Nghiên Cứu Về An Toàn Thực Phẩm Tại Cơ Sở Sản Xuất Bún Ở Rạch Giá

• Tác giả: Trương Cáo
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Hữu Dũng
• Trường học: Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Nghiên Cứu Về An Toàn Thực Phẩm Tại Cơ Sở Sản Xuất Bún Ở Rạch Giá
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Kiên Giang

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng nghiên cứu
• 1.5. Phạm vi nghiên cứu
• 1.6. Bố cục của luận văn
• 2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ THỰC TIỄN
• 2.1. KHÁI NIỆM VÀ LÝ THUYẾT LIÊN QUAN
• 2.1.1. Các khái niệm cơ bản
• 2.1.2. Tầm quan trọng của chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm
• 2.1.3. Vấn đề kiến thức, thái độ, thực hành về an toàn thực phẩm
• 2.1.3.1. Kiến thức và thái độ
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC HÌNH

I. Tổng Quan Nghiên Cứu An Toàn Thực Phẩm Bún Tại Rạch Giá

An toàn thực phẩm là vấn đề cấp thiết toàn cầu, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng và sự phát triển kinh tế. Theo WHO (2015), ước tính có khoảng 600 triệu ca bệnh liên quan đến thực phẩm và 420 nghìn ca tử vong năm 2010. Tại Việt Nam, vấn đề an toàn thực phẩm được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, ảnh hưởng lớn đến hội nhập kinh tế. Bún tươi là một thực phẩm phổ biến trong ẩm thực Việt Nam, tuy nhiên, quy trình sản xuất tại nhiều cơ sở chưa đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Nghiên cứu này tập trung vào các cơ sở sản xuất bún tại Rạch Giá, nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp cải thiện. Tình trạng sử dụng hóa chất cấm trong sản xuất bún là vấn đề nhức nhối, ảnh hưởng đến chất lượng bún và sức khỏe người tiêu dùng.

1.1. Tầm Quan Trọng Của An Toàn Thực Phẩm Đối Với Cộng Đồng

An toàn thực phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân. Việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm giúp giảm thiểu các bệnh liên quan đến thực phẩm, nâng cao năng suất lao động và thúc đẩy phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, an toàn thực phẩm còn góp phần xây dựng uy tín cho ngành sản xuất và chế biến thực phẩm của Việt Nam trên thị trường quốc tế. Việc kiểm soát chặt chẽ nguy cơ mất an toàn thực phẩm là yếu tố then chốt để đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng và sự phát triển bền vững của xã hội. Thực phẩm không an toàn có thể gây ra ngộ độc thực phẩm, các bệnh truyền nhiễm, thậm chí là ung thư.

1.2. Thực Trạng An Toàn Thực Phẩm Tại Các Cơ Sở Sản Xuất Bún

Thực trạng an toàn thực phẩm tại các cơ sở sản xuất bún hiện nay còn nhiều bất cập. Tình trạng sử dụng hóa chất cấm như Tinopal, hàn the, formol vẫn còn diễn ra, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng. Quy trình sản xuất còn lạc hậu, thiếu kiểm soát về vệ sinh an toàn thực phẩm. Công tác thanh tra, kiểm tra của các cơ quan chức năng còn hạn chế, chưa đủ sức răn đe. Việc nâng cao nhận thức và thực hành về an toàn thực phẩm cho các cơ sở sản xuất bún là vô cùng cần thiết. Các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ thường khó kiểm soát chất lượng bún.

II. Thách Thức An Toàn Thực Phẩm Bún Tươi Tại Rạch Giá Hiện Nay

Các cơ sở sản xuất bún tại Rạch Giá đối mặt với nhiều thách thức về an toàn thực phẩm. Việc kiểm soát nguyên liệu sản xuất bún còn lỏng lẻo, dễ dẫn đến sử dụng gạo kém chất lượng hoặc bị nhiễm hóa chất. Quy trình sản xuất bún chưa được chuẩn hóa, thiếu các biện pháp đảm bảo vệ sinh. Môi trường sản xuất còn ô nhiễm, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Hơn nữa, kiến thức về an toàn thực phẩm của chủ cơ sở và người lao động còn hạn chế. Điều này dẫn đến nguy cơ cao về ô nhiễm thực phẩm và ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Cần có giải pháp đồng bộ để giải quyết những thách thức này.

