Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và cải cách hành chính nhà nước, công chức cấp xã giữ vai trò then chốt trong việc thực thi công vụ và phục vụ nhân dân. Tại huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, với dân số trên 80.000 người và 21 xã, thị trấn, đội ngũ công chức cấp xã gồm 205 người (năm 2018) đảm nhận nhiều chức danh chuyên môn khác nhau như Trưởng Công an, Chỉ huy trưởng quân sự, Văn phòng - Thống kê, Địa chính - Xây dựng, Tài chính - Kế toán, Tư pháp - Hộ tịch và Văn hóa - Xã hội. Mặc dù đã có sự quan tâm bồi dưỡng, năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã vẫn còn nhiều hạn chế về kỹ năng chuyên môn, thái độ và hiệu quả công việc.
Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng công tác bồi dưỡng năng lực thực thi công vụ cho công chức cấp xã tại huyện Gio Linh từ năm 2016 đến nay, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng, góp phần xây dựng đội ngũ công chức chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và cải cách hành chính. Nghiên cứu có phạm vi tập trung vào 21 xã, thị trấn của huyện Gio Linh, dựa trên số liệu khảo sát 150 công chức, 21 chủ tịch UBND cấp xã và 100 người dân, cùng các báo cáo chuyên môn và văn bản pháp luật liên quan.
Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các cấp chính quyền địa phương trong việc hoạch định chính sách đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và chất lượng phục vụ nhân dân, từ đó thúc đẩy phát triển bền vững địa phương.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý công và phát triển nguồn nhân lực trong khu vực công, bao gồm:
Lý thuyết năng lực thực thi công vụ: Năng lực thực thi công vụ được hiểu là sự kết hợp tổng hợp giữa kiến thức, kỹ năng và thái độ của công chức trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, bao gồm năng lực nhận thức, lập kế hoạch, soạn thảo văn bản, phối hợp công việc, xử lý tình huống và giao tiếp ứng xử.
Mô hình bồi dưỡng năng lực: Quá trình bồi dưỡng được xem là chu trình gồm xác định nhu cầu, lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và đánh giá kết quả, nhằm nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng thực thi công vụ cho công chức.
Khái niệm công chức cấp xã: Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ chức danh chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, có nhiệm vụ thực thi các chức năng quản lý nhà nước và phục vụ nhân dân tại địa phương.
Các khái niệm chính bao gồm: bồi dưỡng, năng lực thực thi công vụ, tiêu chuẩn công chức cấp xã, kỹ năng hành chính, và hiệu quả công tác quản lý nhà nước.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định lượng và định tính:
Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu từ Phòng Nội vụ huyện Gio Linh, các báo cáo chuyên môn, văn bản pháp luật liên quan, khảo sát trực tiếp 150 công chức cấp xã, 21 chủ tịch UBND xã, và 100 người dân trên địa bàn.
Phương pháp chọn mẫu: Mẫu khảo sát được chọn theo phương pháp ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các chức danh công chức và các xã, thị trấn trong huyện.
Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá số lượng, cơ cấu, trình độ và chất lượng công chức; phân tích nội dung để đánh giá chương trình bồi dưỡng; so sánh tỷ lệ phần trăm về năng lực và hiệu quả công tác trước và sau bồi dưỡng.
Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2018, với thu thập dữ liệu và khảo sát thực địa trong năm 2019.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Số lượng và cơ cấu công chức cấp xã: Từ năm 2016 đến 2018, số lượng công chức cấp xã tại huyện Gio Linh tăng từ 184 lên 205 người, đạt 100% chỉ tiêu biên chế theo quy định. Cơ cấu độ tuổi phù hợp với yêu cầu kế thừa, trong đó 41,5% công chức từ 31 đến 40 tuổi, 34,1% từ 41 đến 50 tuổi. Tỷ lệ công chức nữ chiếm 34,6%, nam chiếm 65,4%.
Trình độ chuyên môn và bồi dưỡng: Đến năm 2018, 71% công chức cấp xã có trình độ trung cấp trở lên, trong đó 89 công chức đã qua bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 10% công chức chưa đạt chuẩn về tin học và ngoại ngữ, ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi công vụ.
Nhu cầu bồi dưỡng kỹ năng chuyên môn: Khảo sát cho thấy 85% công chức mong muốn được bồi dưỡng thêm kỹ năng giao tiếp, 78% cần nâng cao kỹ năng xử lý tình huống, 70% yêu cầu bồi dưỡng kỹ năng lập kế hoạch và soạn thảo văn bản quản lý hành chính nhà nước.
Đánh giá hiệu quả bồi dưỡng: Sau các khóa bồi dưỡng, tỷ lệ công chức được đánh giá hoàn thành tốt nhiệm vụ tăng lên 80%, khá 20%, không có trường hợp trung bình hoặc yếu kém. Người dân đánh giá tinh thần phục vụ và thái độ công vụ của công chức cấp xã cải thiện rõ rệt, với 75% ý kiến tích cực.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác bồi dưỡng năng lực thực thi công vụ tại huyện Gio Linh đã có những bước tiến tích cực, góp phần nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng hành chính cho công chức cấp xã. Việc tăng số lượng công chức và đảm bảo cơ cấu hợp lý về độ tuổi, giới tính tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nguồn nhân lực bền vững.
Tuy nhiên, vẫn tồn tại hạn chế về sự đồng đều trong năng lực và kỹ năng của công chức, đặc biệt là ở các xã vùng sâu, vùng xa với tỷ lệ công chức chưa đạt chuẩn tin học và ngoại ngữ còn cao. Điều này ảnh hưởng đến khả năng áp dụng công nghệ thông tin trong cải cách hành chính và giao tiếp hiệu quả với người dân.
So sánh với các nghiên cứu tại huyện Bố Trạch (Quảng Bình) và Phong Điền (Thừa Thiên - Huế), huyện Gio Linh cần tiếp tục đổi mới nội dung và phương pháp bồi dưỡng, tăng cường kỹ năng thực hành và xử lý tình huống thực tế, đồng thời nâng cao nhận thức về vai trò của bồi dưỡng trong phát triển nguồn nhân lực công chức.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ công chức theo trình độ chuyên môn và biểu đồ tròn phân bố nhu cầu bồi dưỡng kỹ năng, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế trong công tác bồi dưỡng hiện nay.
Đề xuất và khuyến nghị
- Xây dựng chương trình bồi dưỡng chuyên sâu theo chức danh: Thiết kế các khóa học phù hợp với từng chức danh công chức cấp xã, tập trung vào kỹ năng giao tiếp, xử lý tình huống, lập kế hoạch và soạn thảo văn bản. Thời gian thực hiện trong vòng 1-2 năm, do Trung tâm Bồi