Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường xây dựng Việt Nam, công tác đấu thầu đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Công ty cổ phần LICOGI 14, một đơn vị trực thuộc Tổng công ty LICOGI, hoạt động trong lĩnh vực xây dựng kết cấu hạ tầng, dân dụng và công nghiệp, đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển với nhiều thành tựu nổi bật. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2009-2011, công ty vẫn gặp phải nhiều khó khăn trong công tác đấu thầu, đặc biệt là tỷ lệ trượt thầu còn cao, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng công tác đấu thầu xây lắp tại Công ty cổ phần LICOGI 14 trong giai đoạn 2009-2011, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực trúng thầu, góp phần cải thiện hiệu quả hoạt động và vị thế cạnh tranh của công ty trên thị trường. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động đấu thầu xây lắp của công ty tại các dự án trong nước, đặc biệt là các dự án EPC, mua sắm thiết bị và xây dựng dân dụng.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để công ty hoàn thiện quy trình đấu thầu, nâng cao năng lực tài chính, kỹ thuật và tổ chức thi công, từ đó tăng tỷ lệ trúng thầu và giảm thiểu rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Các chỉ số như sản lượng xây dựng tăng từ 124,726 tỷ đồng năm 2009 lên 192,596 tỷ đồng năm 2011, doanh thu đạt khoảng 122,696 tỷ đồng năm 2011, cùng với tỷ lệ lợi nhuận sau thuế tăng lên 3,16% năm 2011, phản ánh sự phát triển nhưng cũng cho thấy những thách thức cần giải quyết trong công tác đấu thầu.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị kinh doanh, quản lý dự án và lý thuyết cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản trị dự án và đấu thầu: Tập trung vào quy trình đấu thầu gồm các bước chuẩn bị hồ sơ mời thầu, phát hành hồ sơ, nhận hồ sơ dự thầu, đánh giá hồ sơ, phê duyệt kết quả và ký kết hợp đồng. Các khái niệm chính bao gồm: nhà thầu, chủ đầu tư, hồ sơ mời thầu, hồ sơ dự thầu, hình thức đấu thầu (đấu thầu rộng rãi, hạn chế, chào hàng cạnh tranh), tiêu chí đánh giá hồ sơ dự thầu (năng lực kỹ thuật, năng lực tài chính, giá thầu).

  2. Lý thuyết cạnh tranh và năng lực doanh nghiệp: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực trúng thầu của doanh nghiệp như năng lực tài chính, năng lực kỹ thuật, uy tín và kinh nghiệm, năng lực tổ chức thi công, cũng như tác động của môi trường kinh doanh và chính sách pháp luật về đấu thầu.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng gồm: đấu thầu EPC (thiết kế - cung cấp thiết bị - xây dựng), năng lực trúng thầu, tỷ lệ trượt thầu, hồ sơ mời thầu, hồ sơ dự thầu, giá thầu, năng lực tài chính, năng lực kỹ thuật, tổ chức thi công.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa phân tích định tính và định lượng dựa trên số liệu thực tế của Công ty cổ phần LICOGI 14 trong giai đoạn 2009-2011. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các dự án đấu thầu xây lắp do công ty thực hiện trong giai đoạn này, với số liệu thu thập từ phòng kế toán, phòng kỹ thuật và các bộ phận liên quan.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp phi xác suất, tập trung vào các dự án tiêu biểu có quy mô và tính chất đa dạng nhằm phản ánh chính xác thực trạng công tác đấu thầu. Các công cụ phân tích gồm: phân tích thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ trúng thầu, phân tích SWOT về năng lực đấu thầu, phân tích nguyên nhân trượt thầu và đánh giá hiệu quả kinh tế của các dự án.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2012 đến 2013, bao gồm giai đoạn thu thập số liệu, phân tích thực trạng, khảo sát ý kiến chuyên gia và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ trúng thầu và trượt thầu: Trong giai đoạn 2009-2011, Công ty cổ phần LICOGI 14 có tỷ lệ trúng thầu đạt khoảng 70%, còn lại khoảng 30% là trượt thầu. Tỷ lệ trượt thầu này cao hơn mức trung bình ngành xây dựng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến kế hoạch sản xuất kinh doanh.

  2. Năng lực tài chính: Năng lực tài chính của công ty được đánh giá là khá ổn định với doanh thu năm 2011 đạt 122,696 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 3,16%. Tuy nhiên, khả năng huy động vốn và quản lý dòng tiền còn hạn chế, ảnh hưởng đến việc chuẩn bị hồ sơ dự thầu và thực hiện hợp đồng.

  3. Năng lực kỹ thuật và thiết bị thi công: Công ty sở hữu đội ngũ lao động có trình độ chuyên môn cao, tỷ lệ lao động có trình độ đại học trở lên chiếm 37,37%. Trang thiết bị thi công hiện đại, đa dạng nhưng chưa được khai thác tối ưu, dẫn đến hiệu quả thi công chưa cao.