2.1. Nguy Cơ Ô Nhiễm Thực Phẩm Trong Quy Trình Sản Xuất Bún

Trong quy trình sản xuất bún, có nhiều công đoạn tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm thực phẩm. Từ khâu lựa chọn nguyên liệu sản xuất bún, ngâm gạo, xay bột, cho đến luộc bún, làm nguội và đóng gói, đều cần được kiểm soát chặt chẽ để tránh ô nhiễm vi sinh vật, hóa chất. Việc sử dụng nước không đảm bảo vệ sinh, dụng cụ không được khử trùng, hoặc tiếp xúc với môi trường sản xuất ô nhiễm đều có thể gây ra nguy cơ mất an toàn thực phẩm. Việc kiểm soát chất lượng ở từng công đoạn là rất quan trọng.

2.2. Hạn Chế Trong Nhận Thức Về An Toàn Thực Phẩm Của Chủ Cơ Sở

Một trong những thách thức lớn nhất là hạn chế trong nhận thức về an toàn thực phẩm của chủ cơ sở sản xuất bún. Nhiều chủ cơ sở chưa nắm vững các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, chưa ý thức được tầm quan trọng của việc đảm bảo chất lượng bún. Họ thường chỉ chú trọng đến lợi nhuận, mà bỏ qua các yếu tố về sức khỏe người tiêu dùng. Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức và trách nhiệm của chủ cơ sở sản xuất bún trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm. Việc tập huấn về thực hành sản xuất tốt (GMP) là rất cần thiết.

2.3. Kiểm Soát Phụ Gia Thực Phẩm Trong Sản Xuất Bún Tươi

Việc kiểm soát phụ gia thực phẩm trong sản xuất bún tươi là một thách thức lớn. Nhiều cơ sở sản xuất sử dụng các phụ gia thực phẩm không được phép hoặc vượt quá hàm lượng cho phép để làm trắng, dai, hoặc bảo quản bún lâu hơn. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng. Cần có quy định chặt chẽ và kiểm tra thường xuyên để ngăn chặn tình trạng lạm dụng phụ gia thực phẩm trong sản xuất bún. Việc phân tích mẫu bún thường xuyên là cần thiết để kiểm tra.

III. Phương Pháp Đánh Giá An Toàn Thực Phẩm Cơ Sở Bún Rạch Giá

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp để đánh giá an toàn thực phẩm tại các cơ sở sản xuất bún ở Rạch Giá. Phương pháp định lượng bao gồm khảo sát bằng bảng hỏi để thu thập thông tin về kiến thức, thái độ, thực hành (KAP) của chủ cơ sở. Phương pháp định tính sử dụng phỏng vấn sâu để tìm hiểu về quy trình sản xuất bún, các khó khăn gặp phải trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm, và các giải pháp đề xuất. Dữ liệu thu thập được sẽ được phân tích để đánh giá thực trạng an toàn thực phẩm và xác định các yếu tố ảnh hưởng. Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở để đề xuất các giải pháp cải thiện.

3.1. Đánh Giá Kiến Thức Thái Độ Và Thực Hành KAP Về ATTP

Việc đánh giá kiến thức, thái độ và thực hành (KAP) về an toàn thực phẩm của chủ cơ sở sản xuất bún là một phần quan trọng của nghiên cứu. Bảng hỏi được thiết kế để đo lường mức độ hiểu biết về các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, thái độ đối với việc tuân thủ các quy định này, và các hành vi thực tế trong quy trình sản xuất bún. Kết quả đánh giá KAP sẽ giúp xác định những lỗ hổng trong nhận thức và thực hành, từ đó đề xuất các biện pháp can thiệp phù hợp.

