Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, máy tính cá nhân, đặc biệt là máy tính xách tay, ngày càng trở thành công cụ thiết yếu trong học tập, làm việc và giải trí. Theo số liệu của Canalys, thị trường máy tính cá nhân toàn cầu đã tăng trưởng gần 55% trong quý đầu năm 2021 so với cùng kỳ năm trước, cho thấy nhu cầu tiêu dùng tăng cao bất chấp những khó khăn do đại dịch COVID-19 gây ra. Tại TP.HCM, nhu cầu mua máy tính cá nhân mới cũng tăng mạnh, đặc biệt trong các năm 2020 và 2021 khi học tập và làm việc trực tuyến trở thành xu hướng phổ biến.

Luận văn tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua máy tính cá nhân mới của người tiêu dùng tại TP.HCM, nhằm giúp các doanh nghiệp kinh doanh máy tính hiểu rõ hơn về hành vi khách hàng và xây dựng chiến lược marketing hiệu quả. Mục tiêu cụ thể bao gồm xác định các nhân tố tác động, phân tích mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong đối tượng khách hàng cá nhân đã từng mua máy tính xách tay mới tại TP.HCM trong giai đoạn 2020-2021.

Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học khi kết hợp lý thuyết hành vi người tiêu dùng với dữ liệu thực tiễn, đồng thời mang ý nghĩa thực tiễn lớn trong việc hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản phẩm và dịch vụ phù hợp với nhu cầu thị trường. Các chỉ số như mức độ hài lòng, tỉ lệ mua lặp lại và ảnh hưởng của các yếu tố kỹ thuật, thương hiệu, giá cả được xem xét nhằm đánh giá toàn diện ý định mua của người tiêu dùng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên lý thuyết hành vi người tiêu dùng của Philip Kotler, trong đó hành vi mua hàng được xem là một quá trình gồm năm giai đoạn: nhận thức nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá lựa chọn, quyết định mua và hành vi sau mua. Mô hình "hộp đen" của người tiêu dùng được sử dụng để phân tích tác động của các yếu tố kích thích bên ngoài (marketing, môi trường) đến phản ứng mua hàng.

Ngoài ra, nghiên cứu áp dụng mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định mua laptop từ các nghiên cứu trước tại Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Bangladesh, bao gồm các khái niệm chính như:

  • Đặc điểm kỹ thuật: cấu hình, tốc độ xử lý, độ phân giải màn hình.
  • Tính năng tăng cường: bàn phím chống nước, màn hình cảm ứng, nhận dạng vân tay.
  • Khả năng kết nối và di động: thời lượng pin, kết nối Wifi, Bluetooth.
  • Thiết kế: kiểu dáng, màu sắc, trọng lượng.
  • Dịch vụ hậu mãi: bảo hành, hỗ trợ kỹ thuật.
  • Thương hiệu: uy tín, hình ảnh thương hiệu.
  • Giá cả và điều kiện thanh toán: giá bán, chính sách trả góp, khuyến mãi.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn chính:

  1. Nghiên cứu định tính: Phỏng vấn chuyên gia (n=2) và nhóm người tiêu dùng (n=10) tại TP.HCM nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng, hiệu chỉnh thang đo và hoàn thiện bảng câu hỏi khảo sát.

  2. Nghiên cứu định lượng: Thu thập dữ liệu từ 250 người tiêu dùng đã từng mua máy tính xách tay mới tại 5 quận của TP.HCM (Quận 1, 3, 4, 5, Bình Thạnh) bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp, gửi mail và Google Docs.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS với các kỹ thuật:

  • Thống kê mô tả để mô tả đặc điểm mẫu.
  • Đánh giá độ tin cậy thang đo qua hệ số Cronbach’s Alpha (≥ 0,6).
  • Phân tích nhân tố khám phá (EFA) với tiêu chuẩn KMO ≥ 0,5, Sig < 0,05, Eigenvalue > 1, tổng phương sai trích ≥ 50%, hệ số tải nhân tố ≥ 0,5.
  • Kiểm định mô hình bằng hồi quy bội đa biến để xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến ý định mua.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2020 đến 2022, tập trung vào thị trường TP.HCM với đối tượng khách hàng cá nhân.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Đặc điểm kỹ thuật có ảnh hưởng tích cực và mạnh mẽ đến ý định mua máy tính cá nhân với hệ số hồi quy bội đạt khoảng 0,35, cho thấy người tiêu dùng ưu tiên các sản phẩm có cấu hình RAM, ổ cứng lớn, bộ vi xử lý tốc độ cao và độ phân giải màn hình tốt.

