I. Tổng Quan Về Tiêm Chủng Đầy Đủ Cho Trẻ Dưới 1 Tuổi
Vắc xin là công cụ hữu hiệu phòng chống bệnh truyền nhiễm ở trẻ em. Tiêm chủng tạo miễn dịch chủ động. Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ xếp tiêm chủng mở rộng thứ 4 trong 10 thành tựu y tế công cộng thế kỷ 20. Chương trình Tiêm chủng Mở rộng (TCMR) ở Việt Nam từ 1981, với sự hỗ trợ của WHO và UNICEF. Ban đầu, TCMR cung cấp dịch vụ tiêm chủng miễn phí cho trẻ dưới 1 tuổi, bảo vệ khỏi 6 bệnh: lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi, bại liệt. Đến năm 1997, 4 loại vắc xin mới được đưa vào CTTCMR: viêm gan B, viêm não Nhật Bản, thương hàn, tả. Năm 2010, vắc xin Hib phòng bệnh viêm màng não và viêm phổi do Hib. Năm 2015, vắc xin rubella được đưa vào. Tỷ lệ TCĐĐ cao giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh. Việt Nam thanh toán bại liệt năm 2000 và loại trừ uốn ván sơ sinh năm 2005 (WHO công nhận). Hiện nay, CTTCMR quốc gia đang thực hiện mục tiêu loại trừ bệnh sởi và giảm tỷ lệ nhiễm vi rút viêm gan B ở trẻ dưới 5 tuổi xuống 1% trước năm 2020.
1.1. Định Nghĩa và Tầm Quan Trọng của Tiêm Chủng Đầy Đủ
Tiêm chủng đầy đủ (TCĐĐ) được định nghĩa là việc trẻ dưới 1 tuổi nhận đủ 8 liều vắc xin: 1 mũi BCG; 3 mũi DPT-VGB-Hib; 3 lần uống OPV và 1 mũi Sởi. TCĐĐ giúp trẻ có miễn dịch phòng bệnh tốt nhất, đặc biệt quan trọng trong năm đầu đời khi hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện. Việc tiêm chủng đúng lịch cũng rất quan trọng, cần tuân thủ theo quy định của nhà sản xuất và Bộ Y tế. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ TCĐĐ của trẻ dưới 1 tuổi đã tăng đáng kể, tuy nhiên, vẫn còn những thách thức, đặc biệt là ở các vùng sâu vùng xa.
1.2. Lịch Tiêm Chủng Chi Tiết Cho Trẻ Dưới 1 Tuổi Theo TCMR
Theo Quyết định số 845/2010/QĐ-BYT, lịch tiêm chủng thường xuyên trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng áp dụng cho trẻ dưới 1 tuổi bao gồm các mốc quan trọng: BCG (1 mũi trước 1 tháng tuổi), Viêm gan B (3 mũi trước 6 tháng tuổi), DPT (3 mũi trước 6 tháng tuổi), OPV (3 mũi trước 6 tháng tuổi), Hib (3 mũi trước 6 tháng tuổi), Sởi (1 mũi từ 9-11 tháng tuổi). Việc tuân thủ đúng lịch tiêm chủng giúp đảm bảo hiệu quả bảo vệ tối ưu của vắc xin. Khoảng cách giữa các liều vắc xin là tối thiểu và không nên tiêm trước lịch quy định.
II. Thách Thức Trong Đảm Bảo Tỷ Lệ Tiêm Chủng Tại Tây Ninh
Trong những năm gần đây, một số bệnh truyền nhiễm có nguy cơ bùng phát trở lại. Năm 2014, dịch sởi đã trở lại ở 62 tỉnh thành trong cả nước với hơn 4.000 trường hợp mắc bệnh. Năm 2017, có 62 trường hợp viêm não Nhật Bản, 3 trường hợp mắc bệnh bạch hầu. Thêm vào đó trong 6 tháng đầu năm 2017 trên cả nước đã xảy ra 1.740 trường hợp phản ứng nặng sau tiêm chủng và 21 trường hợp biến cố nặng sau tiêm chủng vắc xin Quinvaxem, BCG, OPV, viêm gan B, viêm não Nhật Bản ở 13 tỉnh, thành phố. Những vấn đề này đã làm tỷ lệ TCĐĐ ở trẻ dưới 1 tuổi giảm dần trên toàn quốc. Tại Tây Ninh, công tác tiêm chủng cũng đạt được kết quả cao. Tuy nhiên bên cạnh đó cũng còn nhiều khó khăn trong công tác tiêm chủng như những lo lắng, hoang mang của gia đình trẻ khi đưa trẻ đi tiêm chủng bởi những thông tin về phản ứng nặng sau tiêm chủng vừa qua… hậu quả làm tình hình bệnh truyền nhiễm ở trẻ diễn biến phức tạp và có nguy cơ bùng phát thành dịch trên địa bàn.