3.2. Phỏng Vấn Sâu Về Quy Trình Sản Xuất Và Khó Khăn Về ATTP

Phỏng vấn sâu với chủ cơ sở sản xuất bún là một phương pháp thu thập thông tin quan trọng để hiểu rõ hơn về quy trình sản xuất bún và các khó khăn gặp phải trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm. Thông qua phỏng vấn, có thể thu thập được những thông tin chi tiết về các công đoạn trong quy trình sản xuất, các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng bún, và những thách thức trong việc tuân thủ các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm. Điều này giúp đưa ra những giải pháp thực tế và khả thi.

IV. Giải Pháp Cải Thiện An Toàn Thực Phẩm Bún Tươi Tại Rạch Giá

Để cải thiện an toàn thực phẩm bún tươi tại Rạch Giá, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức và trách nhiệm của chủ cơ sở sản xuất bún. Xây dựng và áp dụng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm cho quy trình sản xuất bún. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm. Hỗ trợ các cơ sở sản xuất bún áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng như HACCP. Khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo an toàn thực phẩm.

4.1. Nâng Cao Nhận Thức Về An Toàn Thực Phẩm Cho Cơ Sở Bún

Nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm cho cơ sở sản xuất bún thông qua các chương trình đào tạo, tập huấn, hội thảo. Nội dung cần tập trung vào các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, nguy cơ ô nhiễm thực phẩm, và các biện pháp phòng ngừa. Sử dụng các hình thức tuyên truyền đa dạng, dễ hiểu để tiếp cận đến đông đảo chủ cơ sở sản xuất bún và người lao động. Cần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo an toàn thực phẩm đối với sức khỏe người tiêu dùng và uy tín của cơ sở sản xuất.

4.2. Xây Dựng Tiêu Chuẩn Sản Xuất Bún An Toàn Và Bền Vững

Xây dựng và áp dụng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm cụ thể cho quy trình sản xuất bún, từ khâu lựa chọn nguyên liệu sản xuất bún đến khâu đóng gói sản phẩm. Các tiêu chuẩn cần bao gồm các yêu cầu về vệ sinh nhà xưởng, trang thiết bị, quy trình sản xuất, kiểm soát chất lượng, và bảo quản bún. Hỗ trợ các cơ sở sản xuất bún áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng như HACCP để đảm bảo an toàn thực phẩm một cách hệ thống. Cần chú trọng đến tính khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế của các cơ sở sản xuất bún.

4.3. Tăng Cường Kiểm Tra Vệ Sinh An Toàn Thực Phẩm

Thực hiện các biện pháp kiểm tra an toàn thực phẩm thường xuyên và đột xuất đối với các cơ sở sản xuất bún. Nội dung kiểm tra tập trung vào việc tuân thủ các quy định về vệ sinh, chất lượng nguyên liệu, sử dụng phụ gia, và điều kiện sản xuất. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để tạo tính răn đe. Công khai thông tin về các cơ sở sản xuất bún đảm bảo an toàn thực phẩm để người tiêu dùng lựa chọn. Đầu tư trang thiết bị hiện đại cho các phòng kiểm nghiệm để tăng cường năng lực phân tích mẫu bún.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Ứng Dụng Thực Tiễn An Toàn Thực Phẩm Bún

Nghiên cứu này dự kiến sẽ cung cấp bức tranh toàn diện về thực trạng an toàn thực phẩm tại các cơ sở sản xuất bún ở Rạch Giá. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp các cơ quan chức năng có cơ sở để xây dựng các chính sách và giải pháp phù hợp nhằm cải thiện an toàn thực phẩm. Đồng thời, kết quả cũng cung cấp thông tin hữu ích cho chủ cơ sở sản xuất bún để nâng cao chất lượng sản phẩm và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu là góp phần xây dựng một hệ thống sản xuất và cung cấp bún an toàn, bền vững tại Rạch Giá.

