Nghiên cứu hiệu quả của virus nucleopolyhedrosis trên sâu Spodoptera tại Đồng bằng sông Cửu Long

LỜI CẢM ƠN

TÓM TẮT

SUMMARY

MỤC LỤC

Danh sách bảng

Danh sách hình

Danh mục từ viết tắt

1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU

1.1. Tính cấp thiết của luận án

1.2. Mục tiêu của luận án

1.3. Nội dung nghiên cứu

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.4.1. Đối tượng nghiên cứu

1.4.2. Phạm vi nghiên cứu

1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

1.5.1. Ý nghĩa khoa học

1.5.2. Ý nghĩa thực tiễn

1.5.3. Những đóng góp mới của luận án

2. CHƯƠNG 2: Tổng quan tài liệu

2.1. Khái quát chung về virus gây bệnh côn trùng

2.2. Lịch sử nghiên cứu virus gây bệnh côn trùng

2.3. Cấu trúc và hình thái của virus ký sinh côn trùng

2.4. Phân loại và đặc điểm của virus ký sinh côn trùng

2.2. Những tổng quan về Baculoviruses (BVs, họ Baculoviridae)

2.2.1. Các đặc trưng của Baculoviridae

2.2.2. Sự đa dạng trong họ Baculoviridae

2.2.3. Sinh học phân tử của Baculoviridae

2.2.4. Virus nhân đa diện Nucleopolyhedrosis virus (NPV)

2.3. Phương pháp chẩn đoán và định danh virus gây bệnh côn trùng

2.3.1. Chẩn đoán căn cứ vào triệu chứng gây bệnh

2.3.2. Chẩn đoán qua kính hiển vi điện tử

2.4. Các kết quả về nghiên cứu sản xuất và ứng dụng chế phẩm virus

2.4.1. Nghiên cứu hình thái học và khảo sát tiến triển sử dụng virus Nucleopolyhedrosis virus

2.4.2. Nghiên cứu về sự mẫn cảm của sâu đối với virus Nucleopolyhedrosis virus gây bệnh côn trùng

2.4.3. Nghiên cứu về yếu tố ảnh hưởng đến hiệu lực Nucleopolyhedrosis virus và giải pháp hạn chế

2.4.4. Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành sinh khối virus trong quá trình sản xuất chế phẩm Nucleopolyhedrosis virus

2.4.5. Ưu và nhược điểm của việc sử dụng chế phẩm Nucleopolyhedrosis virus trong phòng trừ dịch hại

2.5. Sâu ăn tạp Spodoptera litura (Lepidoptera: Noctuidae)

2.5.1. Sự phân bố

2.5.3. Đặc điểm hình thái và sinh học của sâu ăn tạp

2.5.4. Tập quán sinh sống và cách gây hại

2.5.5. Biện pháp phòng trị sâu ăn tạp

2.6. Sâu xanh da láng Spodoptera exigua (Lepidoptera: Noctuidae)

2.6.1. Sự phân bố

2.6.3. Đặc điểm hình thái và sinh học của sâu xanh da láng

2.6.4. Tập quán sinh sống và cách gây hại

2.6.5. Biện pháp quản lý tổng hợp sâu xanh da láng

2.7. Các chất phụ gia

2.7.1. Chất phụ gia Tinopal UNPA-GX

2.7.2. Chất phụ gia acid boric

2.8. Một số loại thuốc bảo vệ thực vật sử dụng trong nghiên cứu

2.8.1. Thuốc Nazomi 5WG

2.8.2. Thuốc Radiant 60SC

2.8.3. Thuốc Ohayo 100SC

3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG TIỆN VÀ PHƯƠNG PHÁP

3.1. Nội dung nghiên cứu

3.2. Phương tiện nghiên cứu

3.2.1. Thời gian nghiên cứu và địa điểm nghiên cứu

3.2.2. Thiết bị và dụng cụ thí nghiệm

3.2.3. Hóa chất thí nghiệm

3.2.4. Vật liệu thí nghiệm

3.3. Phương pháp nghiên cứu

3.3.1. Thu thập định danh virus NPV (Nucleopolyhedrosis virus) gây bệnh trên sâu ăn tạp (S. litura) và sâu xanh da láng (S.

