Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trở thành yếu tố sống còn để duy trì và phát triển trên thị trường. Từ năm 2016 đến 2018, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã ghi nhận sự cải thiện đáng kể về năng lực cạnh tranh, đặc biệt trong các ngành như may mặc, gốm sứ và nông sản. Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức do sức cạnh tranh còn yếu và chưa có kế hoạch đồng bộ để phát triển năng lực cạnh tranh bán hàng phù hợp với điều kiện hội nhập.
Công ty cổ phần Gốm Đất Việt - Tràng An, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh, hoạt động trong lĩnh vực sản xuất gốm sứ, đã xây dựng được vị thế trên thị trường trong nước với hơn 10 năm phát triển. Năm 2018, doanh thu của công ty đạt 415.571 triệu đồng, tăng trưởng mạnh so với các năm trước, tuy nhiên lợi nhuận sau thuế chỉ đạt khoảng 2 tỷ đồng, cho thấy hiệu quả kinh doanh còn hạn chế.
Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh bán hàng của Công ty cổ phần Gốm Đất Việt - Tràng An và đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh bán hàng trong giai đoạn đến năm 2023. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các sản phẩm gốm sứ phục vụ ngành xây dựng và tiêu dùng, với dữ liệu thu thập trong giai đoạn 2016-2018. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc giúp công ty nâng cao vị thế cạnh tranh, mở rộng thị trường và tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Năng lực cạnh tranh được hiểu là khả năng duy trì và phát triển lợi thế trên thị trường nhằm tối đa hóa lợi nhuận và thị phần. Khung lý thuyết nghiên cứu dựa trên các mô hình cạnh tranh và năng lực cạnh tranh doanh nghiệp, trong đó:
- Lý thuyết cạnh tranh của Porter: Nhấn mạnh vai trò của việc giành thị phần và lợi nhuận cao hơn mức trung bình thông qua các lợi thế cạnh tranh bền vững.
- Mô hình cấu trúc ba lớp thuộc tính sản phẩm (Kotler): Bao gồm sản phẩm cốt lõi, sản phẩm hiện hữu và sản phẩm gia tăng, giúp đánh giá năng lực cạnh tranh bán hàng qua các yếu tố chất lượng, mẫu mã, dịch vụ và thương hiệu.
- Khái niệm năng lực cạnh tranh bán hàng: Là tích hợp năng lực các yếu tố cấu thành sản phẩm hỗn hợp nhằm duy trì và phát triển sức thu hút và vị thế sản phẩm trên thị trường trong khoảng thời gian xác định.
Các khái niệm chính bao gồm: chất lượng sản phẩm, tiến độ giao hàng, giá bán, đa dạng hóa sản phẩm, giá trị thương hiệu, dịch vụ khách hàng và mức độ hài lòng tổng quát.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hệ thống logic và lịch sử kết hợp với thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:
- Nguồn dữ liệu sơ cấp: Khảo sát 50 nhà quản trị của Công ty cổ phần Gốm Đất Việt - Tràng An và các thành viên Hiệp hội Gốm sứ Xây dựng Việt Nam thông qua bảng hỏi.
- Nguồn dữ liệu thứ cấp: Các văn bản pháp luật, báo cáo tài chính, tài liệu marketing, quy trình sản xuất và các báo cáo quản trị của công ty giai đoạn 2016-2018.
Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, phân tích tổng hợp có so sánh, sử dụng phần mềm Excel để xử lý dữ liệu khảo sát, đồng thời áp dụng sơ đồ hóa và mô hình hóa để đánh giá năng lực cạnh tranh bán hàng.
Cỡ mẫu 50 nhà quản trị được lựa chọn nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cho kết quả nghiên cứu. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2016-2018 với dự báo và đề xuất giải pháp đến năm 2023.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Doanh thu và lợi nhuận: Doanh thu của công ty tăng từ 376.571 triệu đồng năm 2016 lên 415.571 triệu đồng năm 2018, tương đương mức tăng khoảng 10,3%. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế chỉ đạt khoảng 2 tỷ đồng năm 2018, cho thấy tỷ suất lợi nhuận rất thấp so với doanh thu.
