Luận Án Về Rắn Thần Naga Trong Văn Hóa Khmer Nam Bộ

• Người hướng dẫn: PGS. Trần Văn Ánh
• Trường học: Trường Đại Học Trà Vinh
• Chuyên ngành: Văn Hóa Học
• Đề tài: Rắn Thần Naga Trong Văn Hóa Khmer Nam Bộ
• Loại tài liệu: Luận Án Tiến Sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Trà Vinh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
• 1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.2. Các công trình nghiên cứu về lý thuyết biểu tượng
• 1.3. Các công trình nghiên cứu liên quan đến rắn, naga, rồng
• 1.4. Các công trình liên quan đến Naga ở Ấn Độ
• 1.5. Các công trình liên quan đến rắn - rồng ở Trung Hoa và một số quốc gia vùng Đông Bắc Á
• 1.6. Các công trình liên quan đên rắn, rồng, naga ở vùng Đông Nam Á
• 1.7. Các công trình liên quan đến rắn, rồng của người Việt
• 1.8. Các công trình liên quan đến Rắn thần Naga của người Khmer Nam Bộ
• 1.9. Các công trình liên quan đến việc nghiên cứu so sánh rắn trong văn hoá Khmer Nam Bộ với rắn trong văn hóa người Việt và một số dân tộc khác ở vùng Đông Nam Á
• 1.10. Nhận định chung về vấn đề nghiên cứu
• 1.11. Đánh giá kết quả đạt được của các công trình đã nghiên cứu
• 1.12. Một số vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu trong luận án
• 1.13. CƠ SỞ LÝ LUẬN
• 1.13.1. Các khái niệm liên quan
• 1.13.2. Khái niệm biểu tượng
• 1.13.3. Khái niệm Rắn thần Naga
• 1.13.4. Rắn thần Naga trong văn hóa một số dân tộc trên thế giới
• 1.13.5. Lý thuyết nghiên cứu
• 1.13.6. Lý thuyết biểu tượng văn hóa
• 1.13.7. Lý thuyết giao lưu, tiếp biến văn hóa
• 1.14. CƠ SỞ THỰC TIỄN
• 1.14.1. Không gian văn hóa Nam Bộ
• 1.14.2. Người Khmer ở Nam Bộ
• 1.15. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỂ HIỆN CỦA RẮN THẦN NAGA TRONG CÁC BÌNH DIỆN VĂN HÓA KHMER NAM BỘ
• 2.1. RẮN THẦN NAGA TRONG VĂN HÓA PHI VẬT THỂ CỦA NGƯỜI KHMER NAM BỘ
• 2.1.1. Rắn thần Naga trong tôn giáo người Khmer Nam Bộ
• 2.1.2. Rắn thần Naga trong sự tồn lưu của tín ngưỡng Balamôn
• 2.1.3. Rắn thần Naga trong quan niệm Phật giáo Nam tông
• 2.1.4. Rắn thần Naga gắn với các phong tục, tập quán, lễ hội
• 2.1.4.1. Rắn thần Naga gắn với lễ cưới
• 2.1.4.2. Rắn thần Naga gắn với lễ tang
• 2.1.4.3. Rắn thần Naga gắn với phong tục đi tu
• 2.1.4.4. Rắn thần Naga gắn với phong tục đua ghe ngo
• 2.1.4.5. Rắn thần Naga gắn với phong tục xây cất nhà ở
• 2.1.5. Rắn thần Naga trong nghệ thuật biểu diễn của người Khmer Nam Bộ
• 2.1.6. Rắn thần Naga trong văn học dân gian Khmer Nam Bộ
• 2.2. RẮN THẦN NAGA TRONG VĂN HÓA VẬT THỂ CỦA NGƯỜI KHMER NAM BỘ
• 2.2.1. Rắn thần Naga trong kiến trúc Chùa Phật giáo Nam tông người Khmer Nam Bộ
• 2.2.2. Về cấu tạo hình tượng Rắn thần Naga
• 2.2.3. Về chất liệu và thể loại thể hiện hình tượng Rắn thần Naga
• 2.2.4. Về không gian tồn tại của hình tượng Rắn thần Naga
• 2.2.5. Rắn thần Naga phản ánh qua trang phục người Khmer Nam Bộ
• 2.3. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: ĐẶC TRƯNG, GIÁ TRỊ VÀ Ý NGHĨA CỦA RẮN THẦN NAGA TRONG VĂN HÓA KHMER NAM BỘ
• 3.1. ĐẶC TRƯNG CỦA RẮN THẦN NAGA TRONG VĂN HÓA KHMER NAM BỘ
• 3.1.1. Gắn với yếu tố nước
• 3.1.2. Tính phổ quát
• 3.1.3. Dấu ấn bản địa hóa
• 3.2. Ý NGHĨA CỦA RẮN THẦN NAGA TRONG VĂN HÓA KHMER NAM BỘ
• 3.2.1. Ý nghĩa về quyền năng vô hạn
• 3.2.2. Ý nghĩa về sự thịnh vượng, bình an, may mắn
• 3.2.3. Ý nghĩa về sự liên kết Trời - Đất, cõi trần gian - cõi Niết bàn
• 3.3. GIÁ TRỊ CỦA RẮN THẦN NAGA TRONG VĂN HÓA KHMER NAM BỘ
• 3.3.1. Giá trị lịch sử
• 3.3.2. Giá trị thẩm mỹ
• 3.3.3. Giá trị giáo dục
• 3.3.4. Giá trị liên kết cộng đồng
• 3.3.5. Giữ gìn và phát huy các ý nghĩa, đặc trưng, giá trị của Rắn thần Naga trong đời sống văn hóa người Khmer Nam Bộ
• 3.4. Tiểu kết chương 3
• TÀI LIỆU TRÍCH DẪN
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN TRỰC TIẾP ĐẾN LUẬN ÁN
• PHỤ LỤC

