Dạy Học Thơ Nôm Đường Luật Tại Trung Học Phổ Thông: Nghiên Cứu Thi Pháp Thể Loại

LỜI CAM ĐOAN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN

1.1. Nghiên cứu về thơ Nôm Đường luật

1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước

1.3. Các công trình nghiên cứu nước ngoài

1.4. Nghiên cứu về dạy học thơ Nôm Đường luật ở THPT

1.5. Nghiên cứu về dạy học tác phẩm văn chương theo đặc điểm thi pháp thể loại

1.6. Nghiên cứu về dạy học thơ trung đại và dạy học thơ Nôm Đường luật ở THPT

1.7. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC DẠY HỌC THƠ NÔM ĐƯỜNG LUẬT THEO ĐẶC ĐIỂM THI PHÁP THỂ LOẠI Ở TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

2.1. Đặc điểm thi pháp thơ Nôm Đường luật

2.2. Vấn đề khoảng cách thẩm mĩ trong tiếp nhận tác phẩm thơ Nôm Đường luật của HS THPT

2.3. Dạy học tác phẩm văn chương và dạy học thơ Nôm Đường luật theo đặc điểm thi pháp thể loại

2.4. Lí luận DH theo định hướng phát triển năng lực HS

2.5. Đặc trưng tâm lí lứa tuổi học sinh lớp 10 và 11

2.6. Cơ sở thực tiễn

2.7. Vị trí, vai trò của thơ Nôm Đường luật trong chương trình Ngữ văn THPT

2.8. Thực trạng dạy học thơ Nôm Đường luật ở THPT

2.9. Tiểu kết chương 2

3. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY HỌC THƠ NÔM ĐƯỜNG LUẬT THEO ĐẶC ĐIỂM THI PHÁP THỂ LOẠI Ở TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

3.1. Một số yêu cầu đặt ra khi dạy học thơ Nôm Đường luật theo đặc điểm thi pháp thể loại cho học sinh THPT

3.2. Đảm bảo tuân thủ những quy định chặt chẽ về luật thơ và phải tìm ra những điểm mới về thể loại của mỗi nhà thơ. Xác định đúng đắn vai trò chủ thể của người học và bản chất thẩm mĩ của tác phẩm văn chương

3.3. Đảm bảo yêu cầu đổi mới DH theo định hướng phát triển năng lực người học. Đề xuất một số biện pháp dạy học thơ Nôm Đường luật theo đặc điểm thi pháp thể loại ở THPT

3.4. Hướng dẫn học sinh đọc văn bản để từng bước nhận diện đặc điểm thi pháp thể loại

3.5. Hướng dẫn học sinh chú giải sâu, cắt nghĩa để làm cơ sở phân tích, bình giá những bứt phá, sáng tạo của mỗi tác giả trong việc làm mới những đặc điểm thi pháp thể loại