  4. Tổ chức quản lý và quy trình đấu thầu: Quy trình đấu thầu của công ty tuân thủ các bước theo quy định pháp luật nhưng còn thiếu sự đồng bộ và linh hoạt trong việc phối hợp giữa các phòng ban, chi nhánh và đơn vị thi công. Việc chuẩn bị hồ sơ dự thầu chưa thực sự chuyên nghiệp, dẫn đến mất điểm trong đánh giá kỹ thuật và tài chính.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ trượt thầu cao là do năng lực tài chính chưa đủ mạnh để đáp ứng các yêu cầu về bảo lãnh dự thầu và tiến độ thanh toán, cũng như sự thiếu đồng bộ trong tổ chức quản lý dự án và chuẩn bị hồ sơ đấu thầu. So sánh với một số doanh nghiệp cùng ngành, LICOGI 14 còn hạn chế trong việc ứng dụng công nghệ thi công hiện đại và quản lý dự án chuyên nghiệp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ trúng thầu theo năm, bảng phân tích năng lực tài chính và kỹ thuật, cũng như sơ đồ quy trình đấu thầu hiện tại của công ty để minh họa các điểm mạnh và điểm yếu.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là giúp công ty nhận diện rõ các hạn chế trong công tác đấu thầu, từ đó có cơ sở để cải tiến quy trình, nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực tài chính: Tăng cường huy động vốn qua các kênh vay ngân hàng, phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong vòng 1-2 năm tới nhằm đảm bảo khả năng bảo lãnh dự thầu và thanh toán hợp đồng. Chủ thể thực hiện là ban lãnh đạo công ty phối hợp với phòng tài chính kế toán.

  2. Cải tiến quy trình đấu thầu: Xây dựng hệ thống quản lý đấu thầu chuyên nghiệp, đồng bộ giữa các phòng ban và chi nhánh, áp dụng phần mềm quản lý dự án để theo dõi tiến độ và chất lượng hồ sơ dự thầu. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, do phòng kế hoạch kỹ thuật chủ trì.

  3. Đầu tư trang thiết bị và công nghệ thi công hiện đại: Mua sắm, nâng cấp máy móc thiết bị thi công nhằm tăng năng suất và chất lượng công trình, giảm chi phí vận hành. Kế hoạch thực hiện trong 2 năm, do phòng kỹ thuật và phòng đầu tư phối hợp thực hiện.

  4. Đào tạo nâng cao năng lực nhân sự: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật thi công, quản lý dự án và kỹ năng đấu thầu cho cán bộ công nhân viên, đặc biệt là đội ngũ lãnh đạo và nhân viên phòng đấu thầu. Thời gian triển khai liên tục hàng năm, do phòng nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo bên ngoài.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng: Giúp nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực đấu thầu, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Phòng đấu thầu và quản lý dự án: Cung cấp các giải pháp cải tiến quy trình đấu thầu, nâng cao hiệu quả chuẩn bị hồ sơ và tổ chức thi công.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, xây dựng: Là tài liệu tham khảo thực tiễn về công tác đấu thầu trong doanh nghiệp xây dựng tại Việt Nam.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và đấu thầu: Hỗ trợ đánh giá thực trạng và đề xuất chính sách phát triển ngành xây dựng, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong đấu thầu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác đấu thầu lại quan trọng đối với doanh nghiệp xây dựng?
    Đấu thầu là phương thức chính để doanh nghiệp xây dựng tiếp cận các dự án, quyết định khả năng trúng thầu và hiệu quả kinh doanh. Qua đấu thầu, doanh nghiệp thể hiện năng lực tài chính, kỹ thuật và uy tín trên thị trường.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến năng lực trúng thầu của doanh nghiệp?
    Bao gồm năng lực tài chính, năng lực kỹ thuật, kinh nghiệm thi công, uy tín trên thị trường, tổ chức quản lý dự án và khả năng chuẩn bị hồ sơ đấu thầu chuyên nghiệp.

  3. Công ty cổ phần LICOGI 14 đã đạt được những thành tựu gì trong giai đoạn nghiên cứu?
    Sản lượng xây dựng tăng từ 124,726 tỷ đồng năm 2009 lên 192,596 tỷ đồng năm 2011; doanh thu đạt khoảng 122,696 tỷ đồng năm 2011; lợi nhuận sau thuế tăng lên 3,16%, thể hiện sự phát triển ổn định.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao năng lực trúng thầu?
    Nâng cao năng lực tài chính, cải tiến quy trình đấu thầu, đầu tư trang thiết bị thi công hiện đại và đào tạo nâng cao năng lực nhân sự là các giải pháp trọng tâm.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp xây dựng giảm tỷ lệ trượt thầu?
    Doanh nghiệp cần tăng cường chuẩn bị hồ sơ dự thầu chất lượng, nâng cao năng lực tài chính và kỹ thuật, đồng thời cải thiện tổ chức quản lý dự án và áp dụng công nghệ thi công tiên tiến.

Kết luận

  • Công tác đấu thầu là yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh của Công ty cổ phần LICOGI 14.
  • Thực trạng đấu thầu giai đoạn 2009-2011 cho thấy tỷ lệ trượt thầu còn cao, năng lực tài chính và tổ chức quản lý chưa đồng bộ.
  • Luận văn đã phân tích chi tiết các nhân tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao năng lực trúng thầu.
  • Các giải pháp tập trung vào nâng cao năng lực tài chính, cải tiến quy trình đấu thầu, đầu tư thiết bị và đào tạo nhân sự.
  • Giai đoạn tiếp theo cần triển khai đồng bộ các giải pháp trong vòng 1-2 năm để nâng cao vị thế cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của công ty.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực đấu thầu và phát triển bền vững cho doanh nghiệp xây dựng!