Nghiên Cứu Hiện Trạng Xói Lở Bờ Sông Kim Sơn, Huyện Hoài Ân, Tỉnh Bình Định

• Tác giả: Huỳnh Ngọc Điện
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Huyền
• Trường học: Trường Đại Học Quy Nhơn
• Chuyên ngành: Địa lí tự nhiên
• Đề tài: Nghiên Cứu Hiện Trạng Xói Lở Bờ Sông Kim Sơn Tại Huyện Hoài Ân, Tỉnh Bình Định Và Đề Xuất Giải Pháp Phòng Chống
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Bình Định

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• MỞ ĐẦU
• 0.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
• 0.2. ĐỀ TÀI
• 0.3. MỤC TIÊU VÀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
• 0.3.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.3.2. Nội dung nghiên cứu
• 0.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 0.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 0.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 0.5. QUAN ĐIỂM VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 0.5.1. Quan điểm nghiên cứu
• 0.5.2. Phương pháp nghiên cứu
• 0.5.2.1. Phương pháp phân tích thống kê, xử lý số liệu
• 0.5.2.2. Phương pháp điều tra thực địa
• 0.5.2.3. Phương pháp bản đồ, GIS
• 0.5.2.4. Phương pháp đánh giá nhanh (PRA)
• 0.5.2.5. Phương pháp phân tích tổng hợp và hệ thống
• 0.6. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
• 0.6.1. Ý nghĩa khoa học
• 0.6.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 0.7. CƠ SỞ TÀI LIỆU
• 0.8. CẤU TRÚC LUẬN VĂN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1.1. Trên thế giới. Thực tiễn nghiên cứu ở Bình Định và sông Kim Sơn thuộc huyện Hoài Ân
• 1.2. LÝ LUẬN CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU XÓI LỞ BỜ SÔNG
• 1.2.1. Một số quan niệm liên quan đến tai biến tự nhiên và xói lở bờ sông
• 1.2.2. Các tác nhân gây xói lở bờ sông
• 1.2.3. Nguyên nhân gây xói lở bờ sông
• 1.3. MỘT SỐ DẠNG TAI BIẾN TỰ NHIÊN TÁC ĐỘNG ĐẾN XÓI LỞ BỜ SÔNG
• 1.4. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI HUYỆN HOÀI ÂN VÀ ẢNH HƯỞNG ĐẾN XÓI LỞ BỜ SÔNG KIM SƠN
• 1.4.1. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN HUYỆN HOÀI ÂN, TỈNH BÌNH ĐỊNH
• 1.4.1.1. Vị trí địa lý huyện Hoài Ân
• 1.4.1.2. Đặc điểm địa chất
• 1.4.1.3. Địa hình - địa mạo
• 1.4.1.4. Thổ nhưỡng
• 1.4.2. THẢM THỰC VẬT RỪNG
• 1.4.3. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI HUYỆN HOÀI ÂN
• 1.4.3.1. Dân cư và lao động
• 1.4.3.2. Hiện trạng phát triển kinh tế
• 1.4.3.3. Cơ sở hạ tầng và văn hóa xã hội
• 1.5. HIỆN TRẠNG, NGUYÊN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP PHÒNG CHỐNG XÓI LỞ BỜ SÔNG KIM SƠN, HUYỆN HOÀI ÂN, TỈNH BÌNH ĐỊNH
• 1.5.1. Hiện trạng và đặc điểm xói lở bờ sông Kim Sơn
• 1.5.1.1. Hiện trạng xói lở bờ sông
• 1.5.1.2. Đặc điểm xói lở bờ sông Kim Sơn
• 1.5.1.3. Ảnh hưởng của xói lở đến đời sống và sản xuất của người dân trong vùng
• 1.5.2. Phân tích nguyên nhân xói lở bờ ở sông Kim Sơn
• 1.5.2.1. Xói lở bờ sông do các tác nhân tự nhiên
• 1.5.2.2. Tác nhân con người
• 1.5.3. Một số giải pháp phòng chống tai biến xói lở bờ ở sông Kim Sơn
• 1.5.3.1. Các nguy cơ tai biến do biến động lòng sông và các giải pháp phòng tránh
• 1.5.3.2. Dự báo hành lang xói lở bờ ở lưu vực sông Kim Sơn
• 1.5.3.3. Một số giải pháp phòng chống xói lở bờ sông Kim Sơn
• 1.6. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (bản sao)

