Nghiên cứu tiếp cận sinh thái nhân văn vào đánh giá tính bền vững nuôi tôm tại Nghĩa Hưng, Nam Định

• Tác giả: Nguyễn Thị Phương Loan
• Người hướng dẫn: Nguyễn Chu Hồi
• Trường học: Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Môi Trường Trong Phát Triển Bền Vững
• Đề tài: Nghiên cứu tiếp cận sinh thái nhân văn vào đánh giá tính bền vững của việc phát triển nuôi tôm tại vùng nuôi tập trung ven biển huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định
• Loại tài liệu: Luận Án Tiến Sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan về sinh thái nhân văn và phát triển bền vững
• 1.1.1. Tổng quan về sinh thái nhân văn
• 1.1.1.1. Lịch sử phát triển và khái niệm sinh thái nhân văn
• 1.1.2. Tổng quan về hệ sinh thái nhân văn
• 1.1.2.1. Hệ sinh thái nông nghiệp là một hệ sinh thái nhân văn điển hình
• 1.1.3. Nghiên cứu sinh thái nhân văn ở Việt Nam
• 1.1.4. Tổng quan về nghiên cứu phát triển bền vững và vai trò của sinh thái nhân văn trong phát triển bền vững. Khái niệm phát triển bền vững
• 1.1.5. Đánh giá phát triển bền vững
• 1.1.6. Tổng quan tình hình nghiên cứu vùng ven biển huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định
• 1.2. Địa điểm, thời gian, vật liệu, nội dung nghiên cứu, phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
• 1.2.1. Địa điểm, thời gian, vật liệu, nội dung nghiên cứu
• 1.2.2. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
• 1.2.2.1. Phương pháp luận nghiên cứu đánh giá phát triển bền vững theo tiếp cận sinh thái nhân văn
• 1.2.2.2. Phương pháp nghiên cứu đánh giá nhanh nông thôn
• 1.2.2.3. Phân tích chi phí lợi ích mở rộng
• 1.2.2.4. Phương pháp quản lý bền vững dựa vào hệ sinh thái và cộng đồng
• 1.2.2.5. Phương pháp chỉ số thịnh vượng WI của Robert Prescott-Allen
• 1.2.2.6. Phương pháp đánh giá bền vững địa phương theo mô hình ASI của Nguyễn Đình Hòe và Vũ Văn Hiếu, 2002
• 1.3. Kết quả nghiên cứu đánh giá tính bền vững của phát triển nghề nuôi tôm tập trung tại vùng ven biển huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định
• 1.3.1. Nghiên cứu tính bền vững của hoạt động nuôi tôm sú tại vùng nuôi tập trung ven biển huyện Nghĩa Hưng theo tiếp cận sinh thái nhân văn
• 1.3.1.1. Nghiên cứu hệ sinh thái nhân văn vùng ven biển huyện Nghĩa Hưng
• 1.3.1.1.1. Đặc điểm hệ sinh thái vùng nghiên cứu
• 1.3.1.1.2. Đặc điểm tài nguyên môi trường vùng nghiên cứu và những thuận lợi khó khăn cho hoạt động nuôi tôm
• 1.3.1.1.3. Nghiên cứu hệ thống xã hội vùng ven biển huyện Nghĩa Hưng
• 1.3.1.1.3.1. Đặc điểm dân cư và lao động
• 1.3.1.1.3.2. Đặc điểm tri thức
• 1.3.1.1.3.3. Vai trò của thể chế
• 1.3.1.2. Những vấn đề kinh tế và phát triển nuôi trồng thủy sản
• 1.3.1.3. Đánh giá tính bền vững của hệ sinh thái nhân văn vùng nghiên cứu theo các thuộc tính của hệ sinh thái nông nghiệp
• 1.3.1.3.1. Đánh giá sức sản xuất
• 1.3.1.3.2. Đánh giá tính ổn định của năng suất và hoạt động nuôi
• 1.3.1.3.3. Đánh giá tính bền vững của năng suất và hoạt động nuôi
• 1.3.1.3.4. Đánh giá tính tự trị của hệ thống
• 1.3.1.3.5. Đánh giá tính công bằng của hệ thống
• 1.3.1.3.6. Đánh giá tính hợp tác của hệ thống
• 1.3.1.3.7. Đánh giá tính thích nghi của hệ thống
• 1.3.1.3.8. Đánh giá chi phí lợi ích mở rộng của mô hình nuôi quảng canh cải tiến tại Nghĩa Hưng
• 1.3.1.3.9. Xác định giá trị của rừng ngập mặn
• 1.3.1.3.10. Tính chi phí lợi ích mở rộng của ao nuôi tôm
• 1.3.1.3.11. Đánh giá mức độ phát triển bền vững bằng chỉ số thịnh vượng WI
• 1.3.1.3.12. Đánh giá mức độ phát triển bền vững bằng chỉ số ASI
• 1.3.1.3.13. Tổng hợp kết quả và đề xuất các giải pháp phục vụ phát triển bền vững nuôi tôm sú ở huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định
• KẾT LUẬN
• KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về nghiên cứu sinh thái nhân văn và phát triển bền vững nuôi tôm

Nghiên cứu sinh thái nhân văn là một lĩnh vực quan trọng trong việc đánh giá và phát triển bền vững, đặc biệt trong ngành nuôi tôm tại Nghĩa Hưng, Nam Định. Vùng đất này có tiềm năng lớn cho phát triển kinh tế biển, nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức về môi trường và xã hội. Việc áp dụng các phương pháp sinh thái nhân văn giúp hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa con người và môi trường, từ đó đưa ra các giải pháp phát triển bền vững cho nghề nuôi tôm.