3.3.2. Xác định tính độc của virus SpltNPV đối với sâu ăn tạp (S. litura) và virus SeNPV đối với sâu xanh da láng (S. exigua) trong điều kiện phòng thí nghiệm

3.3.3. Xác định chất phụ gia khi phối trộn với virus NPV

3.3.4. Đánh giá hiệu quả của chế phẩm virus NPV đối với sâu hại trong điều kiện nhà lưới

3.3.5. Đánh giá hiệu quả của chế phẩm virus NPV đối với sâu hại trong điều kiện ngoài đồng

3.4. Phương pháp xử lý số liệu

4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

4.1. Kết quả thu thập và định danh virus Nucleopolyhedrovirus

4.1.1. Kết quả thu thập mẫu virus

4.1.2. Đặc điểm triệu chứng của sâu bị nhiễm Nucleopolyhedrosis virus

4.1.3. Hình thái của thể vùi virus NPV dưới kính hiển vi huỳnh quang và kính hiển vi điện tử

4.1.4. Kết quả xác định bằng thực hiện phản ứng khuếch đại PCR

4.2. Hiệu quả và khả năng gây bệnh của các chủng virus SpltNPV trên sâu ăn tạp (Spodoptera litura)

4.3. Hiệu quả và khả năng gây bệnh của các chủng virus SeNPV trên sâu xanh da láng (Spodoptera exigua)

4.4. Đánh giá hiệu lực chéo của virus SpltNPV và SeNPV trong điều kiện phòng thí nghiệm

4.5. Kết quả xác định chất phụ gia lên hiệu lực của SpltNPV, SeNPV đố i với sâu ăn ta ̣p và sâu xanh da láng

4.5.1. Hiệu quả của chất phụ gia trong kết hợp với virus SpltNPV đối với sâu ăn tạp trong điều kiện phòng thí nghiệm

4.5.2. Hiệu quả của chất phụ gia trong kết hợp với virus SeNPV đối với sâu xanh da láng trong điều kiện phòng thí nghiệm

4.5.3. Hiệu quả của chế phẩm virus SpltNPV và SeNPV ở các điều kiện tồn trữ trên sâu ăn tạp, sâu xanh da láng tuổi 2 trong điều kiện phòng thí nghiệm theo thời gian bảo quản

4.6. Hiệu quả của chế phẩm virus SpltNPV và SeNPV trong điều kiện nhà lưới

4.6.1. Hiệu quả của chế phẩm SpltNPV đối với sâu ăn tạp trong điều kiện nhà lưới

4.6.2. Hiệu quả của chế phẩm SeNPV đối với sâu xanh da láng trong điều kiện nhà lưới

4.7. Khả năng quản lý sâu ăn tạp và sâu xanh da láng của chế phẩm virus NPV ngoài đồng

4.7.1. Hiệu quả của chế phẩm virus SpltNPV đối với sâu ăn tạp gây hại trên cải làm dưa tại xã Đông Phước A, H. Châu Thành, tỉnh Hậu Giang, 2014

4.7.2. Hiệu quả của virus SpltNPV để quản lý sâu ăn tạp gây hại cải bắp trong điều kiện ngoài đồng tại huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang, 2015

4.7.3. Hiêụ quả của virus SeNPV trong quản lý sâu xanh da láng gây hại hành tím tại thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng, 2014