Nguồn nhân lực: Công ty có lực lượng lao động ổn định với 1.497 người năm 2018, trong đó 16% có trình độ đại học trở lên, phần lớn là công nhân kỹ thuật có tay nghề cao. Điều này tạo nền tảng vững chắc cho chất lượng sản phẩm và năng lực sản xuất.
Yếu tố môi trường vĩ mô: Chính trị ổn định, hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện, lãi suất ngân hàng giảm từ 9,5% năm 2016 xuống 8,5% năm 2018, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp giảm chi phí vốn và mở rộng sản xuất. Tuy nhiên, các quy định về đấu thầu chú trọng giá cả gây áp lực cạnh tranh không lành mạnh.
Cạnh tranh ngành: Công ty đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp trong nước như Minh Long, Chu Đậu và các doanh nghiệp FDI, đặc biệt là các đối thủ Trung Quốc. Việc đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao chất lượng là yếu tố then chốt để duy trì thị phần.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân lợi nhuận thấp mặc dù doanh thu tăng có thể do chi phí sản xuất và quản lý chưa được kiểm soát hiệu quả, đồng thời áp lực cạnh tranh về giá từ các đối thủ trong và ngoài nước. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận để minh họa sự chênh lệch rõ ràng.
Nguồn nhân lực chất lượng cao là điểm mạnh giúp công ty duy trì chất lượng sản phẩm ổn định, tuy nhiên cần tiếp tục đầu tư đào tạo để nâng cao năng suất và sáng tạo sản phẩm mới. So sánh với các nghiên cứu về năng lực cạnh tranh trong ngành gốm sứ cho thấy yếu tố công nghệ và quản lý chi phí là điểm cần cải thiện.
Môi trường kinh tế vĩ mô ổn định tạo cơ hội cho công ty phát triển, nhưng các quy định pháp luật và cạnh tranh không lành mạnh đòi hỏi công ty phải có chiến lược ứng phó linh hoạt. Việc xây dựng thương hiệu và dịch vụ khách hàng chất lượng cao sẽ giúp tạo rào cản cạnh tranh và tăng sự trung thành của khách hàng.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường nghiên cứu thị trường và khách hàng: Thực hiện khảo sát định kỳ để nắm bắt nhu cầu, xu hướng tiêu dùng và phản hồi khách hàng nhằm điều chỉnh sản phẩm phù hợp, nâng cao chỉ số hài lòng khách hàng trong vòng 1-2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Marketing và Phòng Kinh doanh.
Nâng cao chất lượng và đảm bảo tiến độ giao sản phẩm: Áp dụng công nghệ sản xuất hiện đại, cải tiến quy trình quản lý sản xuất để giảm thiểu sai sót và giao hàng đúng hạn, mục tiêu tăng tỷ lệ giao hàng đúng tiến độ lên trên 95% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Sản xuất và Quản lý chất lượng.
Điều chỉnh chính sách giá và thực hành giá bán: Xây dựng chiến lược giá linh hoạt, cân đối giữa chi phí và giá trị sản phẩm, đồng thời áp dụng các chương trình khuyến mãi phù hợp để tăng sức cạnh tranh, dự kiến hoàn thiện trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và Phòng Kinh doanh.
Đa dạng hóa sản phẩm và phát triển sản phẩm mới: Phát triển các dòng sản phẩm gốm sứ phong thủy, sản phẩm văn hóa truyền thống kết hợp hiện đại, mở rộng danh mục sản phẩm lên ít nhất 1.200 mẫu trong 3 năm tới nhằm đáp ứng đa dạng nhu cầu khách hàng. Chủ thể thực hiện: Phòng R&D và Phòng Marketing.
Xây dựng và phát triển thương hiệu Tràng An - Đất Việt: Tăng cường hoạt động truyền thông, quảng bá thương hiệu trên các kênh truyền thông số và sự kiện ngành, nâng cao nhận diện thương hiệu trong nước và quốc tế trong vòng 3 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Marketing.
Nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng: Thiết lập hệ thống chăm sóc khách hàng chuyên nghiệp, bao gồm dịch vụ tư vấn, bảo hành và hỗ trợ kỹ thuật, mục tiêu tăng tỷ lệ khách hàng trung thành lên 80% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Chăm sóc khách hàng.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp gốm sứ: Nhận diện điểm mạnh, điểm yếu trong năng lực cạnh tranh bán hàng, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Marketing: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực cạnh tranh bán hàng trong ngành sản xuất gốm sứ, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.
Các cơ quan quản lý nhà nước và hiệp hội ngành nghề: Hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển ngành gốm sứ, thúc đẩy môi trường cạnh tranh lành mạnh và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước.
Nhà đầu tư và đối tác kinh doanh: Đánh giá tiềm năng và năng lực cạnh tranh của Công ty cổ phần Gốm Đất Việt - Tràng An để đưa ra quyết định đầu tư hoặc hợp tác chiến lược.
Câu hỏi thường gặp
Năng lực cạnh tranh bán hàng là gì?
Năng lực cạnh tranh bán hàng là khả năng tích hợp các yếu tố cấu thành sản phẩm hỗn hợp nhằm duy trì và phát triển sức thu hút, vị thế sản phẩm trên thị trường trong khoảng thời gian xác định. Ví dụ, chất lượng sản phẩm, giá cả, dịch vụ khách hàng đều ảnh hưởng đến năng lực này.Tại sao lợi nhuận của công ty thấp dù doanh thu tăng?
Lợi nhuận thấp có thể do chi phí sản xuất và quản lý chưa được kiểm soát hiệu quả, áp lực cạnh tranh về giá và chi phí nguyên vật liệu đầu vào cao. Đây là vấn đề phổ biến trong ngành gốm sứ khi cạnh tranh gay gắt và chi phí đầu vào biến động.Các yếu tố nào ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh bán hàng?
Bao gồm yếu tố môi trường thể chế, chính sách phát triển kinh tế xã hội, môi trường cạnh tranh ngành, nguồn lực doanh nghiệp như nhân lực, công nghệ, tài chính và các yếu tố thị trường như khách hàng, nhà cung cấp.Làm thế nào để nâng cao chất lượng sản phẩm gốm sứ?
Cần áp dụng công nghệ sản xuất hiện đại, đào tạo nâng cao tay nghề công nhân, kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt và phát triển sản phẩm mới phù hợp với nhu cầu thị trường. Ví dụ, công ty đã đầu tư dây chuyền sản xuất tiên tiến để đảm bảo chất lượng ổn định.Vai trò của thương hiệu trong năng lực cạnh tranh bán hàng?
Thương hiệu tạo ra giá trị cảm nhận, sự tin tưởng và trung thành của khách hàng, giúp sản phẩm nổi bật trên thị trường cạnh tranh. Thương hiệu mạnh giúp doanh nghiệp giữ vững thị phần và tăng khả năng đàm phán với khách hàng.
Kết luận
- Năng lực cạnh tranh bán hàng là yếu tố quyết định sự thành bại của Công ty cổ phần Gốm Đất Việt - Tràng An trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.
- Doanh thu tăng trưởng ổn định nhưng lợi nhuận thấp cho thấy cần cải thiện quản lý chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất.
- Các yếu tố môi trường vĩ mô, cạnh tranh ngành và nguồn lực nội bộ đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh bán hàng của công ty.
- Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm nghiên cứu thị trường, nâng cao chất lượng sản phẩm, điều chỉnh giá bán, đa dạng hóa sản phẩm và phát triển thương hiệu.
- Tiếp tục triển khai nghiên cứu và áp dụng các giải pháp trong giai đoạn đến năm 2023 nhằm nâng cao vị thế cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh của công ty.
Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo công ty cần xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh phù hợp. Các phòng ban liên quan cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh bán hàng.