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Xói Lở Bờ Sông Kim Sơn Hoài Ân Bình Định

Nghiên cứu về xói lở bờ sông Kim Sơn tại huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định là một vấn đề cấp thiết, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và gia tăng tần suất thiên tai. Tình trạng xói lở không chỉ đe dọa đến mất đất, sạt lở đất mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và kinh tế của người dân địa phương. Sông Kim Sơn, với chiều dài khoảng 64km, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước tưới cho nông nghiệp và sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên, tình trạng xói lở bờ sông ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt sau các trận lũ lớn năm 2016 và 2017, khiến nhiều đoạn sông chỉ còn cách nhà dân vài mét. Việc nghiên cứu hiện trạng, nguyên nhân và đề xuất các biện pháp phòng chống xói lở là vô cùng quan trọng để bảo vệ cộng đồng và phát triển kinh tế xã hội bền vững. Nghiên cứu này sẽ tập trung vào việc phân tích các yếu tố tự nhiên và con người tác động đến xói lở, từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp.

1.1. Lý Do Chọn Đề Tài Nghiên Cứu Xói Lở Bờ Sông Kim Sơn

Đề tài được lựa chọn do tính cấp thiết của vấn đề xói lở bờ sông tại Bình Định, đặc biệt là trên sông Kim Sơn. Theo báo cáo của Liên hợp quốc, thiệt hại do tai biến tự nhiên gây ra ở các nước đang phát triển chiếm từ 1-3% tổng sản phẩm quốc dân. Miền Trung Việt Nam thường xuyên hứng chịu nhiều loại thiên tai như bão lũ, hạn hán, xói lở bờ sông, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân. Sông Kim Sơn là nguồn cung cấp nước tưới cho hơn 5.000 ha đất nông nghiệp và nước sinh hoạt cho huyện Hoài Ân. Tình trạng xói lở đe dọa trực tiếp đến đất đai, nhà cửa và cơ sở hạ tầng của người dân ven sông. Nghiên cứu này nhằm mục đích nhận thức đầy đủ các tai biến thiên nhiên, tìm hiểu nguyên nhân và các biện pháp phòng tránh hiệu quả.

1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Hiện Trạng Xói Lở Tại Hoài Ân

Mục tiêu chính của nghiên cứu là làm rõ hiện trạng xói lở bờ sông Kim Sơn, phân tích nguyên nhân và đề xuất các giải pháp phòng chống. Cụ thể, nghiên cứu sẽ tập trung vào việc nghiên cứu cơ sở khoa học của xói lở bờ sông, phân tích nguyên nhân, diễn biến và ảnh hưởng của chúng đến đời sống dân cư. Nghiên cứu cũng sẽ làm rõ hiện trạng xói lở tại huyện Hoài Ân, từ đó đề xuất các biện pháp phòng chống nhằm hạn chế tổn thất. Ngoài ra, nghiên cứu còn nhằm mục đích nghiên cứu sâu hơn về các loại hình tai biến thiên nhiên, phục vụ công tác nghiên cứu và giảng dạy Địa lí.

II. Nguyên Nhân Xói Lở Bờ Sông Kim Sơn Phân Tích Chi Tiết

Nguyên nhân gây ra xói lở bờ sông Kim Sơn là một tổ hợp phức tạp của các yếu tố tự nhiên và nhân tạo. Các yếu tố tự nhiên bao gồm địa chất khu vực Kim Sơn, thủy văn khu vực Kim Sơn, lưu lượng dòng chảy, mưa lũ, và biến đổi khí hậu. Yếu tố con người bao gồm các hoạt động khai thác cát sỏi, xây dựng công trình ven sông, và thay đổi quy hoạch sử dụng đất. Việc phân tích chi tiết các yếu tố này là cần thiết để hiểu rõ cơ chế gây xói lở và đề xuất các giải pháp phòng chống hiệu quả. Nghiên cứu này sẽ sử dụng các phương pháp phân tích thống kê, điều tra thực địa, và ứng dụng GIS để đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố.

