Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19 trong giai đoạn 2020-2021, ngành dịch vụ, đặc biệt là dịch vụ kiểm toán, đã trải qua nhiều thách thức. Theo báo cáo từ Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn CPA Á Châu, lợi nhuận năm 2022 đạt 2,975 tỷ đồng, tăng 9,84% so với năm 2021, tuy nhiên mức tăng trưởng này vẫn thấp hơn nhiều so với giai đoạn trước đại dịch. Đồng thời, tỷ lệ vốn vay ngân hàng chiếm trên 40% tổng nguồn vốn cho thấy công ty còn phụ thuộc lớn vào nguồn tài chính bên ngoài, ảnh hưởng đến khả năng thanh toán và vận hành hiệu quả. Trước thực trạng này, việc xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động là cấp thiết.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào phân tích thực trạng và các yếu tố môi trường bên ngoài, bên trong ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty, đồng thời đề xuất chiến lược và giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh trong giai đoạn 2023-2024. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào khách hàng tại Thành phố Hồ Chí Minh và Bình Dương, chiếm khoảng 90% tổng khách hàng, với dữ liệu thu thập trong 4 tháng từ tháng 12/2022 đến tháng 4/2023. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ nhà quản lý công ty có cái nhìn tổng thể, từ đó đưa ra quyết định chiến lược phù hợp nhằm cải thiện hiệu quả kinh doanh, tăng cường năng lực cạnh tranh trong ngành kiểm toán đầy cạnh tranh hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu vận dụng các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết về hiệu quả hoạt động kinh doanh: Được định nghĩa là tỷ số giữa kết quả đạt được và chi phí bỏ ra, bao gồm các khía cạnh tài chính, khách hàng, nội bộ và phát triển (Kaplan & Norton, 1996). Việc đo lường hiệu quả dựa trên hệ thống thước đo toàn diện nhằm đánh giá hiệu quả và hiệu suất hoạt động.

  • Mô hình phân tích môi trường bên ngoài và bên trong: Sử dụng ma trận EFE (External Factor Evaluation) và IFE (Internal Factor Evaluation) để đánh giá các yếu tố tác động từ môi trường vĩ mô, vi mô và nội bộ doanh nghiệp. Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael Porter (1979) được áp dụng để phân tích môi trường ngành, bao gồm đối thủ cạnh tranh hiện tại, đối thủ tiềm ẩn, nhà cung cấp, khách hàng và sản phẩm thay thế.

  • Ma trận SWOT: Công cụ phân tích tổng hợp điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức, giúp xác định các nhóm chiến lược SO, WO, ST, WT phù hợp với tình hình thực tế của công ty.

  • Ma trận QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix): Công cụ định lượng giúp lựa chọn chiến lược tối ưu dựa trên điểm hấp dẫn của từng chiến lược, được tính toán từ các yếu tố thành công quan trọng bên trong và bên ngoài.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp hai phương pháp chính:

  • Phương pháp nghiên cứu lý luận: Tổng hợp, phân tích các tài liệu khoa học, báo cáo ngành, các nghiên cứu trước trong và ngoài nước liên quan đến chiến lược kinh doanh và hiệu quả hoạt động trong lĩnh vực kiểm toán.

  • Phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng: Thu thập dữ liệu sơ cấp qua khảo sát bảng câu hỏi với khách hàng đã sử dụng dịch vụ kiểm toán của công ty và phỏng vấn chuyên gia, Ban Giám đốc, trưởng phòng các bộ phận. Cỡ mẫu khảo sát tập trung vào khách hàng tại Thành phố Hồ Chí Minh và Bình Dương, chiếm khoảng 90% tổng khách hàng. Dữ liệu thứ cấp được lấy từ báo cáo nội bộ công ty trong 3 năm gần nhất.

