Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển nhanh chóng của Việt Nam, tiếng Anh ngày càng trở thành ngôn ngữ quan trọng trong giao tiếp quốc tế và học thuật. Tại Việt Nam, nhu cầu học tiếng Anh tăng mạnh, đặc biệt trong các trường đại học và cao đẳng ngoại ngữ. Tuy nhiên, kỹ năng viết tiếng Anh, đặc biệt là viết học thuật, vẫn là một thách thức lớn đối với sinh viên Việt Nam. Theo một khảo sát tại Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế, có khoảng 70 sinh viên năm thứ ba tham gia nghiên cứu về việc sử dụng liên từ để phát triển tính liên kết trong bài viết tiếng Anh. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ nhận thức của sinh viên về vai trò của liên từ trong việc tạo tính liên kết, xác định các loại liên từ thường được sử dụng, đồng thời nhận diện những khó khăn mà sinh viên gặp phải khi sử dụng liên từ trong viết. Nghiên cứu được thực hiện trong năm học 2013-2014 tại Đại học Huế, với ý nghĩa góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập kỹ năng viết tiếng Anh, đặc biệt là phát triển tính liên kết trong bài viết học thuật. Kết quả nghiên cứu có thể hỗ trợ cải thiện điểm số và chất lượng bài viết của sinh viên, đồng thời cung cấp cơ sở cho các giải pháp giảng dạy phù hợp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về viết học thuật, tính liên kết và liên từ trong ngôn ngữ học. Viết được định nghĩa là quá trình biểu đạt ý tưởng qua ngôn ngữ viết, trong đó tính liên kết (coherence) và sự gắn kết (cohesion) là hai yếu tố quan trọng để tạo nên một bài viết mạch lạc và dễ hiểu. Theo Halliday và Hasan (1976), liên từ là một trong những thiết bị ngôn ngữ quan trọng giúp tạo sự gắn kết trong văn bản, được phân loại thành bốn nhóm chính: liên từ bổ sung (additive), liên từ đối lập (adversative), liên từ nguyên nhân - kết quả (causal) và liên từ thời gian (temporal). Ngoài ra, Quirk và Greenbaum (1973) phân loại liên từ theo chức năng như: liệt kê, củng cố, kết luận, kết quả, đối lập, v.v. Các khái niệm chính bao gồm: viết học thuật, tính liên kết, liên từ, các loại liên từ, và vai trò của liên từ trong việc phát triển tính liên kết.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính nhằm thu thập và phân tích dữ liệu một cách toàn diện. Đối tượng nghiên cứu gồm 70 sinh viên năm thứ ba và 5 giảng viên tiếng Anh tại Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế. Dữ liệu được thu thập qua bảng hỏi (13 câu hỏi) và phỏng vấn bán cấu trúc với sinh viên và giảng viên. Bảng hỏi tập trung vào nhận thức, tần suất sử dụng, loại liên từ và khó khăn khi sử dụng liên từ trong viết. Phỏng vấn nhằm làm rõ thêm các quan điểm và kinh nghiệm thực tế. Dữ liệu định lượng được mã hóa, tổng hợp và phân tích bằng thống kê mô tả (phần trăm), trong khi dữ liệu định tính được phân tích nội dung để bổ sung và giải thích kết quả. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm học 2013-2014.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về vai trò của liên từ: Khoảng 75,7% sinh viên tin rằng sinh viên sử dụng liên từ trong bài viết sẽ đạt điểm cao hơn so với những người không sử dụng. 57,1% đánh giá liên từ là rất quan trọng, 38,6% cho rằng quan trọng, chỉ 4,3% cho là ít quan trọng.
  2. Tính cần thiết của liên từ: 65,7% sinh viên cho rằng việc sử dụng liên từ là rất cần thiết để phát triển tính liên kết trong bài viết, 26% cho là cần thiết, chỉ 4,3% không cho là cần thiết.
  3. Lợi ích khi sử dụng liên từ: 57,1% sinh viên cho rằng liên từ giúp biểu đạt ý tưởng một cách tự nhiên và mạch lạc; 52,9% giúp kết hợp câu mà không mắc lỗi ngữ pháp; 34,3% giúp người đọc hiểu bài viết tốt hơn; 27,1% giúp cải thiện hiệu suất viết; 24,3% giúp tạo văn bản tiếng Anh chuẩn.
  4. Tần suất sử dụng liên từ: 47,1% sinh viên sử dụng liên từ "thỉnh thoảng", 29% "luôn luôn", 7,1% "hiếm khi", 2,9% "không bao giờ".
