Tổng quan nghiên cứu

Du lịch là một ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào GDP của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Tại Quảng Nam, với lợi thế sở hữu hai di sản văn hóa thế giới là Đô thị cổ Hội An và Khu Đền tháp Mỹ Sơn, cùng nhiều tài nguyên du lịch phong phú, du lịch đã trở thành ngành kinh tế trọng điểm, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và ổn định an ninh trật tự. Huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, với diện tích 308,8 km² và dân số khoảng 126.155 người (năm 2019), được xác định là địa phương trọng điểm phát triển du lịch, đặc biệt nhờ Khu Đền tháp Mỹ Sơn được UNESCO công nhận năm 1999.

Nghiên cứu tập trung vào việc thực hiện chính sách phát triển du lịch tại huyện Duy Xuyên trong giai đoạn 2015-2019, nhằm đánh giá thực trạng, các yếu tố tác động và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách trong 10 năm tiếp theo. Mục tiêu cụ thể bao gồm tăng lượng khách du lịch trên 500.000 lượt/năm, nâng doanh thu du lịch lên 150 tỷ đồng và phát triển nguồn nhân lực phục vụ du lịch. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ hoạch định chính sách, phát triển bền vững ngành du lịch địa phương, đồng thời góp phần nâng cao đời sống người dân và bảo tồn giá trị văn hóa.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về chính sách công và phát triển du lịch, trong đó:

  • Lý thuyết chính sách công: Nhấn mạnh quá trình thực hiện chính sách là trung tâm kết nối các bước trong chu trình chính sách, từ hoạch định đến đánh giá, nhằm biến chính sách thành kết quả thực tiễn hiệu quả.
  • Lý thuyết phát triển du lịch bền vững: Đề cao sự cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo tồn tài nguyên và văn hóa, đồng thời đảm bảo lợi ích cho cộng đồng địa phương.
  • Khái niệm du lịch: Theo Luật Du lịch năm 2017, du lịch là hoạt động di chuyển ngoài nơi cư trú thường xuyên trong thời gian không quá 1 năm nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí hoặc mục đích hợp pháp khác.
  • Mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách phát triển du lịch: Bao gồm chất lượng chính sách, môi trường thực hiện, mối quan hệ phối hợp giữa các chủ thể, nguồn lực con người, cơ sở hạ tầng và truyền thống văn hóa.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp thu thập số liệu thứ cấp và phân tích định tính, định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Báo cáo, tài liệu của UBND tỉnh Quảng Nam, các sở, ban ngành, UBND huyện Duy Xuyên, các phòng ban chuyên môn như Phòng Văn hóa - Thông tin, Ban Quản lý Di sản Mỹ Sơn, cùng các văn bản pháp luật liên quan.
  • Phương pháp thu thập thông tin: Phân tích, tổng hợp tài liệu, báo cáo thống kê, nghị quyết, quyết định của các cấp chính quyền và các nghiên cứu trước đó.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích nội dung, so sánh số liệu thống kê về lượng khách du lịch, doanh thu, cơ cấu lao động, kết cấu hạ tầng; đánh giá hiệu quả thực hiện chính sách dựa trên các tiêu chí về phát triển kinh tế - xã hội, bảo tồn văn hóa và môi trường.
  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Tập trung vào toàn bộ các cơ quan, đơn vị liên quan đến phát triển du lịch trên địa bàn huyện Duy Xuyên trong giai đoạn 2015-2019.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu thực hiện trong năm 2020, tập trung phân tích giai đoạn 2015-2019 và đề xuất giải pháp cho 10 năm tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng lượng khách và doanh thu du lịch: Lượng khách du lịch đến huyện Duy Xuyên tăng đều qua các năm, đạt trên 500.000 lượt khách/năm vào năm 2019, trong đó khách quốc tế chiếm khoảng 30%. Doanh thu từ du lịch đạt khoảng 150 tỷ đồng, trong đó thu qua vé tham quan di tích Mỹ Sơn chiếm 70 tỷ đồng, phần còn lại là thu nhập xã hội từ các dịch vụ du lịch khác.

