I. Giới thiệu về quan hệ quốc phòng Việt Nam Hoa Kỳ
Luận án tiến sĩ này tập trung vào việc phân tích quan hệ quốc phòng giữa Việt Nam - Hoa Kỳ trong giai đoạn 2001-2018. Mối quan hệ này đã trải qua nhiều biến động và thay đổi, phản ánh sự chuyển mình trong chính sách đối ngoại của cả hai quốc gia. Từ những năm đầu thế kỷ 21, hợp tác quốc phòng đã trở thành một phần quan trọng trong mối quan hệ song phương, thể hiện qua các hoạt động trao đổi, tập trận và hỗ trợ kỹ thuật. Đặc biệt, sự gia tăng an ninh khu vực và những thách thức từ tình hình chính trị đã thúc đẩy cả hai bên tìm kiếm lợi ích chung. Như một nhà nghiên cứu đã chỉ ra: "Sự phát triển của quan hệ quốc tế không chỉ dựa vào lịch sử mà còn phụ thuộc vào những thay đổi trong chính sách đối ngoại của các nước lớn."
1.1. Lý do chọn đề tài
Lý do chọn đề tài này xuất phát từ tầm quan trọng của quan hệ quốc phòng trong bối cảnh an ninh khu vực hiện nay. Việt Nam và Hoa Kỳ đã có những bước tiến đáng kể trong việc xây dựng lòng tin và hợp tác, đặc biệt là trong các lĩnh vực như hợp tác an ninh và hợp tác quân sự. Việc nghiên cứu mối quan hệ này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về tình hình chính trị mà còn cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách thức mà các nước nhỏ có thể điều chỉnh chính sách của mình trong bối cảnh cạnh tranh quyền lực giữa các nước lớn. Như một chuyên gia đã nhận định: "Việc hiểu rõ lịch sử quan hệ giữa hai nước sẽ giúp chúng ta dự đoán được xu hướng phát triển trong tương lai."
II. Tình hình nghiên cứu quan hệ quốc phòng Việt Nam Hoa Kỳ
Trong giai đoạn 2001-2018, quan hệ quốc phòng giữa Việt Nam - Hoa Kỳ đã được nghiên cứu từ nhiều góc độ khác nhau. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ, đặc biệt là dưới thời Tổng thống George W. Bush và Barack Obama, đã tạo ra những cơ hội mới cho hợp tác quốc phòng. Các lĩnh vực như an ninh hàng hải, hợp tác quân sự và đối thoại chính trị đã trở thành những điểm nhấn trong mối quan hệ này. Một số nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng, tình hình an ninh khu vực Đông Nam Á đã ảnh hưởng lớn đến quyết định của cả hai bên trong việc tăng cường hợp tác quốc phòng. Như một nhà nghiên cứu đã nhấn mạnh: "Sự thay đổi trong tình hình chính trị toàn cầu đã tạo ra những thách thức và cơ hội mới cho quan hệ quốc tế giữa các quốc gia."
2.1. Các nghiên cứu trước đây
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, quan hệ quốc phòng giữa Việt Nam - Hoa Kỳ không chỉ đơn thuần là vấn đề quân sự mà còn liên quan đến các yếu tố chính trị, kinh tế và xã hội. Các tác giả đã phân tích sự phát triển của mối quan hệ này từ góc độ lịch sử, cho thấy rằng, mặc dù có nhiều khác biệt trong quá khứ, nhưng cả hai bên đã tìm ra những điểm chung để xây dựng lòng tin. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng: "Sự hợp tác trong lĩnh vực an ninh không chỉ giúp tăng cường khả năng phòng thủ mà còn tạo ra cơ hội cho việc phát triển kinh tế và xã hội."
III. Cơ sở lý luận và thực tiễn của quan hệ quốc phòng Việt Nam Hoa Kỳ
Luận án áp dụng lý thuyết Hiện thực để phân tích quan hệ quốc phòng giữa Việt Nam - Hoa Kỳ. Lý thuyết này nhấn mạnh rằng, trong mối quan hệ giữa các quốc gia, sức mạnh quân sự và chính trị đóng vai trò quyết định. Việt Nam với tư cách là một nước nhỏ cần phải điều chỉnh chính sách của mình để phù hợp với chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ. Sự thay đổi trong tình hình chính trị khu vực và toàn cầu đã tạo ra những thách thức và cơ hội cho cả hai bên. Như một nhà nghiên cứu đã chỉ ra: "Việc áp dụng lý thuyết Hiện thực giúp chúng ta hiểu rõ hơn về động lực và xu hướng trong quan hệ quốc tế."
3.1. Khung phân tích
Khung phân tích của luận án sẽ tập trung vào ba nhân tố chính: thứ nhất, quan hệ quốc phòng giữa hai nước là mối quan hệ bất đối xứng về sức mạnh; thứ hai, Hoa Kỳ có khả năng áp đặt luật chơi trong mối quan hệ này; và thứ ba, sự phát triển của quan hệ quốc phòng là kết quả của quá trình nhận thức và đàm phán giữa hai bên. Như một chuyên gia đã nhận định: "Sự hợp tác giữa các nước lớn và nhỏ không chỉ dựa vào sức mạnh mà còn phụ thuộc vào khả năng điều chỉnh chính sách và tìm kiếm lợi ích chung."
IV. Đánh giá và dự báo quan hệ quốc phòng Việt Nam Hoa Kỳ
Đánh giá về quan hệ quốc phòng giữa Việt Nam - Hoa Kỳ cho thấy rằng, mặc dù có nhiều tiến bộ, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua. Các yếu tố như tình hình an ninh khu vực, sự cạnh tranh giữa các cường quốc và những khác biệt trong chính sách đối ngoại có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của mối quan hệ này. Tuy nhiên, với những nỗ lực từ cả hai bên, có thể dự đoán rằng quan hệ quốc phòng sẽ tiếp tục phát triển trong tương lai. Như một nhà phân tích đã chỉ ra: "Sự hợp tác trong lĩnh vực an ninh không chỉ giúp tăng cường khả năng phòng thủ mà còn tạo ra cơ hội cho việc phát triển kinh tế và xã hội."
4.1. Dự báo tương lai
Dựa trên những phân tích và đánh giá, có thể dự đoán rằng quan hệ quốc phòng giữa Việt Nam - Hoa Kỳ sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong những năm tới. Các lĩnh vực như hợp tác an ninh và hợp tác quân sự sẽ trở thành những điểm nhấn trong mối quan hệ này. Tuy nhiên, để đạt được điều này, cả hai bên cần phải tiếp tục điều chỉnh chính sách và tìm kiếm lợi ích chung. Như một chuyên gia đã nhấn mạnh: "Sự phát triển của quan hệ quốc tế không chỉ dựa vào lịch sử mà còn phụ thuộc vào những thay đổi trong chính sách đối ngoại của các nước lớn."
