I. Tổng quan nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu mối quan hệ giữa lợi suất cổ phiếu và thanh khoản thị trường tại Việt Nam đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu và nhà đầu tư. Mối quan hệ này không chỉ ảnh hưởng đến quyết định đầu tư mà còn tác động đến giá trị doanh nghiệp và cơ cấu vốn. Theo Amihud và Mendelson (1986), có một mối quan hệ rõ ràng giữa lợi suất cổ phiếu và thanh khoản thị trường. Nghiên cứu này chỉ ra rằng khi thanh khoản thị trường giảm, lợi suất cổ phiếu có xu hướng tăng lên, điều này cho thấy sự tồn tại của phần bù rủi ro cho các cổ phiếu ít thanh khoản. Hơn nữa, nghiên cứu của Amihud (2002) đã phát triển chỉ số Amihud để đo lường sự không thanh khoản của cổ phiếu, cho thấy rằng khi chỉ số này tăng, thanh khoản thị trường giảm và lợi suất cổ phiếu tăng. Điều này cho thấy rằng thanh khoản thị trường có thể ảnh hưởng đến lợi suất cổ phiếu thông qua các yếu tố như chi phí giao dịch và rủi ro. Những phát hiện này không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn có ứng dụng thực tiễn trong việc định hình chiến lược đầu tư.
1.1. Mối quan hệ giữa thanh khoản thị trường và lợi suất cổ phiếu
Mối quan hệ giữa thanh khoản thị trường và lợi suất cổ phiếu đã được nghiên cứu rộng rãi trong các bối cảnh khác nhau. Nghiên cứu của Amihud và Mendelson (1986) đã chỉ ra rằng thanh khoản thị trường có thể được đo lường thông qua chênh lệch giá mua - giá bán. Khi chênh lệch này lớn, điều đó cho thấy thanh khoản thị trường thấp và lợi suất cổ phiếu có xu hướng cao hơn để bù đắp cho rủi ro. Hơn nữa, các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng thanh khoản thị trường không chỉ ảnh hưởng đến lợi suất cổ phiếu mà còn tác động đến giá trị doanh nghiệp và cơ cấu vốn. Điều này cho thấy rằng việc nâng cao thanh khoản thị trường có thể giúp cải thiện lợi suất cổ phiếu và giá trị doanh nghiệp, từ đó thu hút nhiều nhà đầu tư hơn. Các chính sách nhằm tăng cường thanh khoản thị trường sẽ có tác động tích cực đến sự phát triển của thị trường chứng khoán tại Việt Nam.
II. Cơ sở lý luận về mối quan hệ giữa thanh khoản cổ phiếu và lợi suất cổ phiếu
Cơ sở lý luận về mối quan hệ giữa thanh khoản cổ phiếu và lợi suất cổ phiếu được xây dựng trên nền tảng lý thuyết tài chính. Theo lý thuyết, thanh khoản cổ phiếu được coi là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư. Khi thanh khoản thị trường cao, nhà đầu tư có thể dễ dàng mua và bán cổ phiếu mà không gặp phải chi phí giao dịch cao. Điều này dẫn đến việc giảm thiểu rủi ro và tăng cường sự hấp dẫn của cổ phiếu. Ngược lại, khi thanh khoản thị trường thấp, nhà đầu tư sẽ yêu cầu một mức lợi suất cổ phiếu cao hơn để bù đắp cho rủi ro gia tăng. Nghiên cứu của Fang và cộng sự (2009) đã chỉ ra rằng thanh khoản thị trường có thể tác động đến giá trị doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng đến lợi suất cổ phiếu. Điều này cho thấy rằng việc nâng cao thanh khoản thị trường không chỉ có lợi cho nhà đầu tư mà còn cho sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán.
2.1. Các vấn đề cơ bản về tính thanh khoản cổ phiếu
Tính thanh khoản cổ phiếu là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá sức hấp dẫn của cổ phiếu đối với nhà đầu tư. Tính thanh khoản cao cho phép nhà đầu tư thực hiện giao dịch một cách dễ dàng và nhanh chóng, từ đó giảm thiểu rủi ro và chi phí giao dịch. Theo nghiên cứu của Lipson và Mortal (2009), thanh khoản thị trường có thể ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp và cơ cấu vốn. Khi thanh khoản thị trường cao, doanh nghiệp có thể dễ dàng huy động vốn và mở rộng hoạt động kinh doanh. Ngược lại, khi thanh khoản thị trường thấp, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc huy động vốn và có thể phải chịu mức lợi suất cổ phiếu cao hơn để thu hút nhà đầu tư. Điều này cho thấy rằng việc nâng cao thanh khoản cổ phiếu không chỉ có lợi cho nhà đầu tư mà còn cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
