Tổng quan nghiên cứu

Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới là một trong những chính sách trọng điểm nhằm phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa, an ninh quốc phòng ở các địa phương nông thôn Việt Nam. Từ năm 2011 đến nay, tỉnh Hà Tĩnh đã có sự chuyển biến rõ nét trong xây dựng nông thôn mới với hơn 14.445 mô hình sản xuất có doanh thu từ 100 triệu đến trên 1 tỷ đồng, 129 thôn đạt chuẩn khu dân cư kiểu mẫu và 1.753 vườn mẫu đạt chuẩn tính đến tháng 6/2017. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt khoảng 25 triệu đồng/năm, với 35,6% xã đạt chuẩn nông thôn mới. Tuy nhiên, việc triển khai đề án vẫn còn tồn tại những hạn chế như nhận thức chưa đầy đủ của cán bộ, đoàn viên thanh niên, công tác tuyên truyền chưa đồng bộ và cơ chế chính sách chưa phù hợp.

Luận văn tập trung nghiên cứu tổ chức thực thi Đề án Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tham gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2013 – 2020 tại tỉnh Hà Tĩnh, nhằm phân tích thực trạng, điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất giải pháp hoàn thiện tổ chức thực thi đề án. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 13 huyện, thị, thành trong tỉnh với dữ liệu thu thập từ năm 2013 đến 2017. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện đề án, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững nông thôn Hà Tĩnh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng khung lý thuyết về tổ chức thực thi đề án phát triển, bao gồm ba giai đoạn chính: chuẩn bị thực thi đề án, chỉ đạo thực thi đề án và kiểm soát sự thực thi đề án. Các khái niệm chính gồm:

  • Tổ chức thực thi đề án: Quá trình biến các mục tiêu đề án thành hoạt động và kết quả thực tế thông qua bộ máy hành chính nhà nước.
  • Hiệu lực và hiệu quả của đề án: Hiệu lực là khả năng đạt mục tiêu đề ra, hiệu quả là mối quan hệ giữa kết quả và chi phí thực hiện.
  • Các nhân tố ảnh hưởng: Bao gồm nhân tố thuộc cơ quan tổ chức thực hiện (bộ máy hành chính, thể chế, kinh phí, năng lực tác động) và nhân tố thuộc môi trường bên ngoài (bản chất vấn đề, bối cảnh xã hội, kinh tế, công nghệ, chính trị, quốc tế).

Ngoài ra, luận văn tham khảo kinh nghiệm tổ chức thực thi đề án xây dựng nông thôn mới tại các tỉnh Nghệ An và Thanh Hóa, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm phù hợp cho Hà Tĩnh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng với các bước:

  • Thu thập dữ liệu thứ cấp từ báo cáo, đánh giá của Tỉnh đoàn Hà Tĩnh và các huyện, thị, thành Đoàn.
  • Khảo sát sơ cấp với 30 cán bộ tổ chức thực hiện đề án tại Tỉnh đoàn và 13 huyện, thị, thành Đoàn.
  • Phỏng vấn sâu một số cán bộ chủ chốt để làm rõ thực trạng và nguyên nhân.
  • Phân tích số liệu bằng phương pháp thống kê, so sánh, đối chiếu dựa trên các tiêu chí tổ chức thực thi đề án.
  • Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện.
  • Đánh giá sơ bộ các giải pháp theo tiêu chí cần thiết và khả thi.

Thời gian thu thập dữ liệu sơ cấp là tháng 6-7/2017, phạm vi nghiên cứu tập trung tại tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2013-2017, đề xuất giải pháp đến năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Công tác tuyên truyền, tập huấn được triển khai rộng rãi và đồng bộ: 100% tổ chức Đoàn các cấp thực hiện hiệu quả công tác tuyên truyền về xây dựng nông thôn mới, với hơn 465 lớp tập huấn kỹ thuật cho trên 100.000 đoàn viên thanh niên. Các hình thức tuyên truyền đa dạng như sinh hoạt chi đoàn, cổ động trực quan, đội tuyên truyền lưu động, ấn phẩm hướng dẫn.