5.1. Phân Tích Kết Quả Nghiên Cứu Về Kiến Thức Thái Độ Thực Hành

Phân tích kết quả nghiên cứu về kiến thức, thái độ, thực hành (KAP) của chủ cơ sở sản xuất bún để xác định những điểm mạnh và điểm yếu trong nhận thức và thực hành về an toàn thực phẩm. So sánh kết quả KAP giữa các nhóm cơ sở sản xuất bún khác nhau (ví dụ: quy mô sản xuất, loại hình sản xuất) để tìm ra các yếu tố ảnh hưởng. Xác định các lĩnh vực cần ưu tiên can thiệp để nâng cao an toàn thực phẩm.

5.2. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu Vào Thực Tế Quản Lý ATTP

Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng các chương trình đào tạo, tập huấn phù hợp với nhu cầu của cơ sở sản xuất bún. Đề xuất các chính sách và giải pháp cụ thể để cải thiện an toàn thực phẩm trong quy trình sản xuất bún. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm dựa trên kết quả nghiên cứu về các nguy cơ ô nhiễm thực phẩm. Phối hợp với các cơ sở sản xuất bún để triển khai các mô hình sản xuất an toàn, bền vững.

VI. Kết Luận Triển Vọng Tương Lai Về An Toàn Thực Phẩm Bún

Nghiên cứu về an toàn thực phẩm tại cơ sở sản xuất bún ở Rạch Giá đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và phát triển ngành sản xuất bún bền vững. Các giải pháp đề xuất cần được triển khai một cách đồng bộ và hiệu quả để cải thiện thực trạng an toàn thực phẩm. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm và tìm kiếm các giải pháp mới, sáng tạo. Đồng thời, cần tăng cường hợp tác giữa các cơ quan chức năng, cơ sở sản xuất bún, và người tiêu dùng để xây dựng một hệ thống an toàn thực phẩm vững chắc.

6.1. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu Về Thực Trạng An Toàn Thực Phẩm

Tóm tắt những kết quả nghiên cứu chính về thực trạng an toàn thực phẩm tại các cơ sở sản xuất bún ở Rạch Giá. Nhấn mạnh những vấn đề còn tồn tại và những thách thức cần vượt qua. Đánh giá hiệu quả của các biện pháp đã được triển khai và đề xuất các giải pháp tiếp theo. Khẳng định tầm quan trọng của việc đảm bảo an toàn thực phẩm đối với sức khỏe người tiêu dùng và sự phát triển kinh tế - xã hội.

6.2. Đề Xuất Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về An Toàn Thực Phẩm Bún

Đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo về an toàn thực phẩm bún, chẳng hạn như nghiên cứu về các nguy cơ ô nhiễm mới, đánh giá hiệu quả của các công nghệ sản xuất tiên tiến, hoặc nghiên cứu về hành vi tiêu dùng của người dân. Khuyến khích sự tham gia của các nhà khoa học, chuyên gia, và sinh viên vào các nghiên cứu về an toàn thực phẩm. Tạo điều kiện để các kết quả nghiên cứu được ứng dụng vào thực tế, góp phần cải thiện an toàn thực phẩm cho cộng đồng.

Tổng quan nghiên cứu

An toàn thực phẩm (ATTP) là vấn đề cấp thiết toàn cầu, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và phát triển kinh tế xã hội. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO, 2015), có khoảng 600 triệu lượt bệnh do thực phẩm gây ra mỗi năm, với 420.000 ca tử vong. Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận từ 250 đến 500 vụ ngộ độc thực phẩm, ảnh hưởng đến khoảng 10.000 người và gây ra 100-200 ca tử vong. Ngoài ra, ung thư do thực phẩm không an toàn cũng là mối đe dọa lớn với hơn 75.000 ca tử vong hàng năm.

Thực phẩm bún là mặt hàng phổ biến trong ẩm thực Việt Nam, đặc biệt tại thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang, nơi có đặc sản nổi tiếng “Bún cá Kiên Giang”. Tuy nhiên, công tác quản lý và thực hành an toàn thực phẩm trong sản xuất bún tại đây còn nhiều hạn chế, gây nguy cơ sức khỏe cho người tiêu dùng. Năm 2016, lực lượng quản lý thị trường tỉnh Kiên Giang đã kiểm tra 1.150 cơ sở sản xuất, chế biến, xử phạt 160 cơ sở vi phạm, trong đó có 3 cơ sở sản xuất bún sử dụng các chất cấm như Tinopal, hàn the, formol.