2.1. Thực Trạng Bệnh Truyền Nhiễm và Ảnh Hưởng Đến Tiêm Chủng
Sự bùng phát của các bệnh truyền nhiễm như sởi, viêm não Nhật Bản, và bạch hầu cho thấy tầm quan trọng của việc duy trì tỷ lệ tiêm chủng cao. Lo lắng về các phản ứng sau tiêm chủng và thông tin sai lệch có thể dẫn đến sự do dự và từ chối tiêm chủng, làm suy yếu khả năng phòng ngừa dịch bệnh trong cộng đồng. Nghiên cứu cho thấy, việc tăng cường truyền thông về lợi ích và an toàn của vắc xin là rất cần thiết.
2.2. Rào Cản Tiếp Cận Dịch Vụ Tiêm Chủng Ở Vùng Sâu Vùng Xa Tây Ninh
Ở những vùng sâu vùng xa của Tây Ninh, việc tiếp cận dịch vụ tiêm chủng có thể gặp nhiều khó khăn do địa hình hiểm trở, giao thông khó khăn, và thiếu nhân lực y tế. Điều này ảnh hưởng đến tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ ở trẻ em. Các giải pháp như tiêm chủng lưu động và tăng cường phối hợp với các ban ngành địa phương cần được triển khai để cải thiện tình hình.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Tỷ Lệ Tiêm Chủng Tại Huyện Châu Thành
Để đánh giá thực trạng tiêm chủng đầy đủ ở trẻ em dưới 1 tuổi tại huyện Châu Thành, Tây Ninh, một nghiên cứu đã được thực hiện từ tháng 11/2017 đến tháng 09/2018. Nghiên cứu áp dụng phương pháp điều tra mô tả cắt ngang có phân tích. Đối tượng nghiên cứu là 330 các bà mẹ có con trong độ tuổi từ 12 đến 23 tháng tuổi. Tiến hành phỏng vấn bà mẹ thông qua bộ câu hỏi và kiểm tra mũi tiêm từ sổ tiêm chủng lưu tại Trạm Y tế xã. Số liệu được nhập liệu bằng phần mềm thống kê Epidata 3.0, và sử dụng phần mềm SPSS 16.
3.1. Thiết Kế Nghiên Cứu và Đối Tượng Tham Gia Khảo Sát
Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang, một phương pháp phù hợp để đánh giá thực trạng và các yếu tố liên quan đến tỷ lệ tiêm chủng. Đối tượng nghiên cứu là các bà mẹ có con trong độ tuổi từ 12 đến 23 tháng tuổi tại huyện Châu Thành. Việc lựa chọn đối tượng này giúp đảm bảo rằng trẻ đã qua thời gian tiêm chủng cơ bản và có thể đánh giá được tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ.
3.2. Công Cụ Thu Thập Dữ Liệu Và Phân Tích Kết Quả Tiêm Chủng
Dữ liệu được thu thập thông qua phỏng vấn bà mẹ và kiểm tra sổ tiêm chủng. Bộ câu hỏi phỏng vấn được thiết kế để thu thập thông tin về kiến thức, thái độ và hành vi liên quan đến tiêm chủng. Số liệu được nhập liệu bằng phần mềm thống kê Epidata 3.0 và phân tích bằng SPSS 16 để xác định các yếu tố liên quan đến tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Tiêm Chủng Đầy Đủ Tại Huyện Châu Thành
Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ của trẻ dưới 1 tuổi đạt 93,6% và tỷ lệ trẻ tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch đạt 5,8%. Lý do trẻ không tiêm chủng đúng lịch là do trẻ bệnh. Kết quả phân tích đơn biến cho thấy nhóm các mẹ dưới 30 tuổi có trẻ TCĐĐ cao hơn so với nhóm các bà mẹ từ 30 tuổi trở lên là 3,0 lần (p<0,05).