  2. Tính năng tăng cường như bàn phím chống nước, màn hình cảm ứng, nhận dạng vân tay cũng có tác động đáng kể với mức ảnh hưởng khoảng 28%, phản ánh xu hướng người tiêu dùng trẻ tuổi ưa chuộng công nghệ mới và tiện ích bổ sung.

  3. Khả năng kết nối và di động được đánh giá cao, chiếm khoảng 25% mức độ ảnh hưởng, thể hiện nhu cầu sử dụng máy tính linh hoạt, có thời lượng pin dài và khả năng kết nối đa dạng.

  4. Thiết kế và dịch vụ hậu mãi có mức độ ảnh hưởng trung bình, lần lượt khoảng 20% và 18%, cho thấy yếu tố thẩm mỹ và chính sách bảo hành là những điểm cộng quan trọng trong quyết định mua.

  5. Thương hiệu và giá cả, điều kiện thanh toán cũng đóng vai trò quan trọng, với ảnh hưởng lần lượt 22% và 30%, đặc biệt giá cả và các chương trình trả góp, khuyến mãi là yếu tố quyết định đối với nhóm khách hàng có thu nhập trung bình và sinh viên.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước tại Bangalore và Istanbul, khi đặc điểm kỹ thuật và giá cả luôn là những yếu tố hàng đầu ảnh hưởng đến quyết định mua laptop. Sự gia tăng ảnh hưởng của tính năng tăng cường và khả năng kết nối phản ánh xu hướng công nghệ phát triển nhanh và nhu cầu người tiêu dùng ngày càng cao về tiện ích.

Biểu đồ hồi quy bội có thể minh họa mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố, trong đó đặc điểm kỹ thuật và giá cả chiếm tỷ trọng lớn nhất. Bảng phân tích nhân tố khám phá (EFA) cho thấy các biến quan sát đều đạt hệ số tải trên 0,5, đảm bảo tính hợp lệ của mô hình.

Nguyên nhân của các kết quả này xuất phát từ đặc điểm thị trường TP.HCM với đa dạng nhóm khách hàng, trong đó sinh viên và người lao động trẻ chiếm tỷ trọng lớn, có xu hướng ưu tiên công nghệ mới, giá cả hợp lý và các chính sách hỗ trợ thanh toán linh hoạt. So với các nghiên cứu tại các quốc gia khác, yếu tố dịch vụ hậu mãi tại TP.HCM được đánh giá cao hơn, phản ánh sự cạnh tranh khốc liệt và nhu cầu bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường cải tiến đặc điểm kỹ thuật: Doanh nghiệp cần tập trung phát triển các sản phẩm có cấu hình mạnh, tốc độ xử lý cao, độ phân giải màn hình tốt nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể: Bộ phận R&D và phát triển sản phẩm.

  2. Phát triển tính năng tăng cường công nghệ mới: Đưa vào các tính năng như màn hình cảm ứng, nhận dạng vân tay, bàn phím chống nước để tạo sự khác biệt và thu hút khách hàng trẻ. Thời gian: 6 tháng. Chủ thể: Bộ phận kỹ thuật và marketing.

  3. Mở rộng chính sách giá và thanh toán linh hoạt: Áp dụng các chương trình trả góp, giảm giá, khuyến mãi phù hợp với nhóm khách hàng sinh viên và người thu nhập trung bình nhằm kích thích mua sắm. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Bộ phận kinh doanh và tài chính.

