Nghiên cứu chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm phát thải khí nhà kính tại đồng bằng sông Cửu Long

• Tác giả: Trần Thu Hà
• Người hướng dẫn: PGS. Mai Thanh Cúc
• Trường học: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp
• Đề tài: Nghiên cứu chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm phát thải khí nhà kính ở một số tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC HÌNH
• DANH MỤC HỘP
• 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
• 1.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.1.1. Mục tiêu chung
• 1.1.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.2.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.3. Những đóng góp mới của đề tài
• 1.4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA CHUYỂN GIAO KỸ THUẬT CANH TÁC LÚA GIẢM KHÍ NHÀ KÍNH
• 2.1. Một số khái niệm có liên quan tới chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm thải khí nhà kính
• 2.2. Đặc điểm và vai trò của canh tác lúa giảm khí nhà kính
• 2.3. Nội dung chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm khí nhà kính
• 2.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm khí nhà kính
• 2.5. Tổng quan một số công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
• 2.5.1. Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài
• 2.5.2. Những công trình nghiên cứu ở Việt Nam
• 3. KHOẢNG TRỐNG TRONG NHỮNG NGHIÊN CỨU TRƯỚC VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN ĐƯỢC TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU
• 4. CƠ SỞ THỰC TIỄN
• 4.1. Kinh nghiệm chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm khí nhà kính ở một số nước trên thế giới
• 4.2. Kinh nghiệm chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm khí nhà kính ở Việt Nam
• 4.3. Một số bài học kinh nghiệm về chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm thải khí nhà kính
• 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 5.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu
• 5.1.1. Đặc điểm tự nhiên
• 5.1.2. Đặc điểm kinh tế xã hội
• 5.2. Phương pháp nghiên cứu
• 5.3. Khung phân tích
• 5.4. Phương pháp tiếp cận
• 5.5. Chọn điểm nghiên cứu
• 5.6. Phương pháp thu thập dữ liệu và thông tin
• 5.7. Phương pháp xử lý dữ liệu và thông tin
• 5.8. Các chỉ tiêu nghiên cứu
• 6. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 6.1. Thực trạng chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm khí nhà kính ở tỉnh An Giang và Kiên Giang
• 6.1.1. Hiện trạng kỹ thuật canh tác lúa giảm thải khí nhà kính tại các điểm nghiên cứu giai đoạn trước 2011
• 6.1.2. Các cơ quan tổ chức tham gia chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm khí nhà kính giai đoạn 2011 - 2019
• 6.1.3. Kế hoạch/ chương trình chuyển giao
• 6.1.4. Quy trình và phương thức chuyển giao (2011 - 2014)
• 6.1.5. Kết quả chuyển giao (2011 - 2014)
• 6.2. Giám sát, đánh giá hiệu quả và tác động của quá trình chuyển giao
• 6.2.1. Các yếu tố ảnh hưởng tới chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm khí nhà kính ở Đồng bằng sông Cửu Long
• 6.2.2. Các nhân tố thuộc về cá nhân nông dân
• 6.2.3. Đặc điểm của tiến bộ kỹ thuật được chuyển giao tới nông dân
• 6.2.4. Phương pháp chuyển giao tới nông dân
• 6.2.5. Đội ngũ và năng lực của cán bộ chuyển giao
• 6.2.6. Cơ sở hạ tầng và sự tham gia phối kết hợp của chính quyền địa phương
• 6.2.7. Chính sách chuyển giao
• 6.2.8. Mô hình kiểm định vai trò của hình thức chuyển giao tới mức độ áp dụng kỹ thuật của nông hộ sau chuyển giao
• 6.3. Giải pháp tăng cường chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm khí nhà kính ở Đồng bằng sông Cửu Long
• 6.3.1. Quan điểm và định hướng chuyển giao chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm khí nhà kính ở đồng bằng sông Cửu Long
• 6.3.2. Một số giải pháp cải thiện và thúc đẩy chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm thái khí nhà kính cho vùng ĐBSCL giai đoạn 2020 - 2025
• 7. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tính cấp thiết của đề tài

Nghiên cứu về giảm phát thải khí nhà kính trong canh tác lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long là rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Sự gia tăng biến đổi khí hậu đã tác động nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp bền vững. Việc áp dụng các kỹ thuật canh tác mới không chỉ giúp giảm thiểu khí thải mà còn nâng cao hiệu quả kinh tế cho nông dân. Theo nghiên cứu, tỷ lệ áp dụng kỹ thuật canh tác lúa giảm phát thải vẫn còn thấp, chỉ đạt 43% sau 8 năm triển khai, cho thấy cần có những giải pháp mạnh mẽ hơn để cải thiện tình hình này.

1.1. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chính của nghiên cứu là đánh giá thực trạng chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm phát thải khí nhà kính ở một số tỉnh thuộc Đồng bằng sông Cửu Long. Nghiên cứu cũng tập trung vào việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình chuyển giao kỹ thuật và đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả chuyển giao. Điều này không chỉ giúp nâng cao nhận thức của nông dân về kỹ thuật canh tác mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát triển nông thôn bền vững.

II. Nội dung chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm khí nhà kính

Nội dung chuyển giao kỹ thuật bao gồm việc áp dụng các phương pháp canh tác lúa hiện đại, sử dụng công nghệ xanh và các biện pháp quản lý tài nguyên nước hiệu quả. Các kỹ thuật như ngập khô xen kẽ không chỉ giúp giảm lượng nước tưới mà còn giảm thiểu lượng khí thải từ sản xuất lúa. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc áp dụng các kỹ thuật này không chỉ có lợi về môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế cho nông dân thông qua việc giảm chi phí đầu vào như giống, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật.

2.1. Các yếu tố ảnh hưởng tới chuyển giao kỹ thuật

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của quá trình chuyển giao kỹ thuật, bao gồm đặc điểm cá nhân của nông dân, phương pháp chuyển giao, và năng lực của cán bộ chuyển giao. Nghiên cứu cho thấy rằng các mô hình chuyển giao từ dự án quốc tế có tác động tích cực hơn so với các mô hình truyền thống. Việc áp dụng các phương pháp chuyển giao linh hoạt và phù hợp với điều kiện địa phương là rất quan trọng để nâng cao tỷ lệ áp dụng kỹ thuật mới trong cộng đồng nông dân.

III. Giải pháp tăng cường chuyển giao kỹ thuật

Để nâng cao hiệu quả của việc chuyển giao kỹ thuật canh tác lúa giảm phát thải khí nhà kính, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp chủ yếu. Trước tiên, cần cải thiện quy trình và phương pháp chuyển giao để đảm bảo tính linh hoạt và phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương. Thứ hai, việc tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cho cán bộ chuyển giao là rất cần thiết. Cuối cùng, cần có sự tham gia tích cực của chính quyền địa phương trong việc hỗ trợ và giám sát quá trình chuyển giao kỹ thuật.

3.1. Định hướng chuyển giao kỹ thuật

Định hướng chuyển giao kỹ thuật cần tập trung vào việc xây dựng các mô hình canh tác bền vững, áp dụng công nghệ mới và tăng cường sự hợp tác giữa các bên liên quan. Việc phát triển các chương trình khuyến nông và tổ chức các lớp tập huấn cho nông dân sẽ giúp nâng cao nhận thức và khả năng áp dụng kỹ thuật mới. Điều này không chỉ góp phần giảm thiểu khí thải mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững cho nông nghiệp Việt Nam trong tương lai.