Luận án về phát huy vốn tự nhiên cho phát triển kinh tế xã hội vùng Đồng Bằng Sông Hồng

• Tác giả: Nguyễn Văn Huy
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Danh Sơn
• Trường học: Học viện Chiến lược phát triển
• Chuyên ngành: Kinh tế phát triển
• Đề tài: Phát Huy Vốn Tự Nhiên Để Phát Triển Kinh Tế - Xã Hội Vùng Đồng Bằng Sông Hồng
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.4. Phương pháp nghiên cứu
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN PHÁT HUY VỐN TỰ NHIÊN ĐỂ PHÁT TRIỂN KTXH VÙNG
• 1.1. Nghiên cứu về phát huy vốn tự nhiên cho phát triển kinh tế-xã hội vùng
• 1.2. Nghiên cứu về hiệu quả phát huy vốn tự nhiên
• 1.3. Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng tới phát huy vốn tự nhiên trong phát triển KTXH vùng
• 1.4. Nghiên cứu về phát huy nguồn vốn tự nhiên cho phát triển KTXH vùng ĐBSH
• 1.5. Những khoảng trống nghiên cứu và dự kiến đóng góp của luận án
• 1.5.1. Khoảng trống nghiên cứu
• 1.5.2. Hướng nghiên cứu của luận án
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT HUY VỐN TỰ NHIÊN ĐỂ PHÁT TRIỂN KTXH VÙNG VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN
• 2.1. Vốn và vốn tự nhiên
• 2.2. Phát huy nguồn vốn tự nhiên
• 2.3. Vùng và phát triển KTXH vùng
• 2.4. Phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng
• 2.5. Phân loại và đặc điểm của vốn tự nhiên
• 2.5.1. Phân loại vốn tự nhiên
• 2.5.2. Đặc điểm của vốn tự nhiên
• 2.6. Mối quan hệ giữa phát huy vốn tự nhiên và phát triển KTXH vùng
• 2.7. Vai trò của vốn tự nhiên trong phát triển KTXH vùng
• 2.8. Tất yếu phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng
• 2.9. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát huy vốn tự nhiên trong phát triển KTXH vùng
• 2.9.1. Nhân tố chủ quan
• 2.9.2. Nhân tố khách quan
• 2.10. Đo lường phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng
• 2.10.1. Tiêu chí đánh giá mức độ bền vững khi phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH
• 2.10.2. Một số chỉ tiêu cụ thể
• 2.11. Kinh nghiệm thực tiễn về phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng
• 2.11.1. Kinh nghiệm một số quốc gia
• 2.11.2. Kinh nghiệm của một số vùng
• 2.11.3. Bài học rút ra cho vùng ĐBSH
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT HUY VỐN TỰ NHIÊN ĐỂ PHÁT TRIỂN KTXH VÙNG ĐBSH
• 3.1. Khái quát về vùng ĐBSH
• 3.2. Vùng ĐBSH trong hệ thống vùng của Việt Nam
• 3.3. Đặc điểm vùng đồng bằng sông Hồng
• 3.4. Nhân tố ảnh hưởng tới phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH
• 3.5. Mô hình nghiên cứu
• 3.6. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng
• 3.7. Thực trạng mức độ bền vững khi phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH
• 3.7.1. Mức độ lãng phí tài nguyên
• 3.7.2. Nâng cao chất lượng (giá trị) tài nguyên
• 3.8. Thực trạng thể chế phát huy vốn tự nhiên ở vùng ĐBSH
• 3.8.1. Các văn bản quy định về phát huy vốn tự nhiên
• 3.8.2. Mục tiêu trong quy hoạch phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng
• 3.9. Chính sách phát huy vốn tự nhiên vùng ĐBSH
• 3.9.1. Thực hiện chính sách bảo tồn, khôi phục, giảm thiểu tác động tiêu cực đối với vốn tự nhiên trong quá trình sử dụng
• 3.10. Thực trạng hiệu quả phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH
• 3.10.1. Giá trị kinh tế của vốn tự nhiên
• 3.10.2. Hiệu quả phát triển KTXH
• 3.11. Đánh giá chung về phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH
• 3.12. Kết quả đạt được về phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH
• 3.13. Những hạn chế về phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng đồng bằng sông Hồng
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG PHÁT HUY VỐN TỰ NHIÊN ĐỂ PHÁT TRIỂN KTXH VÙNG ĐBSH GIAI ĐOẠN 2021 - 2030
• 4.1. Bối cảnh phát triển
• 4.1.1. Bối cảnh quốc tế và khu vực
• 4.1.2. Bối cảnh trong nước
• 4.2. Quan điểm định hướng và mục tiêu phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH
• 4.2.1. Tiếp cận mới về tài nguyên tự nhiên như là vốn tự nhiên trong phát triển KTXH
• 4.2.2. Quan điểm phát huy vốn tự nhiên
• 4.2.3. Mục tiêu phát huy vốn tự nhiên
• 4.2.4. Yêu cầu phát huy vốn tự nhiên
• 4.3. Một số giải pháp tăng cường phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH
• 4.3.1. Ứng dụng công nghệ hiện đại vào khai thác và sử dụng vốn tự nhiên
• 4.3.2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn về lượng giá tài nguyên thiên nhiên
• 4.3.3. Hoàn thiện cơ sở pháp lý, xây dựng chính sách và những quy định về sử dụng hợp lý vốn tự nhiên
• 4.3.4. Đổi mới các biện pháp quản lý nhằm tăng hường hiệu quả phát huy vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng
• 4.3.5. Tăng cường nhận thức về vốn tự nhiên và giá trị vốn tự nhiên để phát triển KTXH vùng ĐBSH
• 4.3.6. Chuyển hướng từ mô hình kinh tế truyền thống - kinh tế tuyến tính sang mô hình kinh tế tuần hoàn
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC HÌNH VẼ
• DANH MỤC BẢNG BIỂU

