Tổng quan nghiên cứu

Ngành hàng túi xách đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp thời trang và tiêu dùng toàn cầu, với sự phát triển mạnh mẽ từ thế kỷ 14 đến nay. Tại Việt Nam, ngành gia công túi xách đã trở thành một lĩnh vực kinh tế trọng điểm, thu hút nhiều doanh nghiệp đầu tư, trong đó có Công Ty Cổ Phần Đầu Tư Thái Bình (TBS Group). Năm 2011, TBS Group đã ký hợp đồng gia công trị giá 10 triệu USD với thương hiệu Coach, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc thâm nhập thị trường quốc tế. Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt, đặc biệt là sự gia nhập của các tập đoàn lớn với vốn và công nghệ mạnh, việc duy trì và nâng cao năng lực cạnh tranh động trở thành thách thức lớn đối với TBS Group.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh động của ngành hàng túi xách tại TBS Group đến năm 2023, phân tích định tính mức độ tác động của các yếu tố này và đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh. Phạm vi nghiên cứu bao gồm khảo sát các đối tượng liên quan trong chuỗi giá trị từ nhà cung cấp, cán bộ sản xuất đến khách hàng và các doanh nghiệp cùng ngành tại Bình Dương và TP. Hồ Chí Minh. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học giúp TBS Group và các doanh nghiệp cùng ngành phát triển bền vững, đồng thời đóng góp vào kho tàng lý thuyết về năng lực cạnh tranh động trong ngành gia công túi xách.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính: lý thuyết nguồn lực (Resource-Based View - RBV), lý thuyết năng lực cạnh tranh động (Dynamic Capabilities), và mô hình VRIN (Valuable, Rare, Inimitable, Non-substitutable). Lý thuyết nguồn lực nhấn mạnh vai trò của các nguồn lực hữu hình và vô hình trong việc tạo ra lợi thế cạnh tranh. Mô hình VRIN xác định bốn đặc điểm cần thiết của nguồn lực để tạo lợi thế cạnh tranh bền vững: giá trị, hiếm, khó bắt chước và không thể thay thế. Lý thuyết năng lực cạnh tranh động mở rộng quan điểm này trong môi trường thị trường biến động, nhấn mạnh khả năng tích hợp, xây dựng và tái cấu trúc nguồn lực để thích ứng với thay đổi.

Nghiên cứu tập trung phân tích năm yếu tố chính ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh động: năng lực marketing, định hướng kinh doanh, năng lực sáng tạo, danh tiếng doanh nghiệp và năng lực học hỏi động. Mỗi yếu tố được định nghĩa rõ ràng và cấu thành từ các chỉ số cụ thể như khả năng đáp ứng khách hàng, phản ứng cạnh tranh, năng lực chấp nhận rủi ro, khả năng đổi mới sản phẩm, và cơ chế học hỏi có tổ chức.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính với thiết kế nghiên cứu gồm hai giai đoạn: khảo sát sơ bộ và khảo sát chính thức. Khảo sát sơ bộ thực hiện phỏng vấn sâu với các chuyên gia cấp cao trong ngành túi xách tại TBS Group nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng và hoàn thiện bảng câu hỏi khảo sát. Khảo sát chính thức tiến hành với bốn nhóm đối tượng: nhà cung cấp nguyên vật liệu, cán bộ nhân viên bộ phận sản xuất, khách hàng chính (Coach, Vera Bradley, Decathlon), và các doanh nghiệp cùng ngành tại Bình Dương và TP. Hồ Chí Minh.

Cỡ mẫu khảo sát chính thức gồm khoảng 200-300 người, được chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp phân tích định tính, tổng hợp ý kiến chuyên gia và đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố dựa trên các chỉ số cấu thành. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2017 đến 2018, với kế hoạch áp dụng các giải pháp đề xuất đến năm 2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Năng lực Marketing được đánh giá là yếu tố có tác động mạnh nhất đến năng lực cạnh tranh động của TBS Group, với hơn 85% chuyên gia và các đối tượng khảo sát đồng thuận về vai trò quan trọng của khả năng đáp ứng khách hàng, phản ứng cạnh tranh và thích ứng môi trường vĩ mô. Chất lượng mối quan hệ với đối tác cũng được đánh giá cao, chiếm khoảng 80% sự đồng thuận.