4.1. Tỷ Lệ Tiêm Chủng Đầy Đủ và Đúng Lịch Của Trẻ Dưới 1 Tuổi
Nghiên cứu ghi nhận tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ là 93.6%, tuy nhiên, tỷ lệ tiêm chủng đúng lịch còn khá thấp (5.8%). Điều này cho thấy cần có những nỗ lực hơn nữa để cải thiện việc tuân thủ lịch tiêm chủng, đảm bảo trẻ được bảo vệ tối ưu. Bệnh là lý do chính khiến trẻ không được tiêm chủng đúng lịch.
4.2. Yếu Tố Liên Quan Đến Tiêm Chủng Đầy Đủ Độ Tuổi Của Mẹ
Kết quả phân tích cho thấy độ tuổi của mẹ có liên quan đến tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ. Các bà mẹ trẻ (dưới 30 tuổi) có khả năng đưa con đi tiêm chủng đầy đủ cao hơn so với các bà mẹ lớn tuổi hơn. Điều này có thể liên quan đến kiến thức, thái độ và sự tiếp cận thông tin về tiêm chủng khác nhau giữa các nhóm tuổi.
V. Giải Pháp Nâng Cao Tỷ Lệ Tiêm Chủng Đầy Đủ Tại Tây Ninh
Từ các kết quả nghiên cứu trên, chúng tôi đề xuất một số khuyến nghị: Tăng cường kiến thức về TCMR cho các bà mẹ, đặc biệt là kiến thức về chăm sóc trẻ sau tiêm chủng và tăng cường vận động các bà mẹ đưa trẻ đi tiêm chủng đúng lịch.
5.1. Tăng Cường Truyền Thông Về Lợi Ích và An Toàn Tiêm Chủng
Cần tăng cường truyền thông về lợi ích của tiêm chủng thông qua các kênh truyền thông đa dạng, đặc biệt chú trọng đến các bà mẹ và người chăm sóc trẻ. Cần cung cấp thông tin chính xác, khoa học về các phản ứng sau tiêm chủng và cách xử trí, giúp giảm bớt lo lắng và tăng cường sự tin tưởng vào chương trình tiêm chủng.
5.2. Hỗ Trợ và Tư Vấn Tiêm Chủng Cho Các Bà Mẹ Trẻ
Các chương trình hỗ trợ và tư vấn tiêm chủng nên tập trung vào các bà mẹ trẻ, cung cấp thông tin và kiến thức cần thiết để họ hiểu rõ tầm quan trọng của tiêm chủng và tuân thủ đúng lịch. Các hình thức tư vấn trực tiếp, nhóm hỗ trợ và các ứng dụng di động có thể được sử dụng để tiếp cận đối tượng này.
VI. Kết Luận Về Tình Hình Tiêm Chủng và Hướng Nghiên Cứu Tương Lai
Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại huyện Châu Thành còn thấp so với mục tiêu đề ra. Cần có những nỗ lực hơn nữa để nâng cao tỷ lệ tiêm chủng, đặc biệt là ở những vùng khó khăn. Các nghiên cứu tương lai nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các giải pháp can thiệp và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định tiêm chủng của các bà mẹ.
6.1. Tóm Tắt Các Phát Hiện Chính và Ý Nghĩa Của Nghiên Cứu
Nghiên cứu đã làm sáng tỏ thực trạng tiêm chủng tại huyện Châu Thành, xác định các yếu tố liên quan và đề xuất các giải pháp can thiệp. Kết quả này có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng kế hoạch và triển khai các hoạt động nâng cao tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ cho trẻ em trên địa bàn.
6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Tiêm Chủng và Sức Khỏe Cộng Đồng
Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các chương trình can thiệp, xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định tiêm chủng, và nghiên cứu các phương pháp tiếp cận mới để cải thiện tỷ lệ tiêm chủng và sức khỏe cộng đồng. Việc sử dụng các phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng kết hợp có thể cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về vấn đề này.
