Hoàn thiện hạch toán kế toán doanh thu - chi phí - xác định kết quả kinh doanh dịch vụ tại Công ty thông tin di động VMS-MobiFone

Dịch vụ viễn thông là dịch vụ truyền thông tin từ người nói đến người nghe thông qua hệ thống tổng đài di động hoặc internet mà không làm thay đổi loại hình hoặc nội dung thông tin. Dịch vụ viễn thông cơ bản là dịch vụ “thoại”. Dịch vụ được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, bao gồm mức độ hoạt động (dịch vụ chính, dịch vụ kèm theo), quá trình bán hàng (dịch vụ trước, trong và sau bán), nhóm dịch vụ (sản xuất, thuần túy, quản lý kinh doanh) và tính chất hoạt động (sản xuất, hướng dẫn sử dụng, bảo hành, sửa chữa). Dịch vụ viễn thông bao gồm dịch vụ cơ bản và dịch vụ giá trị gia tăng. Dịch vụ viễn thông cơ bản là dịch vụ truyền thông tin của người nói đến người nghe qua hệ thống tổng đài di động hoặc internet mà không làm thay đổi loại hình hoặc nội dung thông tin. Trong kinh doanh người ta thường gọi là dịch vụ “thoại”.

Doanh thu là kết quả của quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Tăng doanh thu, giảm chi phí là mục tiêu của các doanh nghiệp hoạt động vì lợi nhuận. Doanh thu dịch vụ viễn thông là cước dịch vụ Bưu chính Viễn thông, phí phát hành báo chí, doanh thu lắp đặt điện thoại, bán sản phẩm, hàng hoá và cung cấp các dịch vụ khác đã thực hiện. Doanh thu của giao dịch về cung cấp dịch vụ được ghi nhận khi kết quả của giao dịch được xác định một cách đáng tin cậy. Kết quả giao dịch cung cấp dịch vụ được xác định khi thoả mãn tất cả 4 điều kiện sau: Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn, có khả năng thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch cung cấp dịch vụ đó, xác định được phần công việc đã hoàn thành vào ngày lập bảng cân đối kế toán, xác định được chi phí sản xuất phát sinh cho giao dịch và chi phí để hoàn thành giao dịch cung cấp dịch vụ đó.

Sự đa dạng của các dịch vụ viễn thông (thoại, tin nhắn, data, dịch vụ giá trị gia tăng) tạo ra sự phức tạp trong việc xác định và phân bổ doanh thu. Mỗi loại dịch vụ có đặc điểm riêng, yêu cầu phương pháp hạch toán khác nhau. Việc xác định chính xác doanh thu cho từng dịch vụ là cần thiết để đánh giá hiệu quả kinh doanh của từng mảng dịch vụ và đưa ra các quyết định điều chỉnh phù hợp. Cần có hệ thống theo dõi và phân tích doanh thu chi tiết, linh hoạt để đáp ứng sự thay đổi của thị trường và sự ra đời của các dịch vụ mới.

Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, việc quản lý chi phí hiệu quả là yếu tố sống còn đối với VMS-MobiFone. Chi phí kinh doanh dịch vụ viễn thông bao gồm nhiều khoản mục khác nhau (chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công, chi phí khấu hao, chi phí dịch vụ mua ngoài). Việc kiểm soát và tối ưu hóa từng khoản mục chi phí là cần thiết để giảm giá thành dịch vụ, tăng lợi nhuận và duy trì khả năng cạnh tranh. Cần có hệ thống theo dõi và phân tích chi phí chi tiết, chính xác để xác định các khoản mục chi phí bất hợp lý và đưa ra các biện pháp cắt giảm.