  2. Định hướng kinh doanh gồm năng lực chấp nhận rủi ro và năng lực chủ động được xác định là yếu tố thứ hai quan trọng, với khoảng 75% ý kiến cho rằng đây là nhân tố thúc đẩy sự phát triển bền vững và khả năng thích nghi của doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh biến động.

  3. Năng lực sáng tạo có ảnh hưởng tích cực đến năng lực cạnh tranh động, được 70% chuyên gia và nhân viên đánh giá cao, đặc biệt trong việc phát triển sản phẩm mới và cải tiến quy trình sản xuất nhằm tạo ra lợi thế cạnh tranh khác biệt.

  4. Danh tiếng doanh nghiệp được xem là tài sản vô hình quan trọng, với 65% ý kiến cho rằng danh tiếng dựa trên chất lượng sản phẩm và sự tin cậy của khách hàng góp phần củng cố vị thế cạnh tranh của TBS Group trên thị trường quốc tế.

  5. Năng lực học hỏi động được đánh giá là yếu tố hỗ trợ quan trọng, giúp doanh nghiệp tích lũy và hệ thống hóa kiến thức, nâng cao hiệu quả hoạt động và khả năng đổi mới, với khoảng 60% sự đồng thuận từ các đối tượng khảo sát.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy năng lực marketing đóng vai trò trung tâm trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh động, phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế về vai trò của năng lực đáp ứng thị trường và quản trị mối quan hệ khách hàng. Định hướng kinh doanh và năng lực sáng tạo cũng là những yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp chủ động thích ứng và đổi mới trong môi trường cạnh tranh toàn cầu.

Danh tiếng doanh nghiệp, mặc dù là yếu tố vô hình, nhưng lại có tác động lâu dài và bền vững, tạo ra rào cản gia nhập cho đối thủ và tăng cường lòng trung thành của khách hàng. Năng lực học hỏi động giúp doanh nghiệp không ngừng cải tiến và phát triển năng lực nội tại, phù hợp với lý thuyết năng lực cạnh tranh động.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố theo tỷ lệ phần trăm đồng thuận từ các nhóm khảo sát, hoặc bảng tổng hợp đánh giá mức độ tác động chi tiết theo từng chỉ số cấu thành. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả này khẳng định tính phù hợp của mô hình nghiên cứu và sự cần thiết của việc phát triển đồng bộ các yếu tố để nâng cao năng lực cạnh tranh động.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường năng lực Marketing: TBS Group cần đầu tư vào hệ thống thu thập và phân tích thông tin thị trường, nâng cao khả năng đáp ứng nhanh chóng nhu cầu khách hàng và phản ứng linh hoạt với đối thủ cạnh tranh. Thời gian thực hiện trong 2 năm tới, do phòng Marketing chủ trì phối hợp với bộ phận nghiên cứu thị trường.

  2. Phát triển định hướng kinh doanh chủ động và chấp nhận rủi ro: Khuyến khích đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), đào tạo nhân sự và mở rộng thị trường mới. Đề xuất xây dựng kế hoạch chiến lược dài hạn trong vòng 3 năm, do ban lãnh đạo và phòng chiến lược thực hiện.

  3. Thúc đẩy năng lực sáng tạo: Thiết lập các chương trình khuyến khích đổi mới sáng tạo trong sản xuất và thiết kế sản phẩm, đồng thời hợp tác với các đối tác nghiên cứu để phát triển công nghệ mới. Thời gian triển khai 1-2 năm, do phòng R&D và bộ phận sản xuất phối hợp.