  2. Phát triển kinh tế và giải quyết việc làm cho thanh niên nông thôn: Hơn 600 tổ hợp tác, hợp tác xã, mô hình kinh tế thanh niên được thành lập, thu hút trên 5.000 đoàn viên thanh niên tham gia. Thu nhập mô hình kinh tế dao động từ 50 đến 200 triệu đồng/năm. Tổ chức Đoàn quản lý gần 500 tỷ đồng vốn ủy thác từ Ngân hàng Chính sách xã hội, hỗ trợ vốn vay ưu đãi và khởi nghiệp.

  3. Bộ máy tổ chức thực thi đề án được xây dựng chặt chẽ, có sự phân công rõ ràng: Ban Thường vụ Tỉnh đoàn phối hợp với các sở, ngành xây dựng kế hoạch, ban hành văn bản hướng dẫn và tổ chức tập huấn chuyên môn cho cán bộ các cấp. Sự phối hợp giữa các cơ quan, ban ngành được duy trì hiệu quả.

  4. Một số tồn tại trong tổ chức thực thi đề án: Nhận thức của một bộ phận cán bộ, đoàn viên thanh niên và nhân dân chưa đầy đủ, công tác tuyên truyền chưa đồng nhất ở một số địa phương. Cơ chế chính sách còn chưa đồng bộ, chưa phù hợp với điều kiện thực tế tại cơ sở, ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy vai trò quan trọng của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong xây dựng nông thôn mới tại Hà Tĩnh, đặc biệt trong công tác tuyên truyền, phát triển kinh tế thanh niên và quản lý nguồn vốn vay ưu đãi. Số liệu về mô hình kinh tế và vốn ủy thác cho thấy sự tham gia tích cực của thanh niên trong phát triển sản xuất và giải quyết việc làm.

So sánh với kinh nghiệm của Nghệ An và Thanh Hóa, Hà Tĩnh đã học hỏi và áp dụng các giải pháp như xây dựng bộ máy tổ chức đủ mạnh, lập kế hoạch chi tiết, ban hành văn bản hướng dẫn và chú trọng đào tạo cán bộ. Tuy nhiên, những tồn tại về nhận thức và cơ chế chính sách cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả tổ chức thực thi đề án.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới theo từng năm, số lượng mô hình kinh tế thanh niên và tổng dư nợ vốn vay ủy thác do Đoàn quản lý. Bảng so sánh điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân cũng giúp minh họa rõ nét thực trạng tổ chức thực thi đề án.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đoàn viên và nhân dân

    • Thực hiện các chương trình truyền thông đa phương tiện, tổ chức hội thảo, tọa đàm định kỳ.
    • Mục tiêu: 100% cán bộ, đoàn viên và nhân dân nắm rõ nội dung, ý nghĩa của đề án.
    • Thời gian: Triển khai liên tục đến năm 2020.
    • Chủ thể: Ban Thường vụ Tỉnh đoàn phối hợp với các cơ quan truyền thông.

  2. Hoàn thiện cơ chế chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức thực thi đề án

    • Rà soát, điều chỉnh các chính sách hỗ trợ vốn, đào tạo nghề, phát triển mô hình kinh tế phù hợp với điều kiện thực tế.
    • Mục tiêu: Tăng tỷ lệ tiếp cận vốn vay ưu đãi lên trên 95%.
    • Thời gian: Hoàn thành trong năm 2018-2019.
    • Chủ thể: UBND tỉnh, Sở Tài chính, Sở Nông nghiệp & PTNT, Tỉnh đoàn.

  3. Nâng cao năng lực bộ máy tổ chức thực thi đề án

    • Tổ chức đào tạo, tập huấn nâng cao kỹ năng quản lý, điều hành cho cán bộ các cấp.
    • Mục tiêu: 100% cán bộ chủ chốt được đào tạo chuyên sâu về tổ chức thực thi đề án.
    • Thời gian: Hàng năm, liên tục đến năm 2020.
    • Chủ thể: Tỉnh đoàn phối hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu.

  4. Tăng cường phối hợp liên ngành và huy động nguồn lực xã hội hóa

    • Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành, địa phương và các tổ chức xã hội.
    • Vận động các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước hỗ trợ tài chính, kỹ thuật.
    • Mục tiêu: Tăng nguồn vốn xã hội hóa lên ít nhất 30% tổng kinh phí thực hiện đề án.
    • Thời gian: Từ năm 2018 đến 2020.
    • Chủ thể: Ban Thường vụ Tỉnh đoàn, UBND tỉnh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý và điều hành các cấp trong hệ thống Đoàn TNCS Hồ Chí Minh

    • Lợi ích: Nắm bắt thực trạng, phương pháp tổ chức thực thi đề án xây dựng nông thôn mới, từ đó nâng cao hiệu quả công tác tại địa phương.

  2. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước về phát triển nông thôn

    • Lợi ích: Tham khảo các giải pháp hoàn thiện tổ chức thực thi đề án, điều chỉnh chính sách phù hợp với thực tiễn địa phương.

  3. Các tổ chức xã hội, tổ chức phi chính phủ và nhà tài trợ

    • Lợi ích: Hiểu rõ vai trò và nhu cầu hỗ trợ của tổ chức Đoàn trong xây dựng nông thôn mới, từ đó phối hợp và hỗ trợ hiệu quả hơn.

  4. Sinh viên, nghiên cứu sinh và học giả chuyên ngành quản lý công, phát triển nông thôn

    • Lợi ích: Cung cấp cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và dữ liệu thực tiễn để phát triển các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh lại quan trọng trong xây dựng nông thôn mới?
    Đoàn là lực lượng xung kích, tập hợp thanh niên tham gia phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội nông thôn. Qua đó, Đoàn góp phần nâng cao nhận thức, vận động thanh niên và nhân dân tích cực tham gia xây dựng nông thôn mới.

  2. Các khó khăn chính trong tổ chức thực thi đề án tại Hà Tĩnh là gì?
    Bao gồm nhận thức chưa đầy đủ của cán bộ, đoàn viên và nhân dân; công tác tuyên truyền chưa đồng bộ; cơ chế chính sách chưa phù hợp với điều kiện thực tế; nguồn lực tài chính còn hạn chế.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Kết hợp phương pháp định tính và định lượng, thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp, khảo sát, phỏng vấn sâu, phân tích thống kê và so sánh số liệu.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả tổ chức thực thi đề án?
    Cần tăng cường tuyên truyền, hoàn thiện chính sách, nâng cao năng lực cán bộ, phối hợp liên ngành và huy động nguồn lực xã hội hóa.

  5. Kết quả nổi bật của đề án tại Hà Tĩnh trong giai đoạn 2013-2017 là gì?
    Hơn 600 mô hình kinh tế thanh niên, thu hút trên 5.000 đoàn viên tham gia; quản lý gần 500 tỷ đồng vốn vay ưu đãi; 129 thôn đạt chuẩn khu dân cư kiểu mẫu; thu nhập bình quân nông thôn đạt khoảng 25 triệu đồng/năm.

Kết luận

  • Đề án Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tham gia xây dựng nông thôn mới tại Hà Tĩnh đã đạt nhiều kết quả tích cực trong tuyên truyền, phát triển kinh tế thanh niên và quản lý nguồn vốn vay ưu đãi.
  • Bộ máy tổ chức thực thi đề án được xây dựng chặt chẽ, có sự phối hợp hiệu quả giữa các cấp, ngành và địa phương.
  • Một số tồn tại về nhận thức, cơ chế chính sách và nguồn lực cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả thực hiện.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm tăng cường tuyên truyền, hoàn thiện chính sách, nâng cao năng lực cán bộ và huy động nguồn lực xã hội hóa.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các bước tiếp theo trong việc hoàn thiện tổ chức thực thi đề án đến năm 2020 và giai đoạn sau.

Call-to-action: Các cơ quan, tổ chức và cán bộ quản lý cần phối hợp chặt chẽ, triển khai đồng bộ các giải pháp đề xuất để phát huy tối đa vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong xây dựng nông thôn mới, góp phần phát triển bền vững tỉnh Hà Tĩnh.