Phân tích dữ liệu được thực hiện qua các bước: xây dựng ma trận IFE và EFE, phân tích SWOT, sau đó áp dụng ma trận QSPM để lựa chọn chiến lược kinh doanh phù hợp. Quá trình nghiên cứu diễn ra trong 4 tháng, từ tháng 12/2022 đến tháng 4/2023, đảm bảo tính khoa học và thực tiễn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả kinh doanh chưa đạt kỳ vọng: Lợi nhuận năm 2022 tăng 9,84% so với năm 2021, tuy nhiên thấp hơn nhiều so với giai đoạn trước đại dịch. Tỷ lệ vốn vay ngân hàng chiếm trên 40% tổng nguồn vốn, cho thấy công ty còn phụ thuộc lớn vào nguồn tài chính bên ngoài, ảnh hưởng đến khả năng thanh toán và vận hành.

  2. Môi trường bên ngoài có nhiều cơ hội và thách thức: Qua ma trận EFE, các yếu tố kinh tế phục hồi sau đại dịch, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tại Thành phố Hồ Chí Minh được đánh giá là cơ hội lớn. Tuy nhiên, sự cạnh tranh gay gắt trong ngành kiểm toán và các quy định pháp luật ngày càng nghiêm ngặt là thách thức đáng kể.

  3. Môi trường nội bộ có điểm mạnh và điểm yếu rõ ràng: Ma trận IFE cho thấy công ty có đội ngũ nhân sự chuyên môn cao, kinh nghiệm dày dặn và hệ thống quản trị tương đối ổn định là điểm mạnh. Tuy nhiên, công tác đào tạo nhân viên chưa được chú trọng đúng mức, hệ thống thông tin và quản lý tài chính còn hạn chế là điểm yếu.

  4. Chiến lược được lựa chọn qua ma trận QSPM: Kết quả phân tích cho thấy các chiến lược ưu tiên gồm: phát triển thị trường (điểm hấp dẫn cao nhất), chiến lược tập trung chi phí thấp, tăng cường đào tạo nguồn nhân lực và chiến lược khác biệt hóa dịch vụ. Các chiến lược này phù hợp với năng lực hiện tại của công ty và xu hướng phát triển thị trường kiểm toán giai đoạn 2023-2024.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phản ánh thực trạng hoạt động kinh doanh của công ty trong bối cảnh phục hồi kinh tế sau đại dịch và áp lực cạnh tranh ngày càng tăng. Việc lựa chọn chiến lược phát triển thị trường phù hợp với xu hướng mở rộng khách hàng và địa bàn hoạt động, đồng thời chiến lược tập trung chi phí thấp giúp công ty nâng cao hiệu quả tài chính, giảm thiểu chi phí vận hành.

Chiến lược tăng cường đào tạo nguồn nhân lực nhằm khắc phục điểm yếu về năng lực nhân viên, nâng cao chất lượng dịch vụ, từ đó tạo lợi thế cạnh tranh bền vững. Chiến lược khác biệt hóa giúp công ty tạo ra giá trị độc đáo, thu hút khách hàng trong ngành kiểm toán có tính cạnh tranh cao.

So sánh với các nghiên cứu trước trong ngành dịch vụ và kiểm toán, kết quả phù hợp với xu hướng áp dụng ma trận SWOT-QSPM để lựa chọn chiến lược tối ưu, đồng thời nhấn mạnh vai trò của nguồn nhân lực và quản trị chi phí trong nâng cao hiệu quả kinh doanh. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh điểm số ma trận QSPM giữa các chiến lược và bảng tổng hợp điểm trọng số ma trận IFE, EFE để minh họa rõ ràng hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Phát triển thị trường mục tiêu: Mở rộng mạng lưới khách hàng tại Thành phố Hồ Chí Minh và Bình Dương, đồng thời khai thác các thị trường tiềm năng mới trong khu vực lân cận. Thực hiện trong vòng 12 tháng, do Ban Giám đốc và phòng Kinh doanh chủ trì.

  2. Tập trung giảm chi phí vận hành: Áp dụng các biện pháp quản lý chi phí hiệu quả, tối ưu hóa quy trình làm việc và sử dụng công nghệ để giảm chi phí kiểm toán. Thời gian thực hiện 6-9 tháng, phòng Tài chính kế toán phối hợp với phòng Công nghệ thông tin.

  3. Tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu về kỹ năng kiểm toán, cập nhật kiến thức pháp luật và công nghệ mới cho nhân viên. Thực hiện liên tục trong 2023-2024, phòng Nhân sự phối hợp với các chuyên gia đào tạo bên ngoài.

