Luận án tiến sĩ: Dạy học theo dự án chủ đề Toán rời rạc cho học sinh chuyên Toán

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH

MỞ ĐẦU

0.1. Lí do chọn đề tài

0.2. Mục đích nghiên cứu

0.3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu

0.4. Giả thuyết khoa học

0.5. Nhiệm vụ nghiên cứu

0.6. Phương pháp nghiên cứu

0.7. Luận điểm đưa ra bảo vệ

0.8. Những đóng góp của luận án

0.9. Cấu trúc luận án

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC DẠY HỌC THEO DỰ ÁN CHO HỌC SINH CHUYÊN TOÁN

1.1. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học ở trường trung học phổ thông

1.1.1. Định hướng chung về đổi mới PPDH trong các trường THPT

1.2. Cơ sở lý luận và thực tiễn về dạy học theo dự án

1.3. Lịch sử vấn đề nghiên cứu và một số hướng nghiên cứu về DHTDA

1.4. Khái niệm về dạy học theo dự án. Đặc điểm của dạy học theo dự án

1.5. Quy trình thực hiện dạy học theo dự án

1.6. Nâng cao năng lực hợp tác và năng lực tự học của học sinh trong DHTDA

1.7. Dạy học theo dự án chủ đề Toán rời rạc ở trường THPT Chuyên

1.8. Vai trò của Toán rời rạc và ứng dụng

1.9. Mục tiêu dạy học nội dung Toán rời rạc ở trường THPT chuyên

1.10. Đặc điểm của học sinh năng khiếu Toán bậc THPT và tiềm năng dạy học theo dự án cho học sinh chuyên Toán

1.11. Thực tiễn dạy học chủ đề Toán rời rạc ở một số trường THPT Chuyên

1.12. Kết luận chương 1

2. CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO DỰ ÁN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ TOÁN RỜI RẠC

2.1. Nội dung kiến thức và xây dựng tài liệu tham khảo trong dạy học theo dự án một số chủ đề Toán rời rạc thuộc chương trình chuyên Toán THPT

2.2. Các kiến thức về Toán rời rạc trong chương trình chuyên Toán THPT

2.3. Xây dựng và sử dụng tài liệu về Toán rời rạc trong tổ chức dạy học theo dự án

2.4. Một số chủ đề Toán rời rạc có thể thiết kế thành dự án học tập

2.5. Thiết kế dự án học tập

2.5.1. Quy trình thiết kế dự án học tập

2.5.2. Thiết kế một số dự án học tập chủ đề Toán rời rạc

2.6. Tổ chức dạy học theo dự án một số chủ đề Toán rời rạc

2.6.1. Phân tích quy trình tổ chức dạy học theo dự án một số chủ đề Toán rời rạc

2.6.2. Tổ chức dạy học theo dự án một số chủ đề Toán rời rạc

2.7. Sự hỗ trợ của dạy học theo dự án đối với việc phát triển năng lực hợp tác và năng lực tự học của học sinh

2.7.1. Sự hỗ trợ của dạy học theo dự án đối với việc phát triển năng lực hợp tác của học sinh

2.7.2. Sự hỗ trợ của dạy học theo dự án đối với việc phát triển năng lực tự học của học sinh

2.8. Thiết kế công cụ đánh giá quá trình thực hiện dự án của nhóm

2.8.1. Thiết kế bộ công cụ đánh giá

2.8.2. Thiết kế phương án đánh giá

2.9. Kết luận chương 2

3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. Mục đích, nhiệm vụ và đối tượng của thực nghiệm sư phạm

3.1.1. Mục đích của thực nghiệm sư phạm

3.1.2. Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm

3.1.3. Đối tượng và dự án thực nghiệm sư phạm

3.2. Quy trình thực nghiệm sư phạm và phương án đánh giá kết quả

3.2.1. Quy trình thực nghiệm sư phạm

3.2.2. Phương pháp đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm

3.3. Phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm

3.3.1. Phân tích định tính

3.3.2. Kết quả định lượng

3.4. Trao đổi, rút ra nhận xét sau thực nghiệm sư phạm

3.5. Kết luận chương 3

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

Phụ lục 1. Phiếu xin ý kiến giáo viên đánh giá đặc điểm của HS chuyên Toán

Phụ lục 2. Phiếu xin ý kiến giáo viên về dạy học nội dung Toán rời rạc

Phụ lục 3. HS đánh giá về năng lực hợp tác, năng lực tự học

Phụ lục 4. Bảng đánh giá quá trình thực hiện dự án của nhóm

Phụ lục 5. Phiếu bài tập

Phụ lục 6. Trích một số bài toán nội dung Tổ hợp, bài toán đếm trong sản phẩm của học sinh

Phụ lục 7. Trích sản phẩm của học sinh nội dung khoảng cách Taxicab

Phụ lục 8. Trích một số bài toán trong vận dụng LTĐT của học sinh

Phụ lục 9. Một số đề kiểm tra tự luận trong TNSP

I. Luận án tiến sĩ và phương pháp dạy học theo dự án

Luận án tiến sĩ của Trần Thị Hà Phương tập trung vào việc áp dụng phương pháp dạy học theo dự án (DHTDA) trong giảng dạy Toán rời rạc cho học sinh chuyên Toán. Nghiên cứu này nhằm mục đích nâng cao năng lực hợp tác và năng lực tự học của học sinh, đồng thời góp phần đổi mới phương pháp dạy học tại các trường THPT Chuyên. DHTDA là phương pháp giáo dục tích cực, giúp học sinh phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo và khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn.