2.1. Tác Động Của Yếu Tố Tự Nhiên Đến Xói Lở Bờ Sông

Các yếu tố tự nhiên đóng vai trò quan trọng trong quá trình xói lở bờ sông. Địa chất và địa mạo của khu vực ảnh hưởng đến khả năng chống chịu của bờ sông. Thủy văn, đặc biệt là lưu lượng dòng chảy và mực nước sông, có tác động trực tiếp đến quá trình xói lở. Mưa lũ lớn làm tăng lưu lượng dòng chảy, gây ra xói lở mạnh mẽ. Biến đổi khí hậu làm gia tăng tần suất và cường độ của các hiện tượng thời tiết cực đoan, làm trầm trọng thêm tình trạng xói lở.

2.2. Ảnh Hưởng Của Hoạt Động Con Người Đến Xói Lở

Hoạt động của con người cũng góp phần đáng kể vào tình trạng xói lở bờ sông. Việc khai thác cát sỏi làm thay đổi địa mạo lòng sông, gây mất ổn định bờ sông. Xây dựng công trình ven sông, như nhà cửa và đường xá, làm thay đổi dòng chảy và tăng nguy cơ xói lở. Thay đổi quy hoạch sử dụng đất, như phá rừng ngập mặn, làm giảm khả năng bảo vệ bờ sông. Cần có các biện pháp quản lý chặt chẽ để giảm thiểu tác động tiêu cực của con người đến xói lở bờ sông.

III. Đánh Giá Hiện Trạng Xói Lở Bờ Sông Kim Sơn Thực Trạng Hậu Quả

Việc đánh giá hiện trạng xói lở là bước quan trọng để xác định mức độ nghiêm trọng và phạm vi ảnh hưởng của vấn đề. Nghiên cứu sẽ sử dụng các phương pháp điều tra thực địa, phân tích ảnh viễn thám, và thu thập thông tin từ người dân địa phương để đánh giá hiện trạng xói lở trên sông Kim Sơn. Kết quả đánh giá sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các khu vực bị xói lở nghiêm trọng, tốc độ xói lở, và các tác động đến đời sống và kinh tế của người dân. Dữ liệu này sẽ là cơ sở để đề xuất các giải pháp phòng chống phù hợp.

3.1. Xác Định Các Điểm Xói Lở Nghiêm Trọng Trên Sông Kim Sơn

Nghiên cứu sẽ xác định các điểm xói lở nghiêm trọng trên sông Kim Sơn thông qua điều tra thực địa và phân tích ảnh viễn thám. Các điểm xói lở sẽ được đánh giá về mức độ nghiêm trọng, tốc độ xói lở, và các yếu tố gây xói lở. Thông tin này sẽ được sử dụng để xây dựng bản đồ xói lở và xác định các khu vực ưu tiên cần can thiệp.

3.2. Tác Động Của Xói Lở Đến Đời Sống Và Kinh Tế Địa Phương

Xói lở bờ sông gây ra nhiều tác động tiêu cực đến đời sống và kinh tế của người dân địa phương. Mất đất và sạt lở đất làm giảm diện tích đất canh tác và gây thiệt hại về tài sản. Xói lở cũng đe dọa đến nhà cửa và cơ sở hạ tầng, gây ra tình trạng di dời dân cư. Ngoài ra, xói lở còn ảnh hưởng đến nguồn nước và môi trường sinh thái, gây khó khăn cho các hoạt động sản xuất và sinh hoạt của người dân.

IV. Giải Pháp Phòng Chống Xói Lở Bờ Sông Kim Sơn Đề Xuất Ứng Dụng

Dựa trên kết quả đánh giá hiện trạng xói lở và phân tích nguyên nhân, nghiên cứu sẽ đề xuất các giải pháp phòng chống xói lở phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội của địa phương. Các giải pháp có thể bao gồm giải pháp công trình, như xây dựng kè và đê, và giải pháp phi công trình, như trồng cây chắn sóng và tái tạo rừng ngập mặn. Ngoài ra, nghiên cứu cũng sẽ đề xuất các biện pháp quản lý bờ sông và nâng cao nhận thức cộng đồng về xói lở. Việc ứng dụng các giải pháp này cần được thực hiện một cách đồng bộ và bền vững để đạt hiệu quả cao nhất.