  4. Nâng cao chất lượng dịch vụ hậu mãi: Xây dựng hệ thống bảo hành chuyên nghiệp, mở rộng điểm bảo hành và hỗ trợ kỹ thuật để tăng sự tin tưởng của khách hàng. Thời gian: 3-6 tháng. Chủ thể: Bộ phận chăm sóc khách hàng.

  5. Xây dựng và củng cố thương hiệu: Đẩy mạnh các hoạt động quảng cáo, PR nhằm nâng cao hình ảnh thương hiệu uy tín, tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Bộ phận marketing.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Doanh nghiệp sản xuất và phân phối máy tính: Nghiên cứu giúp hiểu rõ các yếu tố quyết định mua hàng, từ đó phát triển sản phẩm và chiến lược marketing phù hợp, tăng doanh số và thị phần.

  2. Nhà quản lý marketing và bán hàng: Cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích hành vi người tiêu dùng để xây dựng các chiến dịch quảng cáo, khuyến mãi hiệu quả, tối ưu hóa chi phí.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Marketing: Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu hành vi tiêu dùng trong lĩnh vực công nghệ, đồng thời cập nhật các xu hướng mới.

  4. Các tổ chức đào tạo và tư vấn phát triển thị trường công nghệ: Hỗ trợ xây dựng chương trình đào tạo, tư vấn chiến lược phát triển sản phẩm và thị trường dựa trên nhu cầu thực tế của người tiêu dùng tại TP.HCM.

Câu hỏi thường gặp

  1. Những nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định mua máy tính cá nhân tại TP.HCM?
    Đặc điểm kỹ thuật và giá cả là hai nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất, chiếm khoảng 35% và 30% mức độ tác động, theo kết quả phân tích hồi quy bội.

  2. Tính năng tăng cường có thực sự quan trọng đối với người tiêu dùng?
    Có, tính năng tăng cường như màn hình cảm ứng, nhận dạng vân tay chiếm khoảng 28% mức độ ảnh hưởng, đặc biệt được ưa chuộng bởi nhóm khách hàng trẻ và công nghệ cao.

  3. Dịch vụ hậu mãi ảnh hưởng thế nào đến quyết định mua?
    Dịch vụ hậu mãi chiếm khoảng 18% mức độ ảnh hưởng, giúp tăng sự tin tưởng và hài lòng của khách hàng, từ đó thúc đẩy mua hàng và mua lại.

  4. Giá cả và điều kiện thanh toán có vai trò gì trong quyết định mua?
    Giá cả và các chính sách thanh toán linh hoạt như trả góp rất quan trọng, giúp người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận sản phẩm, đặc biệt là sinh viên và người thu nhập trung bình.

  5. Làm thế nào doanh nghiệp có thể áp dụng kết quả nghiên cứu này?
    Doanh nghiệp nên tập trung cải tiến sản phẩm theo các nhân tố đã xác định, đồng thời xây dựng chính sách giá, dịch vụ hậu mãi và marketing phù hợp với đặc điểm người tiêu dùng tại TP.HCM.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định 7 nhân tố chính ảnh hưởng đến ý định mua máy tính cá nhân tại TP.HCM: đặc điểm kỹ thuật, tính năng tăng cường, khả năng kết nối và di động, thiết kế, dịch vụ hậu mãi, thương hiệu, giá cả và điều kiện thanh toán.
  • Đặc điểm kỹ thuật và giá cả là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, trong khi tính năng tăng cường và khả năng kết nối cũng đóng vai trò quan trọng.
  • Kết quả nghiên cứu phù hợp với các mô hình hành vi người tiêu dùng và các nghiên cứu quốc tế, đồng thời phản ánh đặc thù thị trường TP.HCM.
  • Đề xuất các giải pháp cải tiến sản phẩm, chính sách giá, dịch vụ hậu mãi và marketing nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh máy tính cá nhân.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi phản hồi thị trường và mở rộng nghiên cứu sang các khu vực khác để hoàn thiện mô hình.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả kinh doanh máy tính cá nhân tại TP.HCM bằng cách áp dụng các kết quả nghiên cứu này!