  5. Các loại liên từ thường dùng: Sinh viên sử dụng phổ biến các loại liên từ liệt kê, củng cố, kết luận và kết quả (100%), tiếp theo là liên từ bổ sung (72,9%), đối lập (48,3%), các loại khác như tương đương, chuyển tiếp, chuyển tiếp thời gian ít được sử dụng hơn (dưới 33%).
  6. Khó khăn khi sử dụng liên từ: 62,9% sinh viên gặp khó khăn khi sử dụng liên từ, trong đó 34,3% không biết cách dùng liên từ đúng và hiệu quả, 28,6% thiếu bài tập thực hành, 25,7% thiếu thời gian luyện tập, 11,4% thiếu tự tin khi sử dụng liên từ.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sinh viên có nhận thức tích cực về vai trò và tầm quan trọng của liên từ trong việc phát triển tính liên kết của bài viết tiếng Anh. Tuy nhiên, tần suất sử dụng liên từ chưa đồng đều, nhiều sinh viên chỉ sử dụng một số loại liên từ phổ biến, trong khi các loại liên từ khác ít được chú ý. Điều này có thể do thiếu hướng dẫn cụ thể và bài tập thực hành đa dạng từ phía giảng viên. Khó khăn trong việc sử dụng liên từ đúng và hiệu quả phản ánh sự thiếu tự tin và kiến thức chưa đầy đủ về ngữ pháp và phong cách viết học thuật. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả phù hợp với quan điểm rằng sinh viên Việt Nam thường gặp khó khăn trong việc sử dụng các thiết bị liên kết do hạn chế về kiến thức và kỹ năng viết học thuật. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ phần trăm giúp minh họa rõ ràng sự phân bố nhận thức và khó khăn của sinh viên, từ đó làm cơ sở cho các giải pháp cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường giảng dạy và hướng dẫn sử dụng liên từ: Các giảng viên cần xây dựng các bài giảng chuyên sâu về các loại liên từ, chức năng và cách sử dụng phù hợp trong từng ngữ cảnh viết, nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng cho sinh viên.
  2. Phát triển bài tập thực hành đa dạng: Thiết kế các bài tập viết có trọng tâm vào việc sử dụng liên từ, bao gồm cả bài tập nhận diện, phân loại và áp dụng liên từ trong các đoạn văn và bài luận, giúp sinh viên luyện tập thường xuyên và có hệ thống.
  3. Tổ chức các buổi workshop hoặc câu lạc bộ viết: Tạo môi trường học tập tương tác, nơi sinh viên có thể trao đổi, thảo luận và nhận phản hồi về việc sử dụng liên từ trong bài viết, từ đó tăng cường sự tự tin và kỹ năng thực hành.
  4. Sử dụng công nghệ hỗ trợ học tập: Áp dụng các phần mềm kiểm tra ngữ pháp và liên kết văn bản để giúp sinh viên tự đánh giá và chỉnh sửa bài viết, đồng thời cung cấp phản hồi kịp thời về việc sử dụng liên từ.
  5. Thời gian thực hiện: Các giải pháp trên nên được triển khai trong vòng 1-2 học kỳ, bắt đầu từ các lớp học viết cơ bản đến nâng cao, do giảng viên bộ môn tiếng Anh và các trung tâm hỗ trợ học tập chịu trách nhiệm chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học và cao đẳng: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để cải tiến phương pháp giảng dạy kỹ năng viết, đặc biệt là phần sử dụng liên từ nhằm nâng cao tính liên kết trong bài viết học thuật.
  2. Sinh viên chuyên ngành tiếng Anh và các ngành liên quan: Giúp sinh viên hiểu rõ hơn về vai trò của liên từ trong viết, nhận diện các loại liên từ và cách sử dụng hiệu quả để cải thiện kỹ năng viết học thuật.
  3. Nhà nghiên cứu ngôn ngữ học ứng dụng và giáo dục ngôn ngữ: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm về việc sử dụng liên từ trong môi trường học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai, từ đó phát triển các nghiên cứu sâu hơn về ngôn ngữ học và phương pháp giảng dạy.
  4. Nhà quản lý giáo dục và xây dựng chương trình đào tạo: Tham khảo để điều chỉnh nội dung và phương pháp giảng dạy kỹ năng viết tiếng Anh phù hợp với thực tế năng lực và nhu cầu của sinh viên Việt Nam, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao liên từ lại quan trọng trong viết tiếng Anh?
    Liên từ giúp kết nối các ý tưởng, câu và đoạn văn, tạo nên sự mạch lạc và dễ hiểu cho bài viết. Chúng giúp người đọc theo dõi luồng suy nghĩ của tác giả một cách tự nhiên và logic.