4.1. Các Giải Pháp Công Trình Để Ổn Định Bờ Sông

Giải pháp công trình là một trong những biện pháp quan trọng để phòng chống xói lở bờ sông. Xây dựng kè và đê có thể giúp bảo vệ bờ sông khỏi tác động của dòng chảy và sóng. Tuy nhiên, việc xây dựng công trình cần được thực hiện một cách cẩn thận để tránh gây ra các tác động tiêu cực đến môi trường và dòng chảy.

4.2. Giải Pháp Phi Công Trình Trồng Cây Chắn Sóng Tái Tạo Rừng

Giải pháp phi công trình, như trồng cây chắn sóng và tái tạo rừng ngập mặn, là một biện pháp hiệu quả và bền vững để phòng chống xói lở bờ sông. Cây chắn sóng và rừng ngập mặn có thể giúp giảm tác động của sóng và dòng chảy, đồng thời bảo vệ môi trường sinh thái. Việc thực hiện giải pháp này cần có sự tham gia của cộng đồng và sự hỗ trợ của chính quyền địa phương.

V. Quản Lý Bờ Sông Kim Sơn Quy Hoạch Chính Sách Hiệu Quả

Quản lý hiệu quả bờ sông Kim Sơn đòi hỏi sự kết hợp giữa quy hoạch sử dụng đất, chính sách quản lý, và sự tham gia của cộng đồng. Quy hoạch sử dụng đất cần được điều chỉnh để hạn chế các hoạt động gây xói lở, như xây dựng công trình ven sông và khai thác cát sỏi. Chính sách quản lý cần được xây dựng để kiểm soát các hoạt động này và bảo vệ bờ sông. Cộng đồng cần được nâng cao nhận thức về xói lở và tham gia vào quá trình quản lý.

5.1. Điều Chỉnh Quy Hoạch Sử Dụng Đất Ven Sông Kim Sơn

Quy hoạch sử dụng đất ven sông Kim Sơn cần được điều chỉnh để hạn chế các hoạt động gây xói lở. Các khu vực có nguy cơ xói lở cao cần được bảo vệ và hạn chế xây dựng. Các hoạt động khai thác cát sỏi cần được kiểm soát chặt chẽ để tránh gây mất ổn định bờ sông.

5.2. Xây Dựng Chính Sách Quản Lý Bờ Sông Bền Vững

Cần xây dựng chính sách quản lý bờ sông bền vững để bảo vệ bờ sông Kim Sơn. Chính sách cần quy định rõ trách nhiệm của các bên liên quan, từ chính quyền địa phương đến người dân. Chính sách cũng cần khuyến khích các hoạt động bảo vệ bờ sông, như trồng cây chắn sóng và tái tạo rừng ngập mặn.

VI. Kết Luận Kiến Nghị Phòng Chống Xói Lở Bờ Sông Kim Sơn

Nghiên cứu về xói lở bờ sông Kim Sơn đã cung cấp những thông tin quan trọng về hiện trạng, nguyên nhân, và các giải pháp phòng chống. Kết quả nghiên cứu cho thấy tình trạng xói lở trên sông Kim Sơn là nghiêm trọng và cần có các biện pháp can thiệp kịp thời. Các giải pháp cần được thực hiện một cách đồng bộ và bền vững, với sự tham gia của cộng đồng và sự hỗ trợ của chính quyền địa phương. Cần tiếp tục nghiên cứu và giám sát xói lở để có những điều chỉnh phù hợp.

6.1. Tóm Tắt Các Giải Pháp Phòng Chống Xói Lở Hiệu Quả

Các giải pháp phòng chống xói lở hiệu quả bao gồm giải pháp công trình, như xây dựng kè và đê, và giải pháp phi công trình, như trồng cây chắn sóng và tái tạo rừng ngập mặn. Ngoài ra, cần có các biện pháp quản lý bờ sông và nâng cao nhận thức cộng đồng về xói lở.

6.2. Kiến Nghị Để Quản Lý Bờ Sông Kim Sơn Bền Vững

Để quản lý bờ sông Kim Sơn bền vững, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, từ chính quyền địa phương đến người dân. Cần tiếp tục nghiên cứu và giám sát xói lở để có những điều chỉnh phù hợp. Cần tăng cường đầu tư cho các hoạt động phòng chống xói lở và bảo vệ môi trường.