Luận văn tập trung nghiên cứu kiến thức, thái độ và thực hành (KAP) về an toàn thực phẩm của chủ cơ sở sản xuất bún tại thành phố Rạch Giá, đồng thời đánh giá công tác quản lý nhà nước của lực lượng quản lý thị trường địa phương. Mục tiêu nhằm đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý và tuân thủ quy định ATTP, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và phát triển bền vững ngành sản xuất bún trong giai đoạn từ tháng 8 đến tháng 11 năm 2017.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Mô hình KAP (Knowledge-Attitude-Practice): Giải thích mối quan hệ giữa kiến thức, thái độ và thực hành trong việc tuân thủ an toàn thực phẩm. Kiến thức được nâng cao sẽ thúc đẩy thái độ tích cực và thực hành đúng đắn, tuy nhiên còn chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố xã hội, văn hóa và môi trường.

• Lý thuyết hành vi dự định (Theory of Planned Behavior - TPB): Nhấn mạnh vai trò của ý định hành vi được hình thành bởi thái độ cá nhân, chuẩn mực xã hội và nhận thức kiểm soát hành vi. Lý thuyết này giúp phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện các hành vi an toàn thực phẩm.

• Luật An toàn thực phẩm (2010): Cung cấp các khái niệm cơ bản về thực phẩm, an toàn thực phẩm, ô nhiễm thực phẩm, ngộ độc thực phẩm và các quy định pháp luật liên quan đến quản lý nhà nước về ATTP.

Các khái niệm chính bao gồm: thực phẩm, an toàn thực phẩm, ô nhiễm thực phẩm, ngộ độc thực phẩm, mối nguy về ATTP, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, và các nguyên tắc thực hành an toàn trong sản xuất, chế biến và bảo quản thực phẩm.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế gồm hai phần chính:

1. Đánh giá công tác quản lý ATTP đối với cơ sở sản xuất bún: Phỏng vấn 9 cán bộ, công chức quản lý thị trường tại thành phố Rạch Giá, sử dụng phiếu điều tra thiết kế sẵn. Các thông tin thu thập gồm trình độ chuyên môn, kinh nghiệm, số lần kiểm tra cơ sở sản xuất bún trong năm 2016, cùng đánh giá về nguyên nhân và giải pháp quản lý.

2. Đánh giá KAP của chủ cơ sở sản xuất bún: Phỏng vấn trực tiếp 40 chủ cơ sở sản xuất bún trên địa bàn thành phố Rạch Giá và Rạch Sỏi (thuộc TP Rạch Giá). Số mẫu ban đầu là 43, loại bỏ 3 mẫu không hợp lệ. Phiếu khảo sát gồm 17 câu hỏi kiến thức, 9 câu hỏi thái độ và 14 câu hỏi thực hành về ATTP.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, đánh giá tỷ lệ phần trăm câu trả lời đúng và điểm số theo thang đo chuẩn. Cỡ mẫu được chọn nhằm đảm bảo độ tin cậy và đại diện cho toàn bộ cơ sở sản xuất bún trên địa bàn. Thời gian nghiên cứu kéo dài 4 tháng, từ tháng 8 đến tháng 11 năm 2017.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm đội ngũ quản lý thị trường: 100% cán bộ quản lý thị trường tại Rạch Giá có trình độ đại học trở lên, chủ yếu chuyên ngành kinh tế (55,56%) và luật (33,33%). Tuy nhiên, chỉ 55,56% cán bộ được tập huấn về an toàn thực phẩm.

2. Nguyên nhân công tác quản lý ATTP chưa hiệu quả: 100% cán bộ cho rằng thiếu về số lượng cán bộ và chưa có đơn vị chuyên môn độc lập về ATTP là nguyên nhân chính. 88,89% cho rằng xử phạt vi phạm chưa nghiêm và thái độ không quan tâm của người sản xuất cũng là nguyên nhân lớn. Ngoài ra, 66,67% cho rằng công tác tuyên truyền chưa cụ thể, tần suất thấp và chưa tổ chức kiểm tra mặt hàng bún cụ thể.

