, bao gồm các phương thức thanh toán phổ biến như chuyển tiền, nhờ thu, ghi sổ và tín dụng chứng từ.
- Mô hình phát triển hoạt động thanh toán quốc tế: Đánh giá sự phát triển dựa trên các chỉ tiêu quy mô (doanh số, số món thanh toán), lợi nhuận – chi phí và rủi ro.
- Mô hình PEST: Phân tích các nhân tố khách quan ảnh hưởng đến hoạt động thanh toán quốc tế gồm môi trường chính trị – pháp luật, kinh tế, xã hội và công nghệ.
- Khái niệm tín dụng chứng từ (L/C): Đặc điểm, phân loại và quy trình thực hiện phương thức thanh toán L/C theo quy định của UCP 600, cùng các rủi ro và lợi ích đối với các bên tham gia.
Các khái niệm chính bao gồm: tín dụng chứng từ, ngân hàng phát hành, ngân hàng thông báo, ngân hàng xác nhận, rủi ro tín dụng, mạng lưới ngân hàng đại lý, và thời gian thực hiện giao dịch.
Phương pháp nghiên cứu
- Nguồn dữ liệu: Sử dụng dữ liệu thứ cấp từ báo cáo tổng kết hoạt động của Agribank Từ Liêm giai đoạn 2014-2016, các văn bản pháp luật liên quan, tài liệu ngành và website ngân hàng. Dữ liệu được thu thập có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo tính chính xác và khách quan.
- Phương pháp phân tích: Áp dụng phương pháp suy luận kết hợp phân tích thực tế, so sánh số liệu theo năm để đánh giá sự phát triển hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ. Phân tích thống kê tổng hợp, so sánh tỷ lệ phần trăm, và đánh giá các chỉ tiêu như doanh số thanh toán, số lượng L/C, lợi nhuận và rủi ro.
- Cỡ mẫu và chọn mẫu: Tập trung nghiên cứu tại Agribank chi nhánh Từ Liêm với toàn bộ dữ liệu giao dịch thanh toán quốc tế theo phương thức L/C trong giai đoạn 2014-2016, đảm bảo tính đại diện cho thực trạng hoạt động của chi nhánh.
- Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2017, phân tích dữ liệu ba năm liên tiếp