Nghiên Cứu Kiến Thức và Thực Hành An Toàn Thực Phẩm tại 30 Trường Tiểu Học

An toàn thực phẩm (ATTP) là việc bảo đảm để thực phẩm không gây hại đến sức khỏe, tính mạng con người (Luật ATTP). Chế biến thực phẩm là quá trình xử lý thực phẩm đã qua sơ chế hoặc thực phẩm tươi sống theo phương pháp công nghiệp hoặc thủ công để tạo thành nguyên liệu thực phẩm hoặc sản phẩm thực phẩm. Bếp ăn tập thể thuộc loại hình Cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống. Điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm là những quy chuẩn kỹ thuật và những quy định khác đối với thực phẩm, cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm và hoạt động sản xuất, kinh doanh thực phẩm do cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền ban hành nhằm mục đích bảo đảm thực phẩm an toàn đối với sức khoẻ, tính mạng con người. Ô nhiễm thực phẩm là sự xuất hiện tác nhân làm ô nhiễm thực phẩm gây hại đến sức khỏe, tính mạng con người.

NCBBAHĐ cần có kiến thức về vệ sinh cơ sở, dụng cụ chế biến, bảo quản, vệ sinh cá nhân và các nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm (NĐTP). Thực hành của người chế biến trực tiếp bao gồm: Cách lựa chọn thực phẩm an toàn về mặt cảm quan, rửa rau an toàn. Người trực tiếp chế biến phải thực hành cá nhân tốt, bảo đảm ATTP: Mặc trang phục bảo hộ riêng, mặc tạp dề, đeo khẩu trang, đội mũ che tóc khi sản xuất, chế biến TP. Giữ móng tay ngắn, sạch sẽ và không đeo đồ trang sức khi tiếp xúc trực tiếp với TP ăn ngay. Không ăn uống, hút thuốc, khạc nhổ trong khu vực sản xuất TP. Sử dụng nguyên liệu TP an toàn: có nguồn gốc rõ, không sử dụng phụ gia TP, chất hỗ trợ chế biến không được Bộ Y tế cho phép sử dụng và lưu giữ hồ sơ về nguồn gốc, xuất xứ nguyên liệu TP.

Việt Nam đặc biệt quan tâm đến dinh dưỡng học đường, thể hiện qua các quyết định của Thủ tướng Chính phủ như Quyết định số 641/QĐ-TTg và Quyết định số 02/QĐ-TTg. Các quy định nhấn mạnh tầm quan trọng của bữa ăn học đường trong việc nâng cao thể lực, tầm vóc và trí tuệ của học sinh. Bên cạnh đó, vẫn còn nhiều khó khăn trong công tác dinh dưỡng học đường và tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh trong nhà trường như thiếu cán bộ có chuyên môn, kinh nghiệm. Để khắc phục các khó khăn, tồn tại nêu trên, đồng thời triển khai hiệu quả hơn nữa công tác tổ chức bữa ăn học đường (mà cụ thể ở đây là bữa ăn bán trú) trong nhà trường, trong những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế và các cơ quan, tổ chức trong và ngoài nước triển khai nhiều giải pháp trong công tác dinh dưỡng học đường.

Số liệu thống kê cho thấy tình trạng NĐTP tại BATT trường học vẫn diễn ra, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của học sinh. Hà Nội ghi nhận 3 vụ NĐTP tại BATT trong 9 tháng đầu năm 2020, trong đó 2 vụ xảy ra tại trường tiểu học. Điều này cho thấy cần có biện pháp can thiệp kịp thời và hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ NĐTP. Nguyên nhân có thể là do kiến thức, thực hành về ATTP của người trực tiếp tham gia chế biến không tốt, điều kiện vệ sinh cơ sở không đảm bảo, nguyên liệu thực phẩm không an toàn, phương pháp chế biến, bảo quản không đúng quy định.

Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến thực hành ATTP của NCBBAHĐ, bao gồm trình độ học vấn, kinh nghiệm làm việc, đào tạo về ATTP và điều kiện làm việc. Việc thiếu kiến thức, kỹ năng và trang thiết bị cần thiết có thể dẫn đến thực hành không đúng quy trình, tăng nguy cơ ô nhiễm thực phẩm. Bên cạnh đó, các yếu tố khác như ý thức trách nhiệm và áp lực công việc cũng có thể ảnh hưởng đến biện pháp ATTP bếp ăn.

Các nghiên cứu đánh giá kiến thức và thực hành ATTP của NCBBAHĐ cho thấy vẫn còn nhiều hạn chế. Cần có các biện pháp can thiệp để nâng cao kiến thức và cải thiện thực hành ATTP của đội ngũ này. Việc đào tạo, tập huấn định kỳ và kiểm tra thường xuyên là những giải pháp quan trọng. Bên cạnh đó, cần tăng cường giám sát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về ATTP.

Việc kiểm soát chất lượng thực phẩm bắt đầu từ khâu lựa chọn nhà cung cấp uy tín, có chứng nhận ATTP. Thực phẩm cần có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo tươi ngon và không chứa các chất độc hại. Quy trình sơ chế thực phẩm an toàn cần tuân thủ các nguyên tắc về vệ sinh, tránh lây nhiễm chéo. Việc lưu mẫu thức ăn là cần thiết để truy xuất nguồn gốc khi có sự cố xảy ra. Mẫu thức ăn cần được bảo quản đúng quy định để đảm bảo tính chính xác.