  2. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế: Tỷ trọng ngành dịch vụ, đặc biệt là du lịch, tăng lên đáng kể, chiếm hơn 50% tổng giá trị sản xuất kinh tế huyện năm 2019, trong khi nông nghiệp giảm xuống còn khoảng 10%. Lao động tham gia hoạt động du lịch đạt trên 10.000 người, góp phần giảm nghèo và nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

  3. Cơ sở hạ tầng và tổ chức thực hiện: Hạ tầng giao thông kết nối các điểm du lịch được đầu tư đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch. UBND huyện đã xây dựng kế hoạch phát triển du lịch với mục tiêu rõ ràng, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các phòng ban, đơn vị liên quan. Công tác tuyên truyền, quảng bá du lịch được đẩy mạnh qua các sự kiện như Festival Di sản Quảng Nam.

  4. Khó khăn và hạn chế: Nguồn lực tài chính hạn chế, chất lượng nguồn nhân lực du lịch chưa đáp ứng yêu cầu, sản phẩm du lịch còn nghèo nàn, đơn điệu. Công tác bảo tồn di tích Mỹ Sơn gặp nhiều thách thức do tác động của thời gian và con người. Một số chính sách chưa được thực hiện đồng bộ, còn tồn tại sự chồng chéo trong quản lý nhà nước.

Thảo luận kết quả

Việc tăng trưởng lượng khách và doanh thu du lịch tại Duy Xuyên phản ánh hiệu quả bước đầu của chính sách phát triển du lịch, phù hợp với mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ. So với các địa phương có di sản văn hóa tương tự, Duy Xuyên đã tận dụng tốt lợi thế di sản Mỹ Sơn để thu hút khách du lịch, tuy nhiên vẫn còn khoảng cách về chất lượng sản phẩm và dịch vụ.

Cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ là yếu tố then chốt giúp nâng cao trải nghiệm du khách và tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch bền vững. Tuy nhiên, hạn chế về nguồn nhân lực và tài chính là rào cản lớn, cần được khắc phục để duy trì đà phát triển. Việc phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị trong thực hiện chính sách còn chưa thực sự nhịp nhàng, dẫn đến hiệu quả chưa tối ưu.

Các dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng lượng khách và doanh thu du lịch qua các năm, bảng phân bổ lao động theo ngành nghề, cũng như sơ đồ tổ chức phân công nhiệm vụ trong thực hiện chính sách phát triển du lịch huyện Duy Xuyên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên môn, kỹ năng phục vụ du lịch cho lao động địa phương, đặc biệt tập trung vào kỹ năng ngoại ngữ và quản lý dịch vụ. Mục tiêu nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo lên trên 70% trong vòng 5 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với các cơ sở đào tạo.

  2. Đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng du lịch: Ưu tiên đầu tư nâng cấp hạ tầng giao thông, cơ sở vật chất kỹ thuật tại các điểm du lịch trọng điểm như Mỹ Sơn, các làng nghề truyền thống và khu du lịch sinh thái. Mục tiêu hoàn thiện cơ sở hạ tầng đồng bộ trước năm 2025. Chủ thể thực hiện: UBND huyện phối hợp với các sở ngành tỉnh.

  3. Phát triển đa dạng sản phẩm du lịch đặc trưng: Khai thác các loại hình du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch văn hóa gắn với bảo tồn di sản, tạo sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn. Mục tiêu tăng tỷ trọng sản phẩm du lịch cộng đồng lên 30% tổng sản phẩm du lịch trong 10 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý Di sản Mỹ Sơn, Phòng Văn hóa - Thông tin.

  4. Tăng cường công tác quản lý, bảo tồn di tích và môi trường du lịch: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, tăng cường kiểm tra, giám sát, bảo vệ tài nguyên du lịch, hạn chế tác động tiêu cực. Mục tiêu duy trì trạng thái bảo tồn di tích Mỹ Sơn ổn định trong 5 năm tới. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, Ban Quản lý Di sản Mỹ Sơn, Phòng Tài nguyên - Môi trường.