3.6. Vận dụng dạy học theo chủ đề thơ Nôm Đường luật để làm nổi bật các đặc điểm thi pháp thể loại

3.7. Dạy học thơ Nôm Đường luật theo hướng dạy học phát hiện những giá trị độc đáo của đặc điểm thi pháp thể loại

3.8. Tiểu kết chương 3

4. CHƯƠNG 4: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

4.1. Mục đích và nhiệm vụ thực nghiệm

4.2. Mục đích thực nghiệm

4.3. Nhiệm vụ thực nghiệm

4.4. Đối tượng, địa bàn, thời gian thực nghiệm

4.5. Lựa chọn địa bàn thực nghiệm

4.6. Chọn và bồi dưỡng giáo viên dạy tiết thực nghiệm

4.7. Đối tượng thực nghiệm sư phạm

4.8. Thời gian thực nghiệm

4.9. Tài liệu và nội dung tổ chức thực nghiệm

4.10. Tài liệu thực nghiệm sư phạm

4.11. Nội dung thực nghiệm

4.12. Xây dựng phương thức và tiêu chí đánh giá. Phương thức và tiêu chí đánh giá mặt định lượng

4.13. Phương thức và tiêu chí đánh giá mặt định tính

4.14. Kết quả thực nghiệm sư phạm

4.15. Kết quả thực nghiệm sư phạm vòng 1 (Học kỳ I, năm học 2014 - 2015)

4.16. Kết quả thực nghiệm sư phạm vòng 2 (Học kỳ I, năm học 2015 - 2016)

4.17. Điều tra về các biện pháp sư phạm đã đề xuất

4.18. Kết quả điều tra về giáo án thực nghiệm sư phạm

4.19. Điều tra GV về kết quả của các giờ học thực nghiệm sư phạm

4.20. Điều tra HS về kết quả của các giờ học thực nghiệm sư phạm

4.21. Tiểu kết chương 4

KẾT LUẬN VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

1. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

2. DANH MỤC CÁC BẢNG

3. DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

I. Tổng Quan

Chương này trình bày tổng quan về tình hình nghiên cứu thơ Nôm Đường luật (TNĐL) và phương pháp dạy học thơ ở trung học phổ thông (THPT). Nghiên cứu cho thấy TNĐL không chỉ là một thể loại thơ có nguồn gốc ngoại nhập mà còn mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam. Các tác giả đã có những sáng tạo nghệ thuật độc đáo, góp phần làm phong phú thêm nền văn học Việt Nam. Đặc điểm thi pháp của TNĐL được phân tích qua các tác phẩm tiêu biểu, từ đó khẳng định vai trò quan trọng của thơ Nôm trong chương trình Ngữ văn THPT. Việc dạy học TNĐL hiện nay gặp nhiều khó khăn do khoảng cách ngôn ngữ và thời đại, điều này đòi hỏi giáo viên cần có những phương pháp giảng dạy phù hợp để phát huy năng lực của học sinh.

1.1. Nghiên Cứu Về Thơ Nôm Đường Luật

Nghiên cứu về TNĐL cho thấy đây là một thể loại thơ đặc sắc của văn học Việt Nam, với nhiều tác phẩm nổi bật như Quốc Âm thi tập. Các tác giả đã tiếp thu và sáng tạo, làm cho TNĐL trở thành một phần không thể thiếu trong kho tàng văn học dân tộc. Sự phong phú của thể loại này không chỉ thể hiện qua nội dung mà còn ở hình thức nghệ thuật, điều này cần được nhấn mạnh trong quá trình dạy học.

1.2. Nghiên Cứu Về Dạy Học Thơ Nôm Đường Luật Ở THPT

Việc dạy học TNĐL tại THPT hiện nay gặp nhiều thách thức. Học sinh thường cảm thấy khó khăn trong việc tiếp nhận do sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa. Nghiên cứu cho thấy rằng phương pháp giảng dạy hiện tại chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới, cần có những biện pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả dạy học. Điều này bao gồm việc hướng dẫn học sinh cách đọc hiểu và phân tích tác phẩm một cách sâu sắc hơn.

II. Cơ Sở Lí Luận Và Thực Tiễn

Chương này tập trung vào việc phân tích các đặc điểm thi pháp của TNĐL và thực trạng dạy học thơ Nôm Đường luật tại THPT. Đặc điểm thi pháp của TNĐL bao gồm cấu trúc, ngôn ngữ và hình thức nghệ thuật. Học sinh cần được trang bị kiến thức về các đặc điểm này để có thể tiếp cận và cảm nhận được giá trị nghệ thuật của thơ. Thực trạng dạy học cho thấy nhiều giáo viên chưa nắm vững các đặc điểm này, dẫn đến việc giảng dạy chưa hiệu quả.

2.1. Đặc Điểm Thi Pháp Thơ Nôm Đường Luật

Đặc điểm thi pháp của TNĐL bao gồm việc sử dụng hình ảnh, âm điệu và thể thơ có quy luật chặt chẽ. Điều này đòi hỏi học sinh không chỉ hiểu về nội dung mà còn phải cảm nhận được nghệ thuật trong từng câu chữ. Việc giảng dạy cần giúp học sinh nhận diện và phân tích các yếu tố thi pháp để từ đó nâng cao khả năng cảm thụ văn học.