  4. Xây dựng chiến lược khác biệt hóa dịch vụ: Phát triển các dịch vụ kiểm toán chuyên biệt, nâng cao chất lượng tư vấn và chăm sóc khách hàng nhằm tạo sự khác biệt trên thị trường. Thời gian triển khai 12 tháng, phòng Dịch vụ kiểm toán và Marketing chịu trách nhiệm.

Các giải pháp trên cần được theo dõi và đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với diễn biến thị trường và năng lực công ty, đảm bảo mục tiêu nâng cao hiệu quả kinh doanh được thực hiện hiệu quả.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và nhà quản lý công ty kiểm toán: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh, từ đó xây dựng và lựa chọn chiến lược phù hợp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Chuyên gia tư vấn chiến lược và quản trị doanh nghiệp: Áp dụng mô hình SWOT-QSPM trong phân tích và đề xuất chiến lược cho các doanh nghiệp trong ngành dịch vụ tài chính và kiểm toán.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị kinh doanh, Tài chính - Kế toán: Tham khảo phương pháp nghiên cứu kết hợp lý thuyết và thực tiễn, cách vận dụng công cụ phân tích chiến lược trong môi trường doanh nghiệp thực tế.

  4. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý ngành kiểm toán: Hiểu rõ hơn về thực trạng hoạt động và các thách thức của doanh nghiệp kiểm toán, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp nhằm phát triển ngành bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công ty cần xây dựng chiến lược kinh doanh mới sau đại dịch?
    Sau đại dịch COVID-19, môi trường kinh doanh thay đổi nhanh chóng với nhiều thách thức và cơ hội mới. Chiến lược mới giúp công ty thích nghi, tận dụng cơ hội phục hồi và nâng cao hiệu quả hoạt động.

  2. Ma trận SWOT và QSPM có vai trò gì trong nghiên cứu này?
    Ma trận SWOT giúp phân tích tổng thể điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. QSPM hỗ trợ định lượng và lựa chọn chiến lược tối ưu dựa trên các yếu tố quan trọng, đảm bảo quyết định chiến lược khách quan và hiệu quả.

  3. Chiến lược phát triển thị trường được hiểu như thế nào trong bối cảnh công ty?
    Chiến lược này tập trung mở rộng phạm vi khách hàng và địa bàn hoạt động, tăng thị phần dịch vụ kiểm toán tại các khu vực trọng điểm như Thành phố Hồ Chí Minh và Bình Dương.

  4. Làm thế nào để tăng cường đào tạo nguồn nhân lực hiệu quả?
    Cần xây dựng chương trình đào tạo bài bản, cập nhật kiến thức chuyên môn và kỹ năng mềm, kết hợp đào tạo nội bộ và hợp tác với các chuyên gia bên ngoài, đảm bảo nhân viên đáp ứng yêu cầu công việc.

  5. Chiến lược khác biệt hóa giúp công ty có lợi thế gì?
    Khác biệt hóa tạo ra giá trị độc đáo cho khách hàng, nâng cao chất lượng dịch vụ và sự hài lòng, từ đó tăng khả năng giữ chân khách hàng và thu hút khách hàng mới trong thị trường cạnh tranh.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã phân tích và đánh giá toàn diện môi trường bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn CPA Á Châu.
  • Áp dụng kết hợp ma trận SWOT và QSPM giúp lựa chọn chiến lược phát triển thị trường, tập trung chi phí thấp, đào tạo nguồn nhân lực và khác biệt hóa dịch vụ là phù hợp nhất.
  • Các chiến lược đề xuất hướng tới nâng cao hiệu quả kinh doanh, giảm chi phí, tăng năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong giai đoạn 2023-2024.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể với timeline rõ ràng, phân công trách nhiệm cho các phòng ban nhằm đảm bảo thực thi hiệu quả.
  • Nghiên cứu mở ra hướng tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh chiến lược phù hợp với diễn biến thị trường, đồng thời khuyến khích áp dụng mô hình nghiên cứu cho các doanh nghiệp trong ngành dịch vụ kiểm toán.

Quý độc giả và nhà quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng nhằm phát triển ngành kiểm toán tại Việt Nam.