Tóm tắt luận án tiến sĩ: Nghiên cứu truyện dân gian Khmer Nam Bộ dưới góc nhìn bối cảnh ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam

• Tác giả: Huỳnh Vũ Lam
• Người hướng dẫn: TS. Hồ Quốc Hùng
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Văn học Việt Nam
• Đề tài: Nghiên Cứu Truyện Dân Gian Khmer Nam Bộ: Góc Nhìn Bối Cảnh Ngôn Ngữ Và Văn Hóa Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ LÍ THUYẾT VÀ ỨNG DỤNG TRONG NGHIÊN CỨU TRUYỆN DÂN GIAN DƯỚI GÓC NHÌN BỐI CẢNH
• 1.1. Nghiên cứu truyện dân gian theo văn bản - những điều nhìn lại
• 1.2. Văn bản truyện dân gian nghiên cứu theo hướng ngữ văn
• 1.3. Văn bản truyện dân gian nghiên cứu theo type và motif
• 1.4. Nghiên cứu folklore trong bối cảnh – khuynh hướng mới ở phương Tây
• 1.5. Chuyển hướng trong định nghĩa về folklore
• 1.6. Sự đa dạng trong hướng tiếp cận bối cảnh trong nghiên cứu folklore
• 1.7. Một cách hiểu về tiếp cận bối cảnh trong nghiên cứu Văn học dân gian
• 1.8. Nghiên cứu truyện dân gian trong bối cảnh – những vấn đề về phương pháp tiếp cận
• 1.9. Sự thay đổi trong thu thập và ghi chép tư liệu
• 1.10. Sự thay đổi trong nghiên cứu thể loại
• 1.11. Sự thay đổi trong cách kiến giải
• 2. CHƯƠNG 2: KHÔNG GIAN VĂN HÓA TỘC NGƯỜI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ VỀ TRUYỆN DÂN GIAN KHMER NAM BỘ
• 2.1. Không gian văn hoá tộc người Khmer Nam Bộ
• 2.2. Đặc trưng tộc người và đặc điểm cư trú
• 2.3. Nét riêng trong tín ngưỡng và phong tục
• 2.4. Những vấn đề về phân loại truyện dân gian Khmer Nam Bộ trong nghiên cứu truyền thống
• 2.5. Phân loại theo đặc tính hình thức
• 2.6. Phân loại theo chức năng lí giải lễ hội
• 2.7. Một cách hiểu về thể loại truyện dân gian Khmer Nam Bộ dưới góc nhìn bối cảnh
• 3. CHƯƠNG 3: XÂY DỰNG CÁC CÔNG CỤ GHI NHẬN TRUYỆN DÂN GIAN KHMER NAM BỘ TRONG BỐI CẢNH
• 3.1. Kết cấu bối cảnh kể chuyện dân gian Khmer Nam Bộ
• 3.2. Các yếu tố tạo bối cảnh kể chuyện
• 3.3. Một số bối cảnh kể chuyện dân gian Khmer Nam Bộ
• 3.4. Việc tổ chức một cuộc điền dã để ghi nhận truyện kể trong bối cảnh
• 3.5. Quan niệm ghi chép điền dã theo nghiên cứu truyền thống
• 3.6. Chọn bối cảnh và chuẩn bị ghi chép
• 3.7. Cách ghi chép trong nghiên cứu truyện dân gian trong bối cảnh
• 3.8. Mô hình bản ghi chép dùng trong điền dã thu thập truyện dân gian Khmer Nam Bộ
• 4. CHƯƠNG 4: MỘT CÁCH KIẾN GIẢI TRUYỆN DÂN GIAN KHMER NAM BỘ DƯỚI GÓC NHÌN BỐI CẢNH
• 4.1. Cách thức kiến giải truyện dân gian trong bối cảnh
• 4.2. Kiến giải truyện kể trong bối cảnh có sự kích thích ngẫu nhiên
• 4.3. Phân tích các yếu tố bối cảnh
• 4.4. Mô tả diễn ngôn kể chuyện
• 4.5. Ý nghĩa của sự kiện kể chuyện
• 4.6. Kiến giải truyện kể trong bối cảnh thương thảo của các thành viên cộng đồng
• 4.7. Phân tích các yếu tố bối cảnh
• 4.8. Mô tả diễn ngôn kể chuyện
• 4.9. Ý nghĩa của sự kiện kể chuyện
• 4.10. Kiến giải truyện kể trong bối cảnh lễ hội
• 4.11. Phân tích các yếu tố bối cảnh
• 4.12. Mô tả diễn ngôn kể chuyện
• 4.13. Ý nghĩa của sự kiện kể chuyện
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