I. Giới thiệu về vốn tự nhiên và phát triển kinh tế xã hội

Vốn tự nhiên đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là ở vùng Đồng Bằng Sông Hồng. Việc phát huy vốn tự nhiên không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Theo nghiên cứu, phát triển kinh tế bền vững cần phải dựa vào việc khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên. Điều này có nghĩa là cần có những chính sách và chiến lược rõ ràng để bảo tồn và phát triển vốn tự nhiên. Một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là làm sao để cân bằng giữa kinh tế xã hội và bảo vệ môi trường. Việc phát huy vốn tự nhiên không chỉ là trách nhiệm của nhà nước mà còn cần sự tham gia của cộng đồng và các tổ chức xã hội.

1.1. Tầm quan trọng của vốn tự nhiên

Vốn tự nhiên là nguồn tài nguyên quý giá, cung cấp các dịch vụ sinh thái thiết yếu cho con người. Việc khai thác và sử dụng vốn tự nhiên một cách bền vững sẽ giúp đảm bảo sự phát triển kinh tế xã hội lâu dài. Nghiên cứu cho thấy rằng, nếu không có sự quản lý hợp lý, tài nguyên thiên nhiên sẽ bị cạn kiệt, dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng cho kinh tế xã hội. Do đó, việc phát huy vốn tự nhiên cần được xem là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách phát triển vùng Đồng Bằng Sông Hồng.

II. Thực trạng phát huy vốn tự nhiên tại vùng Đồng Bằng Sông Hồng

Vùng Đồng Bằng Sông Hồng hiện đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc phát huy vốn tự nhiên. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong việc phát triển kinh tế xã hội, nhưng việc khai thác tài nguyên thiên nhiên vẫn chưa thực sự bền vững. Các hoạt động nông nghiệp, công nghiệp và du lịch đang gây áp lực lớn lên vốn tự nhiên. Theo báo cáo, mức độ lãng phí tài nguyên đang gia tăng, trong khi chất lượng tài nguyên thiên nhiên ngày càng suy giảm. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế xã hội mà còn đe dọa đến sự phát triển bền vững của vùng. Cần có những giải pháp cụ thể để cải thiện tình hình này, bao gồm việc nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của vốn tự nhiên.

2.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát huy vốn tự nhiên

Có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến việc phát huy vốn tự nhiên tại vùng Đồng Bằng Sông Hồng. Trong đó, chính sách phát triển của nhà nước, sự tham gia của cộng đồng và các tổ chức xã hội là những yếu tố quan trọng. Việc thiếu sự phối hợp giữa các bên liên quan đã dẫn đến tình trạng khai thác tài nguyên thiên nhiên không bền vững. Ngoài ra, sự thay đổi khí hậu cũng là một yếu tố cần được xem xét, vì nó ảnh hưởng đến khả năng phục hồi của vốn tự nhiên. Để phát huy hiệu quả vốn tự nhiên, cần có một chiến lược tổng thể và đồng bộ từ cấp trung ương đến địa phương.

III. Giải pháp phát huy vốn tự nhiên để phát triển kinh tế xã hội

Để phát huy vốn tự nhiên một cách hiệu quả, cần có những giải pháp cụ thể và khả thi. Trước hết, cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của tài nguyên thiên nhiên. Các chương trình giáo dục và truyền thông cần được triển khai rộng rãi để người dân hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc bảo vệ và phát triển vốn tự nhiên. Thứ hai, cần hoàn thiện hệ thống chính sách và pháp luật liên quan đến quản lý tài nguyên thiên nhiên. Việc xây dựng các quy định rõ ràng sẽ giúp tăng cường hiệu quả quản lý và bảo vệ vốn tự nhiên. Cuối cùng, cần thúc đẩy hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng để cùng nhau phát huy vốn tự nhiên một cách bền vững.

3.1. Đổi mới quản lý tài nguyên thiên nhiên

Quản lý tài nguyên thiên nhiên cần được đổi mới theo hướng bền vững. Cần áp dụng các công nghệ hiện đại trong việc khai thác và sử dụng vốn tự nhiên. Việc áp dụng công nghệ mới không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Đồng thời, cần có các chính sách khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Chỉ khi có sự kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, kinh tế xã hội vùng Đồng Bằng Sông Hồng mới có thể phát triển bền vững.