Mô Hình Hoạt Động Của Giáo Viên Trong Dạy Đọc Hiểu Văn Bản Ở Trung Học Phổ Thông

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

3. Mục đích nghiên cứu

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

6. Hướng tiếp cận và phương pháp nghiên cứu

7. Giả thuyết khoa học

8. Dự kiến đóng góp của luận án

9. Bố cục của luận án

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN TRONG DẠY ĐỌC HIỂU VĂN BẢN Ở TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

1.1. Yêu cầu đổi mới dạy học Ngữ văn đáp ứng mục tiêu phát triển năng lực

1.1.1. Xu thế đổi mới hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực đọc hiểu cho học sinh. Yêu cầu về dạy học đọc hiểu của chương trình môn học Ngữ văn cấp THPT. Bản chất của đọc hiểu văn bản và mục tiêu của hoạt động dạy học đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực

1.2. Khái niệm “văn bản” và “đọc hiểu văn bản”

1.2.1. Về khái niệm “văn bản”

1.2.2. Thế nào là “đọc hiểu văn bản”?

1.2.3. Cơ sở của hoạt động dạy học đọc hiểu theo hướng phát triển năng lực. Khái niệm “hoạt động dạy học”. Năng lực đọc hiểu và cấu trúc năng lực đọc hiểu

1.3. Thực trạng hoạt động dạy học đọc hiểu văn bản và yêu cầu về năng lực dạy học đọc hiểu của GV Ngữ văn ở trường trung học phổ thông

1.3.1. Thực trạng dạy học đọc hiểu văn bản của GV trong nhà trường trung học phổ thông hiện nay

1.3.2. CT và SGK với việc rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản văn học

1.3.3. Khảo sát thực trạng dạy và học đọc hiểu văn bản ở THPT

1.3.4. Chuẩn nghề nghiệp và yêu cầu về năng lực dạy học của giáo viên Ngữ văn

1.3.5. Quan điểm chuẩn hóa nghề nghiệp và khung năng lực của GV

1.3.6. Những năng lực cơ bản của GV trong dạy học đọc hiểu văn bản

1.4. Quan niệm về mô hình HĐ và yêu cầu xây dựng mô hình HĐ của GV trong dạy ĐHVB theo định hướng rèn luyện NL cho HS trung học phổ thông

1.4.1. Cách hiểu khái niệm “hoạt động” và “mô hình hoạt động”

1.4.2. Yêu cầu của việc xây dựng mô hình hoạt động của GV trong dạy học ĐHVB theo định hướng rèn luyện năng lực cho HS trung học phổ thông

1.5. Vấn đề dạy đọc hiểu theo thể loại và kiểu văn bản

1.5.1. Dạy đọc hiểu văn bản thơ (trữ tình)

1.5.2. Dạy đọc hiểu văn bản truyện

1.5.3. Dạy đọc hiểu văn bản kịch

1.5.4. Dạy đọc hiểu văn bản kí

1.5.5. Dạy đọc hiểu văn bản nghị luận

1.6. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA GV TRONG DẠY ĐỌC HIỂU VĂN BẢN Ở THPT THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

2.1. Khái quát quá trình tổ chức hoạt động của GV trong dạy học đọc hiểu văn bản ở THPT theo định hướng phát triển NL

2.2. Các hoạt động cụ thể của GV trong dạy đọc hiểu văn bản

2.2.1. Chuẩn bị bài dạy đọc hiểu (CBDĐ)

2.2.2. Xác định yêu cầu cần đạt của bài dạy đọc hiểu

2.2.3. Nghiên cứu VB được chọn trong bài dạy đọc hiểu

2.2.4. GV thiết kế HĐ dạy học cho giáo án (còn gọi là Kế hoạch bài học)

2.2.5. Hướng dẫn HS tự đọc VB, chuẩn bị bài ở nhà

2.2.6. Tổ chức hoạt động cho HS đọc hiểu trên lớp (ĐHTL)

2.2.7. Đọc lướt, tìm hiểu chung về văn bản

2.2.8. Hướng dẫn HS đọc kĩ, tìm hiểu ý nghĩa, giá trị của VB

2.2.9. Tổng kết và hướng dẫn HS cách đọc hiểu thể loại VB đã học

2.2.10. HĐ hướng dẫn thực hành, vận dụng (THVD)

2.2.11. GV hướng dẫn HS thực hành đọc hiểu văn bản

2.2.12. GV hướng dẫn HS vận dụng kết quả đọc

2.2.13. Hoạt động kiểm tra – đánh giá (KTĐG)

2.2.14. Xác định mục đích KTĐG năng lực đọc hiểu VB của HS THPT

2.2.15. Xác định các tiêu chí đánh giá và chuẩn đánh giá NL ĐHVB

2.2.16. Thiết kế những công cụ đánh giá

2.2.17. Tổ chức đánh giá để thu thập kết quả

2.2.18. Thu thập kết quả

2.3. Tiểu kết chương 2

3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. Mục đích và yêu cầu của hoạt động thực nghiệm sư phạm

