Thực trạng hôn nhân người Dao Đỏ tại Cao Bằng

LỜI CAM ĐOAN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ THUYẾT, KHÁI QUÁT VỀ ĐỊA BÀN VÀ TỘC NGƯỜI NGHIÊN CỨU

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

1.2. Những công trình nghiên cứu kinh điển về hôn nhân

1.3. Người Dao qua tài liệu của tác giả nước ngoài và trong nước

1.4. Một số khái niệm và lý thuyết nghiên cứu

1.4.1. Một số khái niệm

1.4.2. Lý thuyết nghiên cứu

1.5. Khái quát về địa bàn và tộc người nghiên cứu

1.5.1. Khái quát về tỉnh Cao Bằng

1.5.2. Khái quát về lịch sử hình thành, phát triển người Dao tỉnh Cao Bằng

1.5.3. Khái quát về huyện Nguyên Bình

1.5.4. Khái quát về huyện Hà Quảng

1.6. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: MỘT SỐ QUAN NIỆM, NGUYÊN TẮC VÀ HÌNH THỨC HÔN NHÂN CỦA NGƯỜI DAO ĐỎ

2.1. Quan niệm về hôn nhân và tuổi kết hôn

2.1.1. Quan niệm về hôn nhân

2.1.2. Tuổi kết hôn

2.2. Nguyên tắc và hình thức hôn nhân

2.2.1. Nguyên tắc hôn nhân

2.2.2. Hình thức hôn nhân

2.3. Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống

2.4. Cư trú sau hôn nhân

2.5. Đăng kí kết hôn và li hôn

2.5.1. Đăng kí kết hôn

2.5.2. Những trường hợp hôn nhân khác

2.6. Hôn nhân khác tộc người

2.6.1. Hôn nhân xuyên biên giới Việt Nam - Trung Quốc

2.7. Tiểu kết chương 2

3. CHƯƠNG 3: PHONG TỤC, TẬP QUÁN VÀ NGHI LỄ HÔN NHÂN

3.1. Tập quán tìm hiểu bạn đời và tiêu chí chọn vợ, chọn chồng

3.1.1. Tập quán tìm hiểu bạn đời

3.1.2. Tiêu chí chọn vợ, chọn chồng

3.2. Phong tục, tập quán và nghi lễ trước đám cưới

3.2.1. Phong tục, tập quán và nghi lễ xin lá số tử vi (mình cho nìn keng)

3.2.2. Nghi lễ thỏa thuận giữa hai gia đình nhà trai, nhà gái (mình kong xìn chà cao)

3.2.3. Nghi lễ ăn hỏi và trao vật làm tin (mình quý-ế lẩy)

3.2.4. Nghi lễ chọn và báo ngày cưới

3.3. Nghi lễ trong đám cưới

3.3.1. Lễ cúng tổ tiên

3.3.2. Lễ cưới bên nhà gái

3.3.3. Lễ cưới bên nhà trai

3.4. Nghi lễ sau đám cưới

3.4.1. Lễ lại mặt (duốn tả kèng tiu”)

3.4.2. Lễ quy tụ hôn nhân

3.4.3. Nghi lễ hôn nhân trong những trường hợp đặc biệt

3.5. Tiểu kết chương 3

4. CHƯƠNG 4: NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN BIẾN ĐỔI HÔN NHÂN, XU HƯỚNG BIẾN ĐỔI, GIÁ TRỊ VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA

4.1. Những yếu tố tác động đến hôn nhân hiện nay

4.1.1. Tác động của Đổi mới và chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước

4.1.2. Tác động của sự phát triển về kinh tế - xã hội

4.1.3. Tác động của Luật Hôn nhân và Gia đình và phong trào toàn dân xây dựng đời sống văn hóa mới

4.1.4. Tác động của quá trình hội nhập, giao lưu và tiếp biến văn hóa

4.1.5. Tác động của hệ thống thông tin, truyền thông, công tác tuyên truyền của chính quyền địa phương và mạng lưới xã hội

4.1.6. Tác động từ sự thay đổi nhận thức của các tầng lớp người Dao Đỏ

4.2. Giá trị văn hóa hôn nhân của người Dao Đỏ

4.2.1. Giá trị bảo tồn, phát huy các yếu tố tiêu biểu trong văn hóa tộc người

4.2.2. Giá trị giáo dục và nhân văn

4.2.3. Giá trị bảo tồn các yếu tố đặc trưng tín ngưỡng tôn giáo tộc người

4.2.4. Giá trị duy trì phong tục cố kết cộng đồng người Dao

4.3. Xu hướng biến đổi trong hôn nhân của người Dao Đỏ

4.3.1. Xu hướng tiếp nhận văn hóa hôn nhân của tộc người khác

4.3.2. Xu hướng giản tiện trong thực hành một số yếu tố văn hóa hôn nhân

4.3.3. Xu hướng gia tăng kết hôn với người khác tộc và khác địa phương

4.3.4. Xu hướng kết hôn với người bên kia biên giới Việt - Trung

4.3.5. Xu hướng phục hồi các giá trị tiêu biểu trong văn hóa hôn nhân

4.4. Một số vấn đề đặt ra đối với hôn nhân của người Dao Đỏ ở tỉnh Cao Bằng và khuyến nghị giải pháp

4.4.1. Một số vấn đề đặt ra

4.4.2. Một số khuyến nghị giải pháp

4.5. Tiểu kết chương 4

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA NGHIÊN CỨU SINH LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Hôn nhân người Dao Đỏ