2.2. Thực Trạng Dạy Học Thơ Nôm Đường Luật Ở THPT

Thực trạng dạy học TNĐL hiện nay cho thấy nhiều giáo viên chưa có phương pháp giảng dạy phù hợp. Học sinh thường gặp khó khăn trong việc hiểu và yêu thích thể loại này. Cần có sự thay đổi trong cách thức giảng dạy, từ việc sử dụng tài liệu đến cách tổ chức giờ học, nhằm tạo ra môi trường học tập tích cực và khơi dậy niềm đam mê văn học cho học sinh.

III. Một Số Biện Pháp Dạy Học

Chương này đề xuất một số biện pháp dạy học TNĐL theo đặc điểm thi pháp thể loại. Những biện pháp này bao gồm việc hướng dẫn học sinh đọc văn bản một cách chủ động, khuyến khích học sinh phân tích và đánh giá các tác phẩm. Việc áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại sẽ giúp học sinh phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo trong việc tiếp cận văn học.

3.1. Hướng Dẫn Học Sinh Đọc Văn Bản

Hướng dẫn học sinh cách đọc văn bản để nhận diện các đặc điểm thi pháp thể loại là rất cần thiết. Việc này giúp học sinh không chỉ hiểu nội dung mà còn cảm nhận được vẻ đẹp nghệ thuật của tác phẩm. Giáo viên cần cung cấp các kỹ năng phân tích, từ đó giúp học sinh có thể tự mình khám phá giá trị của thơ Nôm Đường luật.

3.2. Đề Xuất Các Biện Pháp Dạy Học Hiệu Quả

Đề xuất các biện pháp dạy học TNĐL hiệu quả như tổ chức thảo luận nhóm, sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy và tạo ra các hoạt động trải nghiệm. Những biện pháp này không chỉ giúp học sinh hứng thú hơn với môn học mà còn nâng cao khả năng tiếp nhận và cảm thụ văn học, từ đó phát triển năng lực đọc hiểu cho học sinh.

IV. Thực Nghiệm Sư Phạm

Chương này mô tả quá trình thực nghiệm sư phạm nhằm đánh giá tính khả thi và hiệu quả của các biện pháp dạy học TNĐL đã được đề xuất. Thực nghiệm được tiến hành tại một số trường THPT, với sự tham gia của giáo viên và học sinh. Kết quả thực nghiệm cho thấy những biện pháp này có tác động tích cực đến việc nâng cao chất lượng dạy học và khả năng tiếp nhận của học sinh.

4.1. Mục Đích Và Nhiệm Vụ Thực Nghiệm

Mục đích của thực nghiệm là kiểm tra tính khả thi của các biện pháp dạy học đã đề xuất. Nhiệm vụ bao gồm việc thu thập dữ liệu từ giáo viên và học sinh để đánh giá hiệu quả của các biện pháp dạy học. Kết quả thực nghiệm sẽ cung cấp những thông tin quan trọng cho việc điều chỉnh và hoàn thiện các phương pháp giảng dạy trong tương lai.

4.2. Kết Quả Thực Nghiệm

Kết quả thực nghiệm cho thấy việc áp dụng các biện pháp dạy học theo đặc điểm thi pháp thể loại đã giúp học sinh nâng cao khả năng đọc hiểu và cảm thụ văn học. Học sinh tham gia thực nghiệm có sự tiến bộ rõ rệt trong việc phân tích và đánh giá các tác phẩm thơ Nôm Đường luật. Điều này cho thấy tính khả thi và hiệu quả của những biện pháp dạy học đã được đề xuất.

Nghiên Cứu Dạy Học Thơ Nôm Đường Luật Theo Thi Pháp Thể Loại Ở Trung Học Phổ Thông