  2. Sinh viên thường gặp khó khăn gì khi sử dụng liên từ?
    Khó khăn phổ biến là không biết cách dùng liên từ đúng ngữ cảnh, thiếu tự tin khi sử dụng, thiếu bài tập thực hành và thời gian luyện tập hạn chế.

  3. Làm thế nào để cải thiện kỹ năng sử dụng liên từ?
    Sinh viên nên luyện tập thường xuyên qua các bài tập viết có trọng tâm, tham gia các buổi thảo luận, nhận phản hồi từ giảng viên và sử dụng các công cụ hỗ trợ kiểm tra ngữ pháp.

  4. Có những loại liên từ nào thường được sử dụng trong viết học thuật?
    Các loại liên từ phổ biến gồm liên từ liệt kê (first, next), liên từ kết quả (therefore, thus), liên từ đối lập (however, but), và liên từ bổ sung (furthermore, moreover).

  5. Giảng viên có thể hỗ trợ sinh viên như thế nào trong việc học sử dụng liên từ?
    Giảng viên nên cung cấp kiến thức lý thuyết rõ ràng, thiết kế bài tập thực hành đa dạng, tổ chức các buổi workshop, và sử dụng công nghệ để hỗ trợ sinh viên tự học và tự đánh giá.

Kết luận

  • Sinh viên năm thứ ba tại Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế, nhận thức rõ vai trò quan trọng của liên từ trong việc phát triển tính liên kết của bài viết tiếng Anh.
  • Các loại liên từ liệt kê, củng cố, kết luận và kết quả được sử dụng phổ biến, trong khi một số loại liên từ khác ít được chú ý.
  • Sinh viên gặp nhiều khó khăn trong việc sử dụng liên từ đúng và hiệu quả, chủ yếu do thiếu hướng dẫn và bài tập thực hành.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp giảng dạy và học tập nhằm nâng cao kỹ năng sử dụng liên từ, góp phần cải thiện chất lượng viết học thuật.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong chương trình đào tạo và tiếp tục nghiên cứu mở rộng về các thiết bị liên kết khác trong viết học thuật.

Hành động ngay: Giảng viên và sinh viên nên áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu để nâng cao kỹ năng viết tiếng Anh, đồng thời các nhà quản lý giáo dục cần xem xét điều chỉnh chương trình đào tạo phù hợp với thực tế năng lực và nhu cầu học tập.