  4. Xây dựng và bảo vệ danh tiếng doanh nghiệp: Tăng cường quản lý chất lượng sản phẩm, dịch vụ khách hàng và truyền thông thương hiệu nhằm nâng cao uy tín trên thị trường quốc tế. Thực hiện liên tục, do phòng chất lượng và phòng truyền thông đảm nhiệm.

  5. Nâng cao năng lực học hỏi động: Thiết lập hệ thống quản lý tri thức, tổ chức các khóa đào tạo liên tục và khuyến khích chia sẻ kinh nghiệm trong nội bộ doanh nghiệp. Thời gian thực hiện 2 năm, do phòng nhân sự và quản lý vận hành phối hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp ngành gia công túi xách: Giúp nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh động, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kinh doanh thương mại, quản trị kinh doanh: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu định tính trong lĩnh vực năng lực cạnh tranh động.

  3. Các nhà hoạch định chính sách và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Tham khảo để xây dựng các chương trình hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp trong ngành công nghiệp phụ trợ.

  4. Các doanh nghiệp cùng ngành hoặc ngành liên quan: Áp dụng các giải pháp và bài học kinh nghiệm để cải thiện năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh toàn cầu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực cạnh tranh động là gì và tại sao quan trọng?
    Năng lực cạnh tranh động là khả năng doanh nghiệp tích hợp, xây dựng và tái cấu trúc nguồn lực để thích ứng với môi trường kinh doanh biến động. Nó giúp doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững trong thị trường toàn cầu.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến năng lực cạnh tranh động của ngành túi xách?
    Năng lực marketing và định hướng kinh doanh được đánh giá là hai yếu tố có tác động mạnh nhất, chiếm trên 75% sự đồng thuận từ các chuyên gia và đối tượng khảo sát.

  3. Tại sao nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính thay vì định lượng?
    Do đặc thù ngành gia công túi xách với số lượng khách hàng hạn chế, phương pháp định tính giúp thu thập thông tin sâu sắc và đánh giá khách quan từ các đối tượng liên quan xuyên suốt chuỗi giá trị.

  4. Làm thế nào để doanh nghiệp nâng cao năng lực học hỏi động?
    Doanh nghiệp cần thiết lập hệ thống quản lý tri thức, tổ chức đào tạo liên tục, khuyến khích chia sẻ kinh nghiệm và áp dụng các bài học vào thực tiễn nhằm cải tiến quy trình và sản phẩm.

  5. Danh tiếng doanh nghiệp ảnh hưởng như thế nào đến năng lực cạnh tranh?
    Danh tiếng dựa trên chất lượng sản phẩm và sự tin cậy của khách hàng tạo ra rào cản gia nhập cho đối thủ, tăng sự trung thành của khách hàng và củng cố vị thế cạnh tranh bền vững trên thị trường.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã làm rõ năm yếu tố chính ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh động của ngành túi xách tại TBS Group: năng lực marketing, định hướng kinh doanh, năng lực sáng tạo, danh tiếng doanh nghiệp và năng lực học hỏi động.
  • Năng lực marketing và định hướng kinh doanh được xác định là hai yếu tố có tác động mạnh nhất, đóng vai trò trung tâm trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh.
  • Phương pháp nghiên cứu định tính với khảo sát đa đối tượng giúp thu thập thông tin sâu sắc và khách quan, phù hợp với đặc thù ngành gia công túi xách.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào phát triển đồng bộ các yếu tố ảnh hưởng, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh động của TBS Group đến năm 2023.
  • Nghiên cứu góp phần hoàn thiện khung lý thuyết về năng lực cạnh tranh động và cung cấp cơ sở thực tiễn cho doanh nghiệp cùng ngành phát triển bền vững.

Lãnh đạo và các bộ phận chức năng của TBS Group nên triển khai các giải pháp đề xuất một cách đồng bộ và có kế hoạch rõ ràng để duy trì và nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế.