I. Giới thiệu và bối cảnh nghiên cứu
Luận văn Thạc sĩ này tập trung vào sinh kế của người Xơ Đăng tại xã Kon Đào, huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum. Nghiên cứu nhằm làm rõ các hoạt động mưu sinh hiện tại của người Xơ Đăng, so sánh với truyền thống và đề xuất giải pháp phát triển bền vững. Người Xơ Đăng là một trong những dân tộc thiểu số lớn nhất tại Kon Tum, với đặc điểm văn hóa và kinh tế độc đáo. Xã Kon Đào là địa bàn nghiên cứu chính, nơi người Xơ Đăng tập trung đông đúc và duy trì nhiều hoạt động sinh kế truyền thống.
1.1. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích của nghiên cứu là phân tích các hoạt động sinh kế của người Xơ Đăng từ năm 1986 đến nay. Nhiệm vụ chính bao gồm xác định sự biến đổi trong sinh kế, nguyên nhân của sự biến đổi và đề xuất giải pháp phát triển bền vững. Nghiên cứu cũng nhằm kết hợp các hình thức mưu sinh truyền thống và hiện đại để cải thiện đời sống người dân.
1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các hoạt động sinh kế của người Xơ Đăng tại xã Kon Đào, bao gồm trồng trọt, chăn nuôi, tiểu thủ công nghiệp và các dịch vụ mới. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào ba thôn chính: Kon Đào 1, Kon Đào 2 và Đắk Lung, nơi người Xơ Đăng sinh sống đông đúc.
II. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính để phân tích các hoạt động sinh kế của người Xơ Đăng. Các nguồn dữ liệu được thu thập từ khảo sát thực địa, phỏng vấn sâu và tài liệu thứ cấp. Phương pháp nghiên cứu này giúp làm rõ các yếu tố tác động đến sinh kế và sự biến đổi của nó trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay.
2.1. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu áp dụng phương pháp nghiên cứu định tính với các công cụ như phỏng vấn sâu, quan sát thực địa và phân tích tài liệu. Các dữ liệu được thu thập từ các hộ gia đình người Xơ Đăng tại xã Kon Đào, tập trung vào các hoạt động mưu sinh chính như trồng trọt, chăn nuôi và tiểu thủ công nghiệp.
2.2. Cơ sở lý luận
Nghiên cứu dựa trên lý thuyết về phát triển bền vững và kinh tế địa phương. Các khái niệm về sinh kế và bảo tồn văn hóa được sử dụng để phân tích sự biến đổi trong hoạt động mưu sinh của người Xơ Đăng. Nghiên cứu cũng xem xét các yếu tố văn hóa và xã hội ảnh hưởng đến sinh kế.
III. Kết quả nghiên cứu và phân tích
Nghiên cứu chỉ ra rằng sinh kế của người Xơ Đăng tại xã Kon Đào đã có nhiều biến đổi từ năm 1986 đến nay. Các hoạt động truyền thống như trồng trọt và chăn nuôi vẫn được duy trì, nhưng các hình thức mưu sinh mới như tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ đang phát triển. Sự biến đổi này chịu ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường.
3.1. Sinh kế truyền thống
Các hoạt động sinh kế truyền thống của người Xơ Đăng bao gồm trồng trọt, chăn nuôi và khai thác nguồn lợi tự nhiên. Những hoạt động này vẫn đóng vai trò quan trọng trong đời sống của người dân, đặc biệt là ở các thôn vùng sâu, vùng xa.
3.2. Sinh kế hiện đại
Các hình thức sinh kế hiện đại như tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ đang phát triển mạnh tại xã Kon Đào. Sự phát triển này phản ánh sự thích ứng của người Xơ Đăng với bối cảnh kinh tế - xã hội mới, đồng thời mang lại nguồn thu nhập ổn định hơn cho người dân.
IV. Giải pháp và khuyến nghị
Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm phát triển sinh kế bền vững cho người Xơ Đăng tại xã Kon Đào. Các giải pháp bao gồm kết hợp hoạt động mưu sinh truyền thống và hiện đại, bảo tồn văn hóa và phát triển cộng đồng. Những khuyến nghị này nhằm cải thiện đời sống người dân và đảm bảo sự phát triển bền vững của địa phương.
4.1. Phát triển cộng đồng
Nghiên cứu khuyến nghị tăng cường các chương trình phát triển cộng đồng để hỗ trợ người Xơ Đăng trong việc nâng cao kỹ năng và tiếp cận các nguồn lực kinh tế. Các chương trình này cần chú trọng đến việc bảo tồn văn hóa và phát triển kinh tế địa phương.
4.2. Bảo tồn văn hóa
Việc bảo tồn văn hóa của người Xơ Đăng cần được chú trọng trong quá trình phát triển. Nghiên cứu đề xuất các chính sách hỗ trợ bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong các hoạt động văn hóa.