4.7.4. Hiệu quả của chế phẩm SeNPV đối với SXDL gây hại trên hành lá tại huyện Bình Tân – tỉnh Vĩnh Long, 2015

5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

5.2. Đề nghị

Danh mục các công trình đã công bố

Tài liệu tham khảo

Phụ lục

I. Nghiên cứu virus nucleopolyhedrosis

Nghiên cứu hiệu quả của virus nucleopolyhedrosis (NPV) trên sâu Spodoptera tại Đồng bằng sông Cửu Long đã chỉ ra rằng NPV là một phương pháp sinh học hiệu quả để kiểm soát sâu hại. Đặc tính của virus này cho thấy khả năng gây bệnh cao, với tỷ lệ gây chết lên đến 100% trong các thử nghiệm. Việc thu thập và phân lập các chủng virus NPV từ sâu ăn tạp (Spodoptera litura) và sâu xanh da láng (Spodoptera exigua) đã cho thấy sự đa dạng của virus trong khu vực này. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng virus có thể được sử dụng như một biện pháp sinh học trong quản lý dịch hại, giảm thiểu việc sử dụng hóa chất độc hại trong nông nghiệp.

1.1 Đặc điểm sinh học của virus

Virus NPV có cấu trúc hình đa diện và thể vùi có kích thước trung bình từ 1,245 đến 1,459 μm. Các nghiên cứu về triệu chứng bệnh cho thấy sâu nhiễm virus có biểu hiện di chuyển chậm, ngừng ăn và thay đổi màu sắc. Kết quả PCR cho thấy tỷ lệ tương đồng cao với các chủng virus đã được ghi nhận trong ngân hàng GenBank, cho thấy tính đa dạng và khả năng thích ứng của virus trong môi trường tự nhiên.

1.2 Hiệu quả diệt sâu

Kết quả thí nghiệm cho thấy 9 chủng virus SpltNPV và 4 chủng SeNPV có hiệu lực cao, đạt tỷ lệ gây chết từ 82-100% sau 7 ngày xử lý. Virus SpltNPV không có khả năng lây nhiễm chéo cho sâu xanh da láng, điều này cho thấy tính chọn lọc của virus trong việc kiểm soát sâu hại. Việc ứng dụng virus trong thực địa cho thấy hiệu quả phòng trừ sâu ăn tạp và sâu xanh da láng đạt từ 70,9 đến 94,7% tùy thuộc vào số lần phun và loại cây trồng.

II. Biện pháp sinh học trong nông nghiệp

Việc sử dụng biện pháp sinh học như virus nucleopolyhedrosis trong quản lý sâu bệnh đang trở thành xu hướng trong nông nghiệp bền vững. Nghiên cứu đã phát triển quy trình sản xuất chế phẩm sinh học NPV, bao gồm cả dạng khô và lỏng, giúp dễ dàng ứng dụng trong thực tiễn. Các chế phẩm này không chỉ có hiệu quả cao mà còn thân thiện với môi trường, giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái.

2.1 Quy trình sản xuất chế phẩm

Quy trình sản xuất chế phẩm sinh học NPV đã được tối ưu hóa với sự phối trộn của các chất phụ gia như acid boric, giúp tăng cường hiệu quả diệt sâu. Kết quả cho thấy chế phẩm có thể bảo quản hiệu quả trong điều kiện lạnh, duy trì hoạt lực diệt sâu trên 56% sau 8 tháng. Việc phát triển quy trình này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn tạo ra sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng.

2.2 Ứng dụng thực tiễn

Kết quả thí nghiệm ngoài đồng cho thấy chế phẩm NPV có thể áp dụng hiệu quả trong quản lý sâu ăn tạp và sâu xanh da láng tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Việc phun chế phẩm ở dạng lỏng hoặc khô đã mang lại hiệu quả cao trong việc giảm thiểu thiệt hại cho cây trồng. Điều này khẳng định tính khả thi của việc ứng dụng virus NPV trong thực tiễn nông nghiệp, góp phần vào việc phát triển nông nghiệp bền vững.

Nghiên cứu đặc tính và hiệu quả của virus nucleopolyhedrosis trên sâu Spodoptera tại Đồng bằng sông Cửu Long