3. Qui mô và sản phẩm của cơ sở sản xuất bún: Trong 40 cơ sở khảo sát, 55% có sản lượng từ 500-1000 kg/ngày, 35% dưới 500 kg/ngày và 10% trên 1000 kg/ngày. Các sản phẩm chủ yếu là bún tươi kết hợp bánh hỏi (57,5%) và các loại bún khác như bánh canh, hủ tiếu (32,5%).

4. Kết quả đánh giá KAP của chủ cơ sở sản xuất bún: Tỷ lệ đạt yêu cầu về kiến thức ATTP là khoảng 60%, thái độ tích cực đạt trên 68%, và thực hành đúng đạt khoảng 70%. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều chủ cơ sở chưa nhận thức đầy đủ về các chất cấm như Tinopal, hàn the, formol và chưa thực hiện nghiêm các quy định vệ sinh.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy lực lượng quản lý thị trường tại Rạch Giá có trình độ chuyên môn tốt nhưng thiếu nhân lực và chuyên môn sâu về ATTP, dẫn đến hiệu quả quản lý chưa cao. Việc xử phạt chưa nghiêm và thái độ không quan tâm của người sản xuất là những rào cản lớn trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm.

Qui mô sản xuất bún tại Rạch Giá khá đa dạng, với phần lớn cơ sở sản xuất vừa và nhỏ, điều này đặt ra thách thức trong việc kiểm soát chất lượng và tuân thủ quy định. Mặc dù tỷ lệ chủ cơ sở có kiến thức, thái độ và thực hành tốt tương đối cao, vẫn còn khoảng 30-40% chưa đạt yêu cầu, phản ánh sự cần thiết của các chương trình đào tạo và giám sát chặt chẽ hơn.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng với mức độ nhận thức và thực hành ATTP còn hạn chế ở nhóm sản xuất nhỏ lẻ. Việc sử dụng các chất cấm trong sản xuất bún như Tinopal và formol là vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và uy tín ngành thực phẩm địa phương.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ phần trăm các nguyên nhân quản lý chưa tốt và các giải pháp được đề xuất, cùng biểu đồ tròn phân bố qui mô sản xuất và mức độ đạt yêu cầu KAP của chủ cơ sở.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Bổ sung và đào tạo cán bộ chuyên trách quản lý ATTP: Tăng cường số lượng cán bộ quản lý thị trường chuyên trách về an toàn thực phẩm, tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm. Mục tiêu đạt 100% cán bộ được đào tạo trong vòng 12 tháng.

2. Tăng cường kiểm tra, thanh tra và xử phạt nghiêm minh: Thiết lập kế hoạch kiểm tra định kỳ và đột xuất đối với các cơ sở sản xuất bún, đặc biệt tập trung vào việc phát hiện và xử lý các hành vi sử dụng chất cấm. Mức xử phạt cần được nâng cao để tạo tính răn đe, thực hiện trong 6 tháng tới.

3. Đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục và tư vấn: Xây dựng nội dung truyền thông phù hợp, cụ thể cho từng nhóm đối tượng, tăng tần suất và thời lượng truyền thông về ATTP. Đồng thời, cung cấp tư vấn trực tiếp và hỗ trợ thực hành cho chủ cơ sở sản xuất bún nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành an toàn. Thực hiện liên tục trong năm.

4. Hỗ trợ cơ sở vật chất và trang thiết bị: Cung cấp các dụng cụ kiểm tra nhanh, hóa chất chuẩn và trang thiết bị bảo hộ cho cán bộ quản lý thị trường và các cơ sở sản xuất bún để nâng cao hiệu quả kiểm tra và sản xuất an toàn. Triển khai trong 9 tháng tới.

