Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngày càng nhiều học viên Việt Nam hướng tới việc du học và nâng cao trình độ tiếng Anh, đặc biệt là chuẩn bị cho kỳ thi TOEFL iBT, kỹ năng ghi chép (note-taking) được xem là một công cụ học tập thiết yếu. Theo ước tính, tại Trung tâm Tiếng Anh EQuest, Hà Nội, có khoảng 50 học viên đang theo học các lớp luyện thi TOEFL iBT với mục tiêu đạt điểm từ 90 trở lên trong vòng 3 tháng. Tuy nhiên, việc ghi chép hiệu quả trong quá trình học và thi vẫn còn nhiều thách thức đối với học viên.

Nghiên cứu này nhằm khảo sát nhận thức của học viên về kỹ năng ghi chép trong quá trình chuẩn bị cho kỳ thi TOEFL iBT, tập trung vào thái độ, lợi ích cảm nhận, khó khăn gặp phải và các chiến lược ghi chép được sử dụng. Phạm vi nghiên cứu giới hạn tại Trung tâm Tiếng Anh EQuest, Hà Nội, trong năm học 2011, với đối tượng là học viên từ 16 đến 25 tuổi có trình độ tiếng Anh trung cấp đến cao trung cấp.

Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp dữ liệu thực tiễn về nhận thức của học viên, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng ghi chép tại các trung tâm luyện thi TOEFL iBT, đồng thời hỗ trợ học viên phát triển kỹ năng học tập chủ động, tăng khả năng tập trung và ghi nhớ thông tin trong quá trình học và thi.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính về chức năng của kỹ năng ghi chép: chức năng mã hóa (encoding) và chức năng lưu trữ bên ngoài (external storage). Chức năng mã hóa giúp người học xử lý sâu thông tin khi ghi chép, tăng cường sự tập trung và khả năng ghi nhớ (Di Vesta & Gray, 1972; Hartley & Marshall, 1974). Chức năng lưu trữ bên ngoài cho phép người học có tài liệu tham khảo để ôn tập và củng cố kiến thức sau buổi học (Howe, 1976).

Ngoài ra, mô hình chiến lược ghi chép được áp dụng bao gồm các khái niệm chính: lựa chọn thông tin quan trọng, sử dụng ký hiệu và chữ viết tắt, tổ chức ghi chép theo cấu trúc logic, và việc xem lại ghi chép để củng cố kiến thức. Các nghiên cứu trước đây cũng nhấn mạnh vai trò của ghi chép trong việc hỗ trợ kỹ năng nghe, nói, đọc, viết trong kỳ thi TOEFL iBT.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả định lượng với công cụ thu thập dữ liệu là bảng câu hỏi khảo sát ý kiến của 50 học viên đang theo học các lớp luyện thi TOEFL iBT tại Trung tâm Tiếng Anh EQuest, Hà Nội. Cỡ mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện, đảm bảo đại diện cho nhóm học viên có trình độ trung cấp đến cao trung cấp.

Bảng câu hỏi gồm 4 phần chính: thái độ đối với kỹ năng ghi chép, nhận thức về lợi ích, khó khăn gặp phải và các chiến lược ghi chép được sử dụng. Dữ liệu được thu thập sau ít nhất 5 buổi học để học viên có đủ trải nghiệm thực tế. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, sử dụng tỷ lệ phần trăm để đánh giá mức độ đồng thuận và tần suất sử dụng các chiến lược ghi chép.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thái độ đối với kỹ năng ghi chép: 100% học viên cho biết họ có ghi chép khi học TOEFL iBT, 90% sử dụng ghi chép để trả lời câu hỏi trong bài thi, 94% tin rằng ghi chép quan trọng để đạt điểm cao, và 94% cho rằng học viên nên ghi chép khi thi TOEFL iBT.