I. Giới thiệu về nghiên cứu truyện dân gian Khmer Nam Bộ

Nghiên cứu truyện dân gian Khmer Nam Bộ là một lĩnh vực quan trọng trong việc tìm hiểu văn hóa Khmer Nam Bộ và sự giao thoa văn hóa giữa các dân tộc tại Việt Nam. Luận án này không chỉ tập trung vào việc phân tích các truyền thuyết dân gian mà còn xem xét bối cảnh văn hóa và ngôn ngữ của người Khmer. Việc nghiên cứu này giúp làm rõ hơn về ngôn ngữ Khmer và các yếu tố văn hóa đặc trưng của cộng đồng Khmer. Đặc biệt, luận án nhấn mạnh rằng văn hóa Việt Nam và văn hóa Khmer có sự tương tác mạnh mẽ, tạo nên một bức tranh đa dạng và phong phú về văn học dân gian. Theo đó, việc hiểu biết về bối cảnh văn hóa là rất cần thiết để có cái nhìn sâu sắc hơn về các tác phẩm truyền thống dân gian.

1.1. Tầm quan trọng của nghiên cứu văn hóa

Nghiên cứu văn hóa Khmer Nam Bộ không chỉ giúp bảo tồn các giá trị văn hóa mà còn tạo điều kiện cho việc phát triển bền vững các loại hình văn học dân gian. Việc tìm hiểu các truyền thuyết dân gian giúp nhận diện các yếu tố văn hóa đặc trưng, từ đó có thể phát triển các chương trình giáo dục và bảo tồn văn hóa hiệu quả. Hơn nữa, nghiên cứu này còn góp phần vào việc xây dựng chính sách văn hóa phù hợp, nhằm bảo vệ và phát huy các giá trị văn hóa của người Khmer trong bối cảnh hiện đại.

II. Bối cảnh văn hóa và ngôn ngữ trong nghiên cứu

Bối cảnh văn hóa đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển truyền thuyết dân gian Khmer. Các yếu tố như tín ngưỡng, phong tục tập quán và ngôn ngữ đều ảnh hưởng đến nội dung và hình thức của các tác phẩm văn học dân gian. Nghiên cứu cho thấy rằng ngôn ngữ Khmer không chỉ là phương tiện giao tiếp mà còn là một phần không thể thiếu trong việc truyền tải các giá trị văn hóa. Việc phân tích các yếu tố bối cảnh giúp làm rõ hơn về cách thức mà các truyền thuyết dân gian được hình thành và phát triển trong môi trường văn hóa cụ thể. Điều này cũng cho thấy sự đa dạng trong cách tiếp cận và nghiên cứu văn hóa dân tộc.

2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến truyện dân gian

Các yếu tố như tín ngưỡng, phong tục và ngôn ngữ đều có ảnh hưởng sâu sắc đến nội dung và hình thức của truyền thuyết dân gian Khmer. Những yếu tố này không chỉ tạo nên sự phong phú cho các tác phẩm mà còn phản ánh bản sắc văn hóa của người Khmer. Việc nghiên cứu các yếu tố này giúp hiểu rõ hơn về cách mà các truyền thuyết dân gian được tiếp nhận và lưu truyền trong cộng đồng, từ đó có thể phát triển các phương pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa một cách hiệu quả.

III. Phương pháp nghiên cứu và ứng dụng

Luận án áp dụng các phương pháp nghiên cứu hiện đại để phân tích truyền thuyết dân gian Khmer trong bối cảnh văn hóa. Việc sử dụng phương pháp tiếp cận bối cảnh giúp làm rõ hơn về cách thức mà các tác phẩm văn học dân gian được hình thành và phát triển. Các phương pháp này không chỉ giúp thu thập dữ liệu mà còn tạo điều kiện cho việc phân tích sâu sắc hơn về các yếu tố văn hóa và ngôn ngữ. Hơn nữa, nghiên cứu này còn có thể được ứng dụng trong việc xây dựng các chương trình giáo dục và bảo tồn văn hóa, nhằm nâng cao nhận thức về giá trị văn hóa của người Khmer trong xã hội hiện đại.

3.1. Ứng dụng trong giáo dục và bảo tồn văn hóa

Nghiên cứu truyền thuyết dân gian Khmer có thể được ứng dụng trong các chương trình giáo dục nhằm nâng cao nhận thức về giá trị văn hóa của người Khmer. Việc đưa các tác phẩm văn học dân gian vào giảng dạy không chỉ giúp học sinh hiểu biết về văn hóa dân tộc mà còn góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Hơn nữa, nghiên cứu này cũng có thể hỗ trợ trong việc xây dựng các chính sách văn hóa phù hợp, nhằm bảo vệ và phát huy các giá trị văn hóa của người Khmer trong bối cảnh hiện đại.