5. Xây dựng hệ thống nhận diện thương hiệu và nhãn mác cho sản phẩm bún: Khuyến khích các cơ sở sản xuất bún đăng ký thương hiệu, gắn nhãn mác rõ ràng để người tiêu dùng dễ dàng nhận biết và lựa chọn sản phẩm an toàn, góp phần nâng cao uy tín và sức cạnh tranh trên thị trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm: Luận văn cung cấp cơ sở dữ liệu thực tiễn và phân tích nguyên nhân, giải pháp giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý, kiểm tra và xử lý vi phạm trong lĩnh vực sản xuất thực phẩm.

2. Chủ cơ sở sản xuất và kinh doanh thực phẩm: Thông tin về kiến thức, thái độ và thực hành an toàn thực phẩm giúp họ nhận thức rõ hơn về trách nhiệm và các quy định cần tuân thủ để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và phát triển bền vững.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, an toàn thực phẩm: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu KAP, lý thuyết hành vi và thực trạng quản lý ATTP tại địa phương, hỗ trợ cho các nghiên cứu tiếp theo.

4. Các tổ chức, doanh nghiệp trong ngành thực phẩm: Giúp hiểu rõ các thách thức trong quản lý và sản xuất an toàn thực phẩm, từ đó xây dựng các chương trình đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật và phát triển sản phẩm phù hợp với tiêu chuẩn an toàn.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao cần nghiên cứu kiến thức, thái độ và thực hành (KAP) về an toàn thực phẩm?
   KAP là cơ sở để đánh giá mức độ nhận thức và hành vi của người sản xuất, từ đó thiết kế các chương trình đào tạo, truyền thông và can thiệp phù hợp nhằm nâng cao an toàn thực phẩm, giảm thiểu ngộ độc và bệnh tật liên quan.

2. Nguyên nhân chính khiến công tác quản lý ATTP tại Rạch Giá chưa hiệu quả là gì?
   Thiếu nhân lực chuyên trách, chưa có đơn vị chuyên môn độc lập, xử phạt vi phạm chưa nghiêm và thái độ không quan tâm của người sản xuất là những nguyên nhân chủ yếu làm giảm hiệu quả quản lý.

3. Các chất cấm thường được sử dụng trong sản xuất bún là gì và tác hại ra sao?
   Các chất như Tinopal (chất tẩy trắng công nghiệp), hàn the (Borax) và formol (chất bảo quản y tế) bị sử dụng bất hợp pháp để làm đẹp sản phẩm nhưng gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe người tiêu dùng, có thể gây ngộ độc cấp và mãn tính.

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về ATTP?
   Cần bổ sung cán bộ chuyên trách, tăng cường đào tạo, kiểm tra, xử phạt nghiêm minh, đồng thời đẩy mạnh truyền thông và hỗ trợ kỹ thuật cho các cơ sở sản xuất nhằm nâng cao nhận thức và thực hành an toàn.

5. Tại sao việc xây dựng thương hiệu và nhãn mác cho sản phẩm bún lại quan trọng?
   Thương hiệu và nhãn mác giúp người tiêu dùng nhận biết nguồn gốc, chất lượng sản phẩm, tạo sự tin tưởng và cạnh tranh lành mạnh trên thị trường, đồng thời thúc đẩy các cơ sở sản xuất tuân thủ quy định an toàn thực phẩm.

Kết luận

• Luận văn đã đánh giá thực trạng kiến thức, thái độ, thực hành về an toàn thực phẩm của chủ cơ sở sản xuất bún và công tác quản lý nhà nước tại thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang.
• Phát hiện nhiều hạn chế trong quản lý như thiếu nhân lực, xử phạt chưa nghiêm và thái độ chưa tích cực của người sản xuất.
• Chủ cơ sở sản xuất bún có tỷ lệ đạt yêu cầu về KAP tương đối cao nhưng vẫn còn khoảng 30-40% chưa đáp ứng tiêu chuẩn an toàn.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và tuân thủ quy định ATTP trong ngành sản xuất bún.
• Tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để đánh giá sâu hơn về tác động của các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi kết quả thực thi trong các năm tiếp theo.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý và chủ cơ sở sản xuất bún cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Để biết thêm chi tiết và hỗ trợ kỹ thuật, vui lòng liên hệ với đơn vị quản lý thị trường địa phương hoặc các chuyên gia an toàn thực phẩm.