  2. Lợi ích cảm nhận: 68% học viên thấy kỹ năng ghi chép hữu ích trong chuẩn bị thi; 86% cho rằng ghi chép giúp nhớ thông tin; 84% thấy ghi chép giúp tổ chức thông tin sau bài học; 82% tin rằng ghi chép giúp trả lời câu hỏi tốt hơn; 60% cảm thấy thoải mái hơn khi ghi chép.

  3. Khó khăn gặp phải: 90% học viên gặp khó khăn khi ghi chép, trong đó 71% khó khăn khi vừa nghe vừa ghi chép; 58% lo ngại bỏ sót thông tin quan trọng; 57% gặp khó khăn do từ vựng mới; 56% cảm thấy ghi chép làm khó hiểu bài nghe; 52% không thể tập trung khi ghi chép.

  4. Chiến lược ghi chép: 68% học viên được hướng dẫn kỹ năng ghi chép. Các chiến lược được sử dụng nhiều nhất gồm: ghi chi tiết quan trọng cho mỗi ý chính (98% sử dụng thường xuyên), dùng chữ viết tắt (64% rất thường xuyên hoặc thường xuyên), dùng từ ngữ đơn giản hơn giảng viên (66%), sử dụng từ loại chính (nội dung) và bỏ từ chức năng (66%). Các chiến lược tổ chức ghi chép như dùng dàn ý, phân tách ý, tô đậm thông tin quan trọng được sử dụng ít hơn (khoảng 50-60%). Chiến lược ít được sử dụng nhất là viết câu hoàn chỉnh, dùng sơ đồ, viết chữ đẹp và ghi lại toàn bộ lời giảng.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy học viên tại EQuest có thái độ tích cực đối với kỹ năng ghi chép, đồng thời nhận thức rõ các lợi ích thiết thực như tăng khả năng ghi nhớ, tổ chức thông tin và cải thiện kết quả thi. Tuy nhiên, phần lớn học viên gặp khó khăn trong việc vừa nghe vừa ghi chép, đặc biệt do tốc độ giảng và từ vựng chuyên ngành, điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về rào cản từ vựng và áp lực thời gian trong ghi chép.

Việc đa số học viên được hướng dẫn kỹ năng ghi chép và sử dụng các chiến lược hiệu quả như viết tắt, chọn lọc thông tin cho thấy sự quan tâm của trung tâm trong việc phát triển kỹ năng này. Tuy nhiên, các chiến lược tổ chức và xem lại ghi chép chưa được áp dụng rộng rãi, có thể do thiếu thời gian hoặc chưa được nhấn mạnh trong quá trình học.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ phần trăm học viên sử dụng từng chiến lược ghi chép, giúp minh họa rõ sự khác biệt về mức độ áp dụng các kỹ thuật khác nhau. Bảng tổng hợp các khó khăn cũng giúp xác định ưu tiên trong việc cải thiện phương pháp giảng dạy.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường dạy từ vựng chuyên ngành: Giáo viên nên dành thời gian dạy trước các từ vựng khó, cung cấp tài liệu bổ trợ như sách từ vựng chuyên biệt cho TOEFL iBT, giúp học viên giảm bớt khó khăn khi nghe và ghi chép.

  2. Hướng dẫn kỹ thuật ghi chép hiệu quả: Cần tổ chức các buổi tập huấn về cách chọn lọc thông tin, sử dụng chữ viết tắt, ký hiệu cá nhân và tránh viết câu hoàn chỉnh để tiết kiệm thời gian và tăng hiệu quả ghi chép.

  3. Phát triển kỹ năng tổ chức ghi chép: Khuyến khích học viên sử dụng sơ đồ tư duy, dàn ý, phân tách ý rõ ràng và tô đậm thông tin quan trọng để dễ dàng xem lại và hệ thống hóa kiến thức.

  4. Rèn luyện kỹ năng nghe và ghi chép đồng thời: Tổ chức các bài tập thực hành nghe với tốc độ thực tế, giúp học viên làm quen với việc vừa nghe vừa ghi chép, đồng thời tập trung vào các tín hiệu ngôn ngữ để nhận biết ý chính.