  5. Nâng cao hiệu quả tuyên truyền, quảng bá du lịch: Sử dụng đa dạng các kênh truyền thông, tổ chức sự kiện văn hóa, lễ hội để quảng bá hình ảnh du lịch Duy Xuyên trong và ngoài nước. Mục tiêu tăng lượng khách quốc tế lên 40% trong 5 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Văn hóa - Thông tin, Đài Truyền thanh - Truyền hình huyện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch: Giúp hoạch định, điều chỉnh chính sách phát triển du lịch phù hợp với thực tiễn địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển bền vững ngành du lịch.

  2. Doanh nghiệp và nhà đầu tư du lịch: Cung cấp thông tin về tiềm năng, cơ hội đầu tư, cũng như các thách thức trong phát triển du lịch tại huyện Duy Xuyên, từ đó xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả.

  3. Nhà nghiên cứu và học viên ngành chính sách công, du lịch: Là tài liệu tham khảo quý giá để hiểu rõ về thực trạng, cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu chính sách phát triển du lịch ở cấp địa phương.

  4. Cộng đồng dân cư địa phương và các tổ chức xã hội: Nâng cao nhận thức về vai trò của du lịch trong phát triển kinh tế - xã hội, khuyến khích sự tham gia tích cực vào các hoạt động bảo tồn và phát triển du lịch bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách phát triển du lịch tại huyện Duy Xuyên có những mục tiêu cụ thể nào?
    Mục tiêu chính là tăng lượng khách du lịch trên 500.000 lượt/năm, doanh thu đạt 150 tỷ đồng, phát triển nguồn nhân lực du lịch và bảo tồn di tích Mỹ Sơn. Ví dụ, năm 2019, doanh thu du lịch đạt gần 150 tỷ đồng, cho thấy mục tiêu đang được tiến gần.

  2. Những khó khăn lớn nhất trong thực hiện chính sách phát triển du lịch ở Duy Xuyên là gì?
    Khó khăn gồm nguồn lực tài chính hạn chế, chất lượng nguồn nhân lực chưa cao, sản phẩm du lịch đơn điệu và công tác bảo tồn di tích gặp thách thức. Điều này ảnh hưởng đến khả năng thu hút đầu tư và phát triển bền vững.

  3. Các chủ thể nào tham gia thực hiện chính sách phát triển du lịch tại huyện?
    Chủ thể chính là Phòng Văn hóa - Thông tin huyện, Ban Quản lý Di sản Mỹ Sơn, các phòng ban chuyên môn, UBND các xã, cùng sự phối hợp của cộng đồng dân cư và doanh nghiệp du lịch.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển du lịch?
    Cần tăng cường đào tạo nguồn nhân lực, đầu tư cơ sở hạ tầng, đa dạng hóa sản phẩm du lịch, quản lý bảo tồn di tích và đẩy mạnh quảng bá. Ví dụ, tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng phục vụ du lịch đã giúp nâng cao chất lượng dịch vụ.

  5. Vai trò của cộng đồng dân cư trong phát triển du lịch là gì?
    Cộng đồng dân cư đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ tài nguyên, phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng, tạo môi trường thân thiện và góp phần nâng cao trải nghiệm du khách. Sự tham gia tích cực của người dân giúp phát triển du lịch bền vững.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về thực hiện chính sách phát triển du lịch tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam trong giai đoạn 2015-2019.
  • Phân tích cho thấy du lịch đã góp phần quan trọng vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng thu nhập và bảo tồn văn hóa địa phương.
  • Các khó khăn về nguồn lực, chất lượng sản phẩm và quản lý cần được khắc phục để phát triển bền vững.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể về đào tạo nhân lực, đầu tư hạ tầng, đa dạng sản phẩm và tăng cường quản lý bảo tồn.
  • Khuyến nghị các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư phối hợp chặt chẽ để thực hiện hiệu quả chính sách, hướng tới phát triển du lịch bền vững trong 10 năm tới.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá liên tục để điều chỉnh chính sách phù hợp. Các nhà quản lý và nghiên cứu được khuyến khích sử dụng kết quả luận văn làm cơ sở tham khảo và phát triển các chương trình, dự án du lịch địa phương.