I. Cơ sở lý luận của nhân tố ảnh hưởng đến tiêu dùng nông sản
Nông sản là sản phẩm của các ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, và thủy sản. Theo quy định, nông sản có thể chia thành ba loại cơ bản: sản phẩm thiết yếu, sản phẩm phái sinh, và sản phẩm chế biến. Tiêu chuẩn của nông sản sạch được xác định qua các tiêu chí như kỹ thuật sản xuất, an toàn thực phẩm, môi trường làm việc, và khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Tiêu chuẩn VietGAP là một trong những tiêu chuẩn quan trọng, đảm bảo sản phẩm không chỉ an toàn mà còn có chất lượng cao. Người tiêu dùng không chỉ là người mua mà còn là người sử dụng sản phẩm. Hành vi của họ trong việc tìm kiếm, mua sắm, và đánh giá sản phẩm là rất quan trọng. Mô hình hành vi người tiêu dùng của Philip Kotler và Kevin Keller giúp hiểu rõ hơn về quá trình này, từ nhận thức nhu cầu đến quyết định mua. Mô hình thuyết hành vi dự định (TPB) cũng chỉ ra rằng hành vi mua có thể được dự đoán từ các yếu tố như thái độ, chuẩn chủ quan, và kiểm soát hành vi cảm nhận.
II. Tổng quan nghiên cứu ảnh hưởng đến tiêu dùng
Nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định mua thực phẩm đã được thực hiện rộng rãi trên thế giới và trong nước. Các nghiên cứu cho thấy rằng có nhiều yếu tố tác động đến quyết định mua, bao gồm sự quan tâm đến sức khỏe, nhận thức về chất lượng, và sự tin tưởng vào nhãn hiệu. Nghiên cứu của Jay Dickieson và Victoria Arkus (2009) đã chỉ ra năm nhân tố chính ảnh hưởng đến tiêu dùng thực phẩm an toàn tại Anh. Tương tự, nghiên cứu của Nguyễn Thị Hoàng Yến (2013) về thịt gà an toàn cũng xác định năm yếu tố quan trọng. Đặc biệt, nghiên cứu của Đoàn Việt Dũng tại Hà Nội đã chỉ ra bốn nhân tố chính ảnh hưởng đến tiêu thụ nông sản sạch: niềm tin của người tiêu dùng, mức độ hiểu biết, thái độ giá trị, và chuẩn mực xã hội. Những nghiên cứu này cung cấp cái nhìn sâu sắc về hành vi tiêu dùng và giúp định hình các chính sách khuyến khích tiêu dùng nông sản sạch.
III. Đề xuất giải pháp thúc đẩy tiêu dùng nông sản sạch
Để thúc đẩy tiêu dùng nông sản sạch tại Hà Nội, cần có các giải pháp đồng bộ từ chính sách đến thực tiễn. Đầu tiên, cần nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về lợi ích của thực phẩm an toàn thông qua các chiến dịch truyền thông hiệu quả. Thứ hai, cần phát triển các kênh phân phối nông sản sạch, bao gồm siêu thị và cửa hàng tiện lợi, để người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận. Thứ ba, chính sách hỗ trợ cho các nhà sản xuất nông sản sạch cần được triển khai, bao gồm việc cung cấp thông tin, kỹ thuật sản xuất, và hỗ trợ tài chính. Cuối cùng, việc xây dựng hệ thống kiểm tra chất lượng sản phẩm nông sản cũng rất quan trọng để đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng. Những giải pháp này không chỉ giúp tăng cường tiêu dùng nông sản sạch mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