Các giải pháp trên nên được triển khai trong vòng 3 tháng, phù hợp với thời gian khóa học TOEFL iBT tại EQuest, do giáo viên và trung tâm phối hợp thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả học tập và kết quả thi của học viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên luyện thi TOEFL iBT: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về nhận thức và khó khăn của học viên, giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy kỹ năng ghi chép phù hợp.

  2. Học viên chuẩn bị thi TOEFL iBT: Hiểu rõ lợi ích và các chiến lược ghi chép hiệu quả, từ đó áp dụng để nâng cao khả năng tập trung, ghi nhớ và trả lời câu hỏi trong kỳ thi.

  3. Nhà quản lý trung tâm ngoại ngữ: Có cơ sở để xây dựng chương trình đào tạo kỹ năng học tập, đặc biệt là kỹ năng ghi chép, nhằm nâng cao chất lượng khóa học và sự hài lòng của học viên.

  4. Nghiên cứu sinh và học giả trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Anh: Tài liệu tham khảo hữu ích cho các nghiên cứu tiếp theo về kỹ năng học tập, chiến lược ghi chép và ảnh hưởng của chúng đến kết quả học tập tiếng Anh.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao kỹ năng ghi chép lại quan trọng trong kỳ thi TOEFL iBT?
    Ghi chép giúp học viên tập trung, ghi nhớ thông tin quan trọng và tổ chức ý tưởng khi trả lời câu hỏi, đặc biệt trong phần nghe và nói, giúp cải thiện điểm số.

  2. Học viên thường gặp khó khăn gì khi ghi chép?
    Khó khăn phổ biến là vừa nghe vừa ghi chép, bỏ sót thông tin quan trọng, từ vựng mới và tốc độ giảng nhanh khiến học viên không kịp ghi lại đầy đủ.

  3. Chiến lược ghi chép nào được học viên sử dụng nhiều nhất?
    Ghi chú chi tiết các ý chính, sử dụng chữ viết tắt, ký hiệu và từ ngữ đơn giản là những chiến lược phổ biến nhất giúp tiết kiệm thời gian và tăng hiệu quả.

  4. Làm thế nào để cải thiện kỹ năng ghi chép?
    Học viên nên luyện tập thường xuyên, học từ vựng chuyên ngành, áp dụng các kỹ thuật ghi chép hiệu quả và tổ chức ghi chép rõ ràng để dễ dàng xem lại.

  5. Giáo viên có thể hỗ trợ học viên như thế nào?
    Giáo viên nên cung cấp hướng dẫn cụ thể về kỹ thuật ghi chép, dạy từ vựng trước khi nghe, tổ chức các bài tập thực hành và khuyến khích học viên xem lại ghi chép sau bài học.

Kết luận

  • Học viên tại Trung tâm EQuest có thái độ tích cực đối với kỹ năng ghi chép trong chuẩn bị thi TOEFL iBT.
  • Kỹ năng ghi chép giúp học viên nhớ thông tin, tổ chức kiến thức và trả lời câu hỏi hiệu quả hơn.
  • Phần lớn học viên gặp khó khăn khi vừa nghe vừa ghi chép, đặc biệt do từ vựng và tốc độ giảng.
  • Học viên sử dụng nhiều chiến lược ghi chép hiệu quả như viết tắt, chọn lọc thông tin, nhưng còn hạn chế trong tổ chức và xem lại ghi chép.
  • Cần triển khai các giải pháp đào tạo kỹ năng ghi chép bài bản trong vòng 3 tháng để nâng cao kết quả học tập và thi cử.

Khuyến khích các trung tâm và giáo viên áp dụng các đề xuất nhằm nâng cao kỹ năng ghi chép cho học viên, đồng thời học viên nên chủ động luyện tập và áp dụng các chiến lược ghi chép phù hợp để đạt kết quả tốt nhất trong kỳ thi TOEFL iBT.