1.1. Cơ sở lý luận của DHTDA

DHTDA được xây dựng dựa trên nền tảng lý luận về giáo dục tích cực, nơi học sinh đóng vai trò trung tâm trong quá trình học tập. Phương pháp này khuyến khích học sinh tham gia vào các dự án thực tế, từ đó phát triển kỹ năng hợp tác, tự học và tư duy phản biện. Toán rời rạc là một chủ đề phù hợp để áp dụng DHTDA do tính ứng dụng cao và khả năng kích thích tư duy sáng tạo của học sinh.

1.2. Mục tiêu của luận án

Mục tiêu chính của luận án tiến sĩ là nghiên cứu và áp dụng DHTDA trong giảng dạy Toán rời rạc cho học sinh chuyên Toán. Nghiên cứu này nhằm tạo điều kiện để học sinh phát triển năng lực hợp tác và năng lực tự học, đồng thời góp phần đổi mới phương pháp dạy học tại các trường THPT Chuyên. Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở để thiết kế các dự án học tập hiệu quả, phù hợp với đặc điểm của học sinh chuyên Toán.

II. Chủ đề Toán rời rạc và học sinh chuyên Toán

Toán rời rạc là một trong những chủ đề quan trọng trong chương trình chuyên Toán, giúp học sinh rèn luyện tư duy logic và kỹ năng giải quyết vấn đề. Học sinh chuyên Toán thường có khả năng tự học cao và sự hứng thú với các thử thách toán học, điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng DHTDA. Nghiên cứu của Trần Thị Hà Phương tập trung vào việc thiết kế các dự án học tập phù hợp với đặc điểm của học sinh chuyên Toán, nhằm phát huy tối đa tiềm năng của các em.

2.1. Đặc điểm của học sinh chuyên Toán

Học sinh chuyên Toán thường có khả năng tư duy logic cao, sự hứng thú với các bài toán phức tạp và khả năng tự học tốt. Đây là những yếu tố quan trọng giúp các em tiếp cận hiệu quả với DHTDA. Nghiên cứu của Trần Thị Hà Phương đã chỉ ra rằng, việc áp dụng DHTDA trong giảng dạy Toán rời rạc không chỉ giúp học sinh nâng cao kiến thức mà còn phát triển các kỹ năng mềm như hợp tác, giao tiếp và giải quyết vấn đề.

2.2. Ứng dụng Toán rời rạc trong DHTDA

Toán rời rạc là một chủ đề có tính ứng dụng cao, phù hợp với việc thiết kế các dự án học tập. Các bài toán trong Toán rời rạc thường liên quan đến các vấn đề thực tế, giúp học sinh hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa toán học và cuộc sống. Nghiên cứu của Trần Thị Hà Phương đã đề xuất một số chủ đề Toán rời rạc có thể được thiết kế thành dự án học tập, như lý thuyết đồ thị, tổ hợp và logic.

III. Phương pháp dạy học và thực nghiệm sư phạm

Nghiên cứu của Trần Thị Hà Phương đã áp dụng phương pháp dạy học theo dự án trong giảng dạy Toán rời rạc tại một số trường THPT Chuyên. Kết quả thực nghiệm sư phạm cho thấy, DHTDA không chỉ giúp học sinh nâng cao kiến thức mà còn phát triển các kỹ năng mềm như hợp tác, tự học và tư duy sáng tạo. Nghiên cứu cũng đề xuất một số tiêu chí đánh giá năng lực của học sinh trong quá trình thực hiện dự án học tập.

3.1. Quy trình thực hiện DHTDA

Quy trình thực hiện DHTDA bao gồm các bước: lựa chọn chủ đề, thiết kế dự án, tổ chức hoạt động và đánh giá kết quả. Nghiên cứu của Trần Thị Hà Phương đã đề xuất một quy trình chi tiết, phù hợp với đặc điểm của học sinh chuyên Toán và chủ đề Toán rời rạc. Quy trình này giúp đảm bảo tính hiệu quả của DHTDA trong việc phát triển năng lực của học sinh.

3.2. Kết quả thực nghiệm sư phạm

Kết quả thực nghiệm sư phạm cho thấy, DHTDA có hiệu quả cao trong việc nâng cao năng lực hợp tác và năng lực tự học của học sinh chuyên Toán. Học sinh tham gia vào các dự án học tập đã thể hiện sự tích cực, sáng tạo và khả năng vận dụng kiến thức vào thực tế. Nghiên cứu cũng đề xuất một số tiêu chí đánh giá năng lực của học sinh, giúp giáo viên có cơ sở để điều chỉnh phương pháp dạy học phù hợp.

Luận án tiến sĩ khoa học giáo dục: Phương pháp dạy học theo dự án chủ đề Toán rời rạc dành cho học sinh chuyên Toán