3.1.1. Mục đích thực nghiệm

3.1.2. Yêu cầu thực nghiệm

3.2. Đối tượng, địa bàn, thời gian thực nghiệm và quy trình thực nghiệm

3.2.1. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm

3.2.2. Tiêu chuẩn chọn địa bàn thực nghiệm. Lựa chọn GV thực nghiệm

3.2.3. Chọn lớp và HS thực nghiệm

3.2.4. Thời gian thực nghiệm

3.2.5. Tổ chức thực nghiệm

3.2.6. Quy trình thực nghiệm. Thiết kế giáo án thực nghiệm

3.3. Thuyết minh về mô hình hoạt động của GV trong dạy học đọc hiểu văn bản Vội vàng

3.4. Giáo án thực nghiệm bài dạy đọc hiểu văn bản Vội vàng

3.5. Đánh giá kết quả thực nghiệm

3.5.1. Tiêu chuẩn đánh giá. Đề kiểm tra và giải thích sơ bộ về đề kiểm tra

3.5.2. Đánh giá kết quả thực nghiệm qua quan sát giờ dạy của GV

3.5.3. Đánh giá kết quả thực nghiệm từ phía HS

3.5.4. Đánh giá qua quan sát giờ học ĐHVB trên lớp, bài kiểm tra

3.5.5. Một số nhận xét từ kết quả thăm dò bằng bảng hỏi đối với HS THPT liên quan đến HĐ dạy học ĐHVB

3.6. Tiểu kết chương 3

KẾT LUẬN

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LUẬN ÁN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC MÔ HÌNH DẠY ĐỌC HIỂU VĂN BẢN THÔNG TIN

I. Giới thiệu về mô hình hoạt động của giáo viên trong dạy đọc hiểu văn bản

Mô hình hoạt động của giáo viên trong dạy đọc hiểu văn bản ở trung học phổ thông (THPT) được xây dựng dựa trên yêu cầu phát triển năng lực đọc hiểu cho học sinh. Giáo viên cần chuyển từ phương pháp giảng dạy truyền thống sang các phương pháp dạy học hiện đại, tập trung vào việc hình thành và phát triển kỹ năng đọc hiểu cho học sinh. Mô hình này không chỉ bao gồm các hoạt động giảng dạy mà còn phải chú trọng đến việc tổ chức các hoạt động học tập cho học sinh. Đặc biệt, trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, việc phát triển năng lực đọc hiểu là rất cần thiết, nhằm giúp học sinh có khả năng tiếp nhận và phân tích văn bản một cách hiệu quả.

1.1. Định nghĩa và tầm quan trọng của đọc hiểu văn bản

Đọc hiểu văn bản là quá trình tiếp nhận và xử lý thông tin từ văn bản, giúp học sinh không chỉ hiểu nội dung mà còn cảm nhận được giá trị nghệ thuật của văn bản. Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn học sinh phát triển khả năng này. Theo chương trình giáo dục hiện hành, việc dạy đọc hiểu không chỉ dừng lại ở việc giải thích nội dung văn bản mà còn phải giúp học sinh hình thành các kỹ năng phân tích, so sánh và đánh giá. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh giáo dục hiện đại, nơi mà năng lực đọc hiểu được xem là một trong những kỹ năng cốt lõi mà học sinh cần có để thành công trong học tập và cuộc sống.

II. Các hoạt động cụ thể của giáo viên trong dạy đọc hiểu văn bản

Các hoạt động của giáo viên trong dạy đọc hiểu văn bản bao gồm việc chuẩn bị bài dạy, tổ chức các hoạt động trên lớp, và đánh giá kết quả học tập của học sinh. Giáo viên cần xác định rõ yêu cầu cần đạt của bài dạy và nghiên cứu kỹ lưỡng văn bản sẽ dạy. Việc thiết kế hoạt động dạy học cần linh hoạt, phù hợp với từng đối tượng học sinh và nội dung bài học. Các hoạt động như hướng dẫn học sinh tự đọc văn bản ở nhà, tổ chức thảo luận nhóm trên lớp, và thực hành vận dụng kiến thức vào thực tiễn sẽ giúp học sinh phát triển năng lực đọc hiểu một cách hiệu quả.

2.1. Chuẩn bị bài dạy đọc hiểu

Chuẩn bị bài dạy là bước quan trọng đầu tiên trong quá trình dạy đọc hiểu văn bản. Giáo viên cần xác định rõ mục tiêu dạy học, nội dung và phương pháp giảng dạy phù hợp. Việc nghiên cứu kỹ lưỡng văn bản sẽ giúp giáo viên có cái nhìn sâu sắc hơn về nội dung và hình thức của văn bản, từ đó có thể thiết kế các hoạt động dạy học phù hợp. Hướng dẫn học sinh tự đọc văn bản trước khi lên lớp cũng là một cách hiệu quả để kích thích sự tò mò và hứng thú của học sinh với bài học.

III. Đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh

Đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh là một phần quan trọng trong quá trình dạy học. Giáo viên cần thiết kế các công cụ đánh giá phù hợp để thu thập thông tin về năng lực đọc hiểu của học sinh. Việc đánh giá không chỉ dừng lại ở việc kiểm tra kiến thức mà còn phải xem xét khả năng phân tích, tổng hợp và đánh giá văn bản của học sinh. Điều này giúp giáo viên có thể điều chỉnh phương pháp dạy học cho phù hợp với nhu cầu và khả năng của học sinh, từ đó nâng cao chất lượng dạy học.

3.1. Các tiêu chí đánh giá năng lực đọc hiểu

Các tiêu chí đánh giá năng lực đọc hiểu cần được xây dựng rõ ràng và cụ thể. Giáo viên có thể sử dụng các bài kiểm tra trắc nghiệm, tự luận, hoặc các hình thức đánh giá khác để đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh. Việc đánh giá cần phản ánh được sự tiến bộ của học sinh trong quá trình học tập, đồng thời giúp học sinh nhận thức được điểm mạnh và điểm yếu của bản thân trong việc tiếp nhận và xử lý thông tin từ văn bản.