1.1. Khái niệm sinh thái nhân văn và vai trò trong phát triển bền vững

Sinh thái nhân văn nghiên cứu mối quan hệ giữa hệ thống xã hội và hệ sinh thái. Nó giúp xác định cách thức mà con người tương tác với môi trường tự nhiên và ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững. Việc hiểu rõ khái niệm này là cần thiết để áp dụng vào thực tiễn nuôi tôm tại Nghĩa Hưng.

1.2. Tình hình nuôi tôm tại Nghĩa Hưng Nam Định

Nghĩa Hưng là một trong những vùng nuôi tôm trọng điểm của tỉnh Nam Định. Tuy nhiên, nghề nuôi tôm tại đây vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết, từ quản lý tài nguyên đến bảo vệ môi trường. Việc nghiên cứu sinh thái nhân văn sẽ giúp nhận diện các vấn đề này và tìm ra giải pháp hiệu quả.

II. Những thách thức trong phát triển bền vững nuôi tôm tại Nghĩa Hưng

Mặc dù có nhiều tiềm năng, nhưng nghề nuôi tôm tại Nghĩa Hưng đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng. Các vấn đề như ô nhiễm môi trường, quản lý tài nguyên không hiệu quả và sự biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành này.

2.1. Tác động của biến đổi khí hậu đến nuôi tôm

Biến đổi khí hậu gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường sống của tôm, như thay đổi nhiệt độ nước, độ mặn và chất lượng nước. Những yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng sản phẩm nuôi tôm.

2.2. Vấn đề ô nhiễm môi trường trong nuôi tôm

Ô nhiễm từ các hoạt động nuôi tôm, như chất thải và hóa chất, đang làm suy giảm chất lượng nước và ảnh hưởng đến hệ sinh thái xung quanh. Cần có các biện pháp quản lý hiệu quả để giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ môi trường.

III. Phương pháp nghiên cứu sinh thái nhân văn trong nuôi tôm bền vững

Để đánh giá tính bền vững của nghề nuôi tôm, cần áp dụng các phương pháp nghiên cứu sinh thái nhân văn. Những phương pháp này giúp phân tích mối quan hệ giữa con người và môi trường, từ đó đưa ra các giải pháp phát triển bền vững.

3.1. Phương pháp đánh giá bền vững theo tiếp cận sinh thái nhân văn

Phương pháp này tập trung vào việc phân tích các yếu tố xã hội, kinh tế và môi trường ảnh hưởng đến nghề nuôi tôm. Nó giúp xác định các rào cản và cơ hội cho phát triển bền vững.

3.2. Phân tích chi phí lợi ích trong nuôi tôm

Phân tích chi phí lợi ích giúp đánh giá hiệu quả kinh tế của các mô hình nuôi tôm. Điều này rất quan trọng để xác định mô hình nào là bền vững và có lợi nhất cho người nuôi.

IV. Ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu sinh thái nhân văn tại Nghĩa Hưng

Nghiên cứu sinh thái nhân văn không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn có thể áp dụng vào thực tiễn. Các giải pháp từ nghiên cứu có thể giúp cải thiện tình hình nuôi tôm tại Nghĩa Hưng, từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường.

4.1. Các mô hình nuôi tôm bền vững

Việc áp dụng các mô hình nuôi tôm bền vững, như nuôi tôm kết hợp với trồng rừng ngập mặn, có thể giúp cải thiện chất lượng môi trường và tăng năng suất. Những mô hình này cần được nghiên cứu và phát triển thêm.

4.2. Đề xuất giải pháp quản lý tài nguyên hiệu quả

Cần có các giải pháp quản lý tài nguyên nước và đất đai hiệu quả để đảm bảo sự phát triển bền vững cho nghề nuôi tôm. Việc này bao gồm việc áp dụng công nghệ mới và cải thiện quy trình sản xuất.

V. Kết luận và triển vọng tương lai của nuôi tôm tại Nghĩa Hưng

Nghiên cứu sinh thái nhân văn trong phát triển bền vững nuôi tôm tại Nghĩa Hưng mở ra nhiều triển vọng cho tương lai. Việc áp dụng các giải pháp bền vững không chỉ giúp nâng cao hiệu quả kinh tế mà còn bảo vệ môi trường sống cho thế hệ tương lai.

5.1. Tương lai của nghề nuôi tôm tại Nghĩa Hưng

Nghề nuôi tôm tại Nghĩa Hưng có thể phát triển mạnh mẽ nếu được quản lý và phát triển bền vững. Cần có sự hợp tác giữa các bên liên quan để đạt được mục tiêu này.

5.2. Vai trò của cộng đồng trong phát triển bền vững

Cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các giải pháp phát triển bền vững. Sự tham gia của người dân sẽ giúp nâng cao nhận thức và trách nhiệm trong bảo vệ môi trường.