Khu vực bếp cần được thiết kế và bố trí theo nguyên tắc một chiều, đảm bảo vệ sinh và tránh lây nhiễm chéo. Các bề mặt tiếp xúc với thực phẩm cần được làm sạch và khử trùng thường xuyên. Hệ thống thoát nước cần hoạt động tốt, tránh ứ đọng nước thải. Việc kiểm soát côn trùng và động vật gây hại là cần thiết để đảm bảo ATTP. An toàn vệ sinh khu vực bếp là yếu tố then chốt để phòng ngừa ô nhiễm thực phẩm.

Việc bảo quản thực phẩm đúng cách là rất quan trọng để ngăn ngừa sự phát triển của vi sinh vật gây hại. Thực phẩm cần được bảo quản ở nhiệt độ an toàn, đảm bảo thời gian bảo quản và sử dụng các phương pháp bảo quản phù hợp. Thực phẩm sống và chín cần được bảo quản riêng biệt để tránh lây nhiễm chéo. Cần tuân thủ các hướng dẫn về bảo quản thực phẩm đúng cách để đảm bảo ATTP.

Nội dung tập huấn cần bao gồm các quy định pháp luật về ATTP, các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn, các mối nguy tiềm ẩn trong quá trình chế biến thực phẩm và các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả. Bên cạnh đó, cần hướng dẫn thực hành vệ sinh cá nhân, vệ sinh cơ sở và các thao tác chế biến an toàn. Các học viên cần được trang bị kiến thức về nguyên nhân ngộ độc thực phẩm và cách phòng tránh.

Phương pháp đào tạo cần trực quan, dễ hiểu và dễ áp dụng vào thực tế. Sử dụng hình ảnh, video minh họa và các bài tập thực hành giúp học viên nắm vững kiến thức và kỹ năng. Cần có sự tham gia tích cực của học viên trong quá trình đào tạo. Việc đánh giá kết quả đào tạo là cần thiết để đảm bảo hiệu quả. Nên sử dụng các công cụ hỗ trợ trực quan để tăng tính hấp dẫn của đào tạo ATTP bếp ăn.

Các cơ sở bếp ăn trường học cần có chứng nhận ATTP để đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật. Việc xin cấp chứng nhận ATTP đòi hỏi phải đáp ứng các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị và quy trình chế biến. Chứng nhận ATTP có giá trị pháp lý và là cơ sở để các cơ quan chức năng kiểm tra, giám sát. Chứng nhận ATTP là minh chứng cho sự tuân thủ các tiêu chuẩn về ATTP.

Kết quả nghiên cứu của Nguyễn Văn Tấn (2022) cho thấy tỷ lệ NCBBAHĐ có kiến thức và thực hành ATTP đạt yêu cầu còn thấp. Cần có các biện pháp can thiệp để nâng cao kiến thức và cải thiện thực hành của đội ngũ này. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng cần chú trọng đến các yếu tố cá nhân và điều kiện làm việc để cải thiện kiểm tra ATTP trường học.

Nghiên cứu cho thấy tuổi, trình độ học vấn và đào tạo về ATTP có ảnh hưởng đến kiến thức và thực hành của NCBBAHĐ. Cần có các chính sách hỗ trợ và khuyến khích NCBBAHĐ tham gia các khóa đào tạo, tập huấn để nâng cao trình độ chuyên môn. Các nhà quản lý cần tạo điều kiện làm việc tốt hơn để khuyến khích NCBBAHĐ thực hiện đúng quy trình về ATTP bếp ăn.

Từ kết quả nghiên cứu, có thể đưa ra các kiến nghị để cải thiện quy trình ATTP tại bếp ăn trường học. Cần tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Cần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của tất cả các bên liên quan, từ nhà trường, phụ huynh đến NCBBAHĐ. Quy định ATTP trường học cần được thực hiện một cách nghiêm túc và hiệu quả.

An toàn thực phẩm là yếu tố then chốt để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển của học sinh. Các giải pháp cốt lõi bao gồm nâng cao kiến thức và thực hành ATTP, cải thiện cơ sở vật chất và quy trình chế biến. Cần có sự đầu tư và quan tâm đúng mức từ tất cả các bên liên quan. Sự quan tâm và đầu tư vào ATTP là đầu tư cho tương lai.

Trong tương lai, cần ứng dụng các công nghệ mới để nâng cao hiệu quả quản lý và kiểm soát ATTP. Các hệ thống giám sát trực tuyến, truy xuất nguồn gốc điện tử và các phương pháp kiểm nghiệm nhanh chóng sẽ giúp phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề về ATTP. Đồng thời, cần nâng cao năng lực quản lý và kiểm soát ATTP của các cơ quan chức năng và nhà trường. Ứng dụng công nghệ sẽ góp phần xây dựng một hệ thống ATTP hiệu quả và bền vững.

An toàn thực phẩm là trách nhiệm của tất cả mọi người. Chung tay xây dựng một môi trường ATTP an toàn cho học sinh là góp phần vào sự phát triển của xã hội. Hãy hành động ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe và tương lai của thế hệ trẻ. Cần có sự chung tay của tất cả để xây dựng môi trường ATTP tốt nhất cho trẻ em.