Hôn nhân người Dao Đỏ tại Cao Bằng là một chủ đề nghiên cứu quan trọng, phản ánh đời sống văn hóa và xã hội của cộng đồng này. Nghiên cứu tập trung vào các yếu tố như phong tục hôn nhân dân tộc Dao, truyền thống hôn nhân Cao Bằng, và đời sống hôn nhân người Dao. Các giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn qua các nghi lễ, tập quán, và nguyên tắc hôn nhân. Tuy nhiên, sự biến đổi xã hội và kinh tế đang tác động mạnh mẽ đến các giá trị này, đòi hỏi sự nghiên cứu sâu sắc để bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc.

1.1. Văn hóa hôn nhân Dao Đỏ

Văn hóa hôn nhân Dao Đỏ được thể hiện qua các nghi lễ, phong tục, và tập quán truyền thống. Các nghi lễ như xin lá số tử vi, thỏa thuận giữa hai gia đình, và lễ cưới là những yếu tố quan trọng trong hôn nhân. Những nghi lễ này không chỉ là biểu hiện của văn hóa mà còn là cơ sở để duy trì sự gắn kết cộng đồng. Tuy nhiên, sự thay đổi trong nhận thức và lối sống hiện đại đang làm giảm sự phổ biến của các nghi lễ truyền thống.

1.2. Truyền thống hôn nhân Cao Bằng

Truyền thống hôn nhân Cao Bằng của người Dao Đỏ được hình thành qua nhiều thế hệ, với các nguyên tắc như kết hôn cùng tộc người và cư trú sau hôn nhân. Những nguyên tắc này giúp duy trì sự ổn định và bền vững của gia đình và cộng đồng. Tuy nhiên, sự giao thoa văn hóa và hội nhập kinh tế đang làm thay đổi các nguyên tắc này, dẫn đến sự xuất hiện của các hình thức hôn nhân mới như hôn nhân khác tộc và hôn nhân xuyên biên giới.

II. Phong tục và tập quán hôn nhân

Phong tục và tập quán hôn nhân của người Dao Đỏ tại Cao Bằng là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của họ. Các phong tục như tìm hiểu bạn đời, tiêu chí chọn vợ chồng, và nghi lễ cưới được thực hiện một cách cẩn trọng và trang trọng. Những phong tục này không chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với truyền thống mà còn là cách để duy trì sự ổn định trong gia đình và cộng đồng.

2.1. Tập quán tìm hiểu bạn đời

Tập quán tìm hiểu bạn đời của người Dao Đỏ thường diễn ra thông qua các hoạt động cộng đồng như lễ hội, hội chợ, và các buổi gặp gỡ. Đây là cơ hội để các thanh niên nam nữ tìm hiểu nhau trước khi tiến tới hôn nhân. Tuy nhiên, sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội đang làm thay đổi cách thức tìm hiểu bạn đời, dẫn đến sự giảm sút của các tập quán truyền thống.

2.2. Nghi lễ cưới truyền thống

Nghi lễ cưới truyền thống của người Dao Đỏ bao gồm nhiều bước như lễ cúng tổ tiên, lễ cưới bên nhà gái, và lễ cưới bên nhà trai. Những nghi lễ này không chỉ là biểu hiện của văn hóa mà còn là cách để gia đình hai bên thể hiện sự tôn trọng và cam kết với nhau. Tuy nhiên, sự thay đổi trong lối sống và kinh tế đang làm giảm sự phổ biến của các nghi lễ này.

III. Biến đổi trong hôn nhân người Dao Đỏ

Biến đổi trong hôn nhân người Dao Đỏ tại Cao Bằng là kết quả của sự tác động từ nhiều yếu tố như kinh tế thị trường, hội nhập văn hóa, và chính sách dân tộc. Những yếu tố này đang làm thay đổi các giá trị truyền thống, dẫn đến sự xuất hiện của các hình thức hôn nhân mới và sự giảm sút của các phong tục cũ.

3.1. Tác động của kinh tế thị trường

Kinh tế thị trường đang tác động mạnh mẽ đến hôn nhân của người Dao Đỏ. Sự phát triển kinh tế đã làm thay đổi nhận thức và lối sống của người dân, dẫn đến sự xuất hiện của các hình thức hôn nhân mới như hôn nhân khác tộc và hôn nhân xuyên biên giới. Những hình thức này đang làm thay đổi cấu trúc gia đình và cộng đồng.

3.2. Hội nhập văn hóa

Hội nhập văn hóa đang làm thay đổi các giá trị truyền thống trong hôn nhân của người Dao Đỏ. Sự giao thoa văn hóa với các tộc người khác và sự ảnh hưởng của văn hóa hiện đại đang làm giảm sự phổ biến của các phong tục và nghi lễ truyền thống. Điều này đòi hỏi sự nghiên cứu và bảo tồn để duy trì bản sắc dân tộc.

Nghiên cứu thực trạng hôn nhân của người Dao Đỏ ở tỉnh Cao Bằng