I. Khám Phá Rắn Thần Naga Trong Văn Hóa Khmer Nam Bộ

Rắn thần Naga là một biểu tượng quan trọng trong văn hóa Khmer Nam Bộ. Từ khi du nhập từ Ấn Độ, hình tượng này đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh và văn hóa của người Khmer. Rắn thần Naga không chỉ là một linh vật mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc, thể hiện sự kết nối giữa con người và thế giới tâm linh.

1.1. Ý Nghĩa Của Rắn Thần Naga Trong Văn Hóa Khmer

Rắn thần Naga được coi là biểu tượng của quyền năng và sự thịnh vượng. Nó không chỉ đại diện cho nước mà còn là biểu tượng của sự sống và sự phát triển trong văn hóa Khmer.

1.2. Rắn Thần Naga Trong Tín Ngưỡng Dân Gian Khmer

Trong tín ngưỡng dân gian, Rắn thần Naga được tôn thờ như một vị thần bảo vệ. Người Khmer thường tổ chức các lễ hội để cầu nguyện cho sự bình an và thịnh vượng.

II. Vấn Đề Và Thách Thức Liên Quan Đến Rắn Thần Naga

Mặc dù Rắn thần Naga có vai trò quan trọng trong văn hóa Khmer, nhưng hiện nay, nhiều giá trị văn hóa liên quan đến hình tượng này đang bị mai một. Sự giao thoa văn hóa và hiện đại hóa đã tạo ra những thách thức lớn cho việc bảo tồn các giá trị truyền thống.

2.1. Sự Mai Một Của Các Giá Trị Văn Hóa

Nhiều phong tục tập quán liên quan đến Rắn thần Naga đang dần bị lãng quên. Điều này ảnh hưởng đến bản sắc văn hóa của người Khmer Nam Bộ.

2.2. Tác Động Của Hiện Đại Hóa Đến Văn Hóa Khmer

Sự phát triển của xã hội hiện đại đã làm thay đổi cách nhìn nhận và thực hành các tín ngưỡng truyền thống, trong đó có Rắn thần Naga.

III. Phương Pháp Bảo Tồn Rắn Thần Naga Trong Văn Hóa Khmer

Để bảo tồn Rắn thần Naga, cần có những phương pháp hiệu quả nhằm giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống. Việc giáo dục và nâng cao nhận thức cộng đồng là rất quan trọng.

3.1. Giáo Dục Về Văn Hóa Khmer

Giáo dục về văn hóa Khmer, đặc biệt là về Rắn thần Naga, cần được đưa vào chương trình học để thế hệ trẻ hiểu và trân trọng di sản văn hóa của tổ tiên.

3.2. Tổ Chức Các Lễ Hội Văn Hóa

Tổ chức các lễ hội liên quan đến Rắn thần Naga sẽ giúp khôi phục và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời thu hút sự quan tâm của cộng đồng.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Của Rắn Thần Naga Trong Nghệ Thuật

Rắn thần Naga không chỉ hiện diện trong tín ngưỡng mà còn được thể hiện qua nghệ thuật. Các tác phẩm nghệ thuật từ điêu khắc đến hội họa đều mang hình ảnh của Rắn thần Naga, thể hiện sự sáng tạo và tài năng của người Khmer.

4.1. Rắn Thần Naga Trong Kiến Trúc Chùa

Hình ảnh Rắn thần Naga thường xuất hiện trong kiến trúc chùa Khmer, thể hiện sự kết nối giữa tôn giáo và văn hóa.

4.2. Rắn Thần Naga Trong Nghệ Thuật Biểu Diễn

Nhiều vở diễn dân gian và lễ hội truyền thống có sự xuất hiện của Rắn thần Naga, tạo nên sự phong phú cho nghệ thuật biểu diễn của người Khmer.

V. Kết Luận Về Rắn Thần Naga Trong Văn Hóa Khmer Nam Bộ

Rắn thần Naga là một biểu tượng văn hóa quan trọng của người Khmer Nam Bộ. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của hình tượng này không chỉ giúp gìn giữ bản sắc văn hóa mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của cộng đồng.

5.1. Tương Lai Của Rắn Thần Naga

Cần có những chiến lược cụ thể để bảo tồn và phát huy giá trị của Rắn thần Naga trong bối cảnh hiện đại.

5.2. Vai Trò Của Cộng Đồng Trong Bảo Tồn Văn Hóa

Cộng đồng cần tham gia tích cực vào các hoạt động bảo tồn văn hóa, từ đó tạo ra sự gắn kết và ý thức trách nhiệm với di sản văn hóa của dân tộc.