I. Giới thiệu về khai thác yếu tố thực tiễn trong dạy học toán tiểu học
Khai thác yếu tố thực tiễn trong dạy học toán tiểu học theo hướng tiếp cận năng lực là một chủ đề quan trọng trong giáo dục hiện đại. Yếu tố thực tiễn không chỉ giúp học sinh (HS) hiểu rõ hơn về kiến thức mà còn tạo điều kiện cho việc phát triển năng lực ứng dụng trong cuộc sống. Theo nhiều nghiên cứu, việc kết nối toán học với thực tiễn giúp HS hình thành tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh giáo dục hiện nay, khi mà mục tiêu giáo dục không chỉ là trang bị kiến thức mà còn là phát triển toàn diện năng lực cho HS. Việc áp dụng tình huống thực tiễn vào dạy học không chỉ làm cho môn Toán trở nên sinh động mà còn giúp HS thấy được giá trị của môn học trong cuộc sống hàng ngày. Như một nhà nghiên cứu đã chỉ ra: "Toán học không chỉ là những con số và công thức, mà còn là công cụ để hiểu và giải quyết các vấn đề trong thực tiễn".
1.1. Tầm quan trọng của yếu tố thực tiễn trong dạy học
Yếu tố thực tiễn trong dạy học toán tiểu học có vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển năng lực cho HS. Việc gắn kết kiến thức toán học với thực tiễn giúp HS không chỉ hiểu sâu hơn về kiến thức mà còn phát triển khả năng tư duy và giải quyết vấn đề. Theo Salient Entity trong giáo dục, việc học đi đôi với hành là một nguyên tắc cơ bản. Điều này được thể hiện rõ trong các chương trình giáo dục hiện đại, nơi mà việc áp dụng kiến thức vào thực tiễn được coi là một trong những mục tiêu hàng đầu. Hơn nữa, việc sử dụng tình huống thực tiễn trong dạy học còn giúp HS phát triển kỹ năng sống, khả năng làm việc nhóm và tư duy phản biện. Như một chuyên gia đã nhấn mạnh: "Giáo dục không chỉ là việc truyền đạt kiến thức, mà còn là việc chuẩn bị cho HS đối mặt với những thách thức trong cuộc sống".
II. Các phương pháp khai thác yếu tố thực tiễn trong dạy học toán
Để khai thác hiệu quả yếu tố thực tiễn trong dạy học toán tiểu học, cần áp dụng nhiều phương pháp khác nhau. Một trong những phương pháp hiệu quả là sử dụng tình huống thực tiễn trong bài giảng. Việc này không chỉ giúp HS dễ dàng tiếp cận kiến thức mà còn tạo ra sự hứng thú trong học tập. Theo nghiên cứu, việc lồng ghép các tình huống thực tiễn vào bài học giúp HS thấy được sự liên quan giữa toán học và cuộc sống hàng ngày. Hơn nữa, việc tổ chức các hoạt động học tập gắn liền với thực tiễn cũng là một cách hiệu quả để phát triển năng lực cho HS. Như một nhà giáo dục đã nói: "Học sinh sẽ học tốt hơn khi chúng ta kết nối kiến thức với những gì chúng đã trải nghiệm trong cuộc sống".
2.1. Thiết kế bài học gắn với thực tiễn
Thiết kế bài học gắn với thực tiễn là một trong những phương pháp quan trọng trong việc khai thác yếu tố thực tiễn. Việc này bao gồm việc sử dụng các ví dụ, bài tập và tình huống thực tế để minh họa cho các khái niệm toán học. Theo Salient LSI keyword, việc này không chỉ giúp HS dễ dàng tiếp thu kiến thức mà còn tạo ra sự hứng thú trong học tập. Hơn nữa, việc áp dụng các tình huống thực tiễn vào bài học còn giúp HS phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện. Như một chuyên gia đã chỉ ra: "Khi HS thấy được sự liên quan giữa toán học và cuộc sống, chúng sẽ có động lực học tập hơn".
III. Thực trạng và thách thức trong việc khai thác yếu tố thực tiễn
Mặc dù việc khai thác yếu tố thực tiễn trong dạy học toán tiểu học đã được chú trọng, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là sự thiếu hụt tài liệu và nguồn lực cho giáo viên (GV) trong việc thiết kế bài học gắn với thực tiễn. Nhiều GV vẫn gặp khó khăn trong việc tìm kiếm và áp dụng các tình huống thực tiễn phù hợp vào bài giảng. Theo một khảo sát, nhiều GV cho biết họ không biết cách lồng ghép thực tiễn vào bài học một cách hiệu quả. Điều này dẫn đến việc HS không thấy được sự liên quan giữa toán học và cuộc sống. Như một nhà nghiên cứu đã nhấn mạnh: "Để giáo dục thực sự hiệu quả, cần phải có sự hỗ trợ và đào tạo cho GV trong việc áp dụng thực tiễn vào dạy học".
3.1. Khó khăn trong việc áp dụng thực tiễn
Khó khăn trong việc áp dụng yếu tố thực tiễn vào dạy học toán tiểu học là một vấn đề cần được giải quyết. Nhiều GV cho biết họ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm các tình huống thực tiễn phù hợp với nội dung bài học. Hơn nữa, việc thiếu tài liệu hướng dẫn và hỗ trợ từ nhà trường cũng là một rào cản lớn. Theo một nghiên cứu, việc không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và thiếu kinh nghiệm trong việc áp dụng thực tiễn vào dạy học có thể dẫn đến việc HS không đạt được kết quả học tập như mong muốn. Như một chuyên gia đã chỉ ra: "Để cải thiện tình hình, cần có sự đầu tư vào đào tạo và phát triển chuyên môn cho GV".
