Quản lý dạy học ngữ văn tại trường trung học cơ sở Hà Nội: Phát triển năng lực người học

• Tác giả: Bùi Thị Kim Anh
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Khắc Bình
• Trường học: Học viện Khoa học Xã hội
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Nâng cao Năng Lực Học Sinh Qua Quản Lý Dạy Học Ngữ Văn Tại Trường THCS Hà Nội
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ DẠY HỌC VÀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƢỜI HỌC
• 1.1. Những nghiên cứu về dạy học môn Ngữ văn theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• 1.2. Những nghiên cứu về quản lý dạy học môn Ngữ văn theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• 1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƢỜI HỌC
• 2.1. Dạy học môn Ngữ văn trƣờng trung học cơ sở theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• 2.2. Quản lý dạy học môn Ngữ văn trƣờng trung học cơ sở theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• 2.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý dạy học môn Ngữ văn trƣờng trung học cơ sở theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG DẠY HỌC VÀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƢỜI HỌC
• 3.1. Vài nét về địa bàn, khách thể nghiên cứu
• 3.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng
• 3.3. Thực trạng dạy học môn Ngữ văn trƣờng trung học cơ sở thành phố Hà Nội theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• 3.4. Thực trạng quản lý dạy học môn Ngữ văn trƣờng trung học cơ sở thành phố Hà Nội theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• 3.5. Khảo sát thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý dạy học môn Ngữ văn trƣờng trung học cơ sở theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• 3.6. Đánh giá thực trạng dạy học và quản lý dạy học môn Ngữ văn trƣờng trung học cơ sở thành phố Hà Nội theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƢỜI HỌC
• 4.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp
• 4.2. Các biện pháp quản lý dạy học môn Ngữ văn trƣờng trung học cơ sở thành phố Hà Nội theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• 4.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý dạy học môn Ngữ văn trƣờng trung học cơ sở thành phố Hà Nội theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• 4.4. Khảo nghiệm tính cần thiết, khả thi của các biện pháp quản lý dạy học môn Ngữ văn trƣờng trung học cơ sở thành phố Hà Nội theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• 4.5. Thử nghiệm biện pháp chỉ đạo bồi dưỡng giáo viên Ngữ văn trƣờng trung học cơ sở thành phố Hà Nội trong dạy học theo hƣớng phát triển năng lực ngƣời học
• Kết luận chương 4
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• DANH MỤC TÀI LIỆU ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về quản lý dạy học môn Ngữ văn

Quản lý dạy học môn Ngữ văn tại trường THCS Hà Nội đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển năng lực học sinh. Môn Ngữ văn không chỉ là một môn học mà còn là công cụ hình thành nhân cách và tư duy của học sinh. Việc quản lý dạy học cần phải chú trọng đến các phương pháp giảng dạy hiện đại, nhằm phát triển toàn diện năng lực của học sinh. Theo đó, quản lý dạy học cần được thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả, từ việc xây dựng chương trình giảng dạy đến việc đánh giá kết quả học tập của học sinh. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, việc áp dụng các phương pháp giảng dạy tích cực và đổi mới nội dung dạy học là rất cần thiết để nâng cao chất lượng giáo dục. Như một nhà nghiên cứu đã chỉ ra: "Dạy học không chỉ là truyền đạt kiến thức mà còn là phát triển năng lực và phẩm chất của người học".

1.1. Đặc điểm của môn Ngữ văn

Môn Ngữ văn có những đặc điểm riêng biệt, ảnh hưởng đến cách thức quản lý dạy học. Đặc trưng của môn học này là tính hình tượng, tính cảm xúc và tính tích hợp. Những yếu tố này đòi hỏi giáo viên phải có phương pháp giảng dạy phù hợp, giúp học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn phát triển khả năng cảm thụ văn học. Việc áp dụng các phương pháp giảng dạy tích cực như thảo luận nhóm, dự án học tập sẽ giúp học sinh phát triển kỹ năng học tập và khả năng tư duy phản biện. Hơn nữa, việc tạo ra một môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và tự do biểu đạt cũng là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao năng lực học sinh.

II. Thực trạng dạy học môn Ngữ văn tại trường THCS Hà Nội

Thực trạng dạy học môn Ngữ văn tại các trường THCS ở Hà Nội cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Mặc dù đã có những cải cách trong phương pháp giảng dạy, nhưng việc đánh giá học sinh vẫn còn nhiều hạn chế. Nhiều giáo viên vẫn còn sử dụng phương pháp truyền thụ kiến thức một chiều, chưa chú trọng đến việc phát triển năng lực học sinh. Điều này dẫn đến việc học sinh không hứng thú với môn học, và không phát huy được khả năng sáng tạo của bản thân. Theo khảo sát, có đến 60% học sinh cho rằng họ chưa được khuyến khích tham gia vào các hoạt động học tập chủ động. Điều này cho thấy cần có sự thay đổi trong quản lý dạy học để đáp ứng nhu cầu phát triển năng lực của học sinh.

2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Ngữ văn tại trường THCS. Đầu tiên là sự thiếu hụt về cơ sở vật chất và tài liệu giảng dạy. Nhiều trường chưa có đủ trang thiết bị cần thiết để hỗ trợ cho việc dạy học. Thứ hai, trình độ chuyên môn của giáo viên cũng là một yếu tố quan trọng. Nhiều giáo viên chưa được đào tạo bài bản về phương pháp dạy học hiện đại, dẫn đến việc áp dụng các phương pháp truyền thống. Cuối cùng, sự phối hợp giữa các bộ phận trong nhà trường cũng cần được cải thiện để tạo ra một môi trường học tập tích cực hơn cho học sinh.

III. Đề xuất biện pháp quản lý dạy học môn Ngữ văn

Để nâng cao năng lực học sinh qua quản lý dạy học môn Ngữ văn, cần thiết phải đề xuất một số biện pháp cụ thể. Đầu tiên, cần đổi mới nội dung chương trình giảng dạy, tích hợp các chủ đề thực tiễn vào bài học để học sinh có thể áp dụng kiến thức vào cuộc sống. Thứ hai, giáo viên cần được bồi dưỡng thường xuyên về các phương pháp giảng dạy hiện đại, nhằm nâng cao chất lượng dạy học. Cuối cùng, cần xây dựng một môi trường học tập thân thiện, khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động học tập chủ động. Như một chuyên gia đã nói: "Môi trường học tập tích cực sẽ giúp học sinh phát huy tối đa khả năng của mình".

3.1. Đổi mới phương pháp giảng dạy

Đổi mới phương pháp giảng dạy là một trong những biện pháp quan trọng nhất để nâng cao năng lực học sinh. Giáo viên cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực như thảo luận nhóm, dự án học tập, và các hoạt động trải nghiệm. Những phương pháp này không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả mà còn phát triển kỹ năng học tập và khả năng làm việc nhóm. Hơn nữa, việc sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy cũng là một xu hướng cần thiết trong thời đại số hiện nay.