Hạch toán doanh thu cung cấp dịch vụ bao gồm các chứng từ sau: Hoá đơn bán hàng thông thường mẫu số 02 GTTT-3LL (nếu doanh nghiệp áp dụng tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp - Hoá đơn giá trị gia tăng mẫu số 01 GTKT-3LL (nếu doanh nghiệp áp dụng tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ - Hoá đơn GTGT mẫu 01 GTHT-2LN - Hợp đồng cung cấp dịch vụ - Chứng từ thu chi tiền mặt, giấy báo Nợ, giấy báo Có của Ngân hàng… Căn cứ hợp đồng cung cấp dịch vụ mà nhân viên bán hàng ký với khách hàng, nhân viên bán hàng lập tối thiểu 3 liên (đặt giấy than viết 1 lần) trong đó: liên1 lưu tại quyển, liên2 giao cho khách hàng, liên3 dùng để luân chuyển và ghi sổ (chứng tưừnày có thể do bộ phận cung ứng hoặc phòng kinh doanh lập hoặc kế toán tiêu thụ lập tuỳ theo sự phân cấp của doanh nghiệp.

Để hạch toán doanh thu cung cấp dịch vụ kế toán sử dụng các tài khoản sau: Nhóm TK51 có 3 tài khoản - TK511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ: phản ánh tổng số doanh thu bán hàng thực tế của doanh nghiệp trong kỳ và các khoản giảm doanh thu. TK512 - Doanh thu nội bộ Nội dung tài khoản này tương tự như TK511 nhưng tài khoản này phản ánh sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ tiêu thụ trong nội bộ doanh nghiệp.TK512 được chia làm 3 tài khoản cấp 2 gồm: + TK 5121 - Doanh thu bán hàng hoá + TK 5122 - Doanh thu bán sản phẩm + TK 5123 - Doanh thu cung cấp dịch vụ TK 512 thường được sử dụng cho các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ như: du lịch, bưu chính viễn thông, giao thông vận tải… Tài khoản này chỉ sử dụng cho các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc trong một Tổng Công ty nhằm phản ảnh doanh thu nội bộ trong kỳ - TK515 - Doanh thu hoạt động tài chính: phản ánh thu nhập từ hoạt động tài chính của doanh nghiệp.

Theo cách phân loại này, những khoản chi phí có chung tính chất kinh tế được xếp chung vào một yếu tố, không kể chi phí đó phát sinh ở địa điểm nào và mục đích gì trong kinh doanh. Chi phí dịch vụ được phân thành các yếu tố chi phí sau: - Chi phí nguyên vật liệu - Chi phí nhân công - Chi phí khấu hao tài sản cố định - Chi phí dịch vụ mua ngoài - Chi phí khác bằng tiền. Căn cứ vào công dụng kinh tế thì các chi phí hoạt động kinh doanh được phân thành: - Chi phí trực tiếp: là những chi phí trực tiếp phát sinh trong quá trình cung cấp các dịch vụ cho khách hàng sản xuất sản phẩm và cung cấp các lao vụ, dịch vụ khác. - Chi phí sản xuất chung: là những chi phí có tính chất tổ chức và quản lý các hoạt động kinh doanh bưu chính viễn thông của từng đơn vị.

Xuất phát từ những đặc điểm cơ bản của quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm viễn thông là một quá trình liên tục vì vậy, đối tượng tập hợp chi phí trong ngành bưu chính viễn thông là theo từng hoạt động kinh doanh như: hoạt động kinh doanh bưu chính, hoạt động kinh doanh viễn thông, phát hành báo chí và hoạt động kinh doanh khác. Đối với chi phí cơ bản có liên quan trực tiếp đến từng đối tượng tập hợp chi phí thì tập hợp trực tiếp cho từng đối tượng tập hợp chi phí đó, gọi là phương pháp tập hợp chi phí trực tiếp. Chi phí cơ bản gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp. Những chi phí này khi phát sinh sẽ hạch toán vào các khoản mục chi phí theo từng yếu tố cụ thể. Cuối kỳ để tập hợp chi phí theo từng đối tượng cụ thể thì phải tiến hành phân bổ cho từng đối tượng tập hợp chi phí theo tiêu thức phù hợp.

Việc áp dụng phần mềm kế toán hiện đại giúp tự động hóa các quy trình hạch toán, giảm thiểu sai sót do thao tác thủ công, và cung cấp thông tin kế toán kịp thời, chính xác. Phần mềm kế toán cần được lựa chọn phù hợp với đặc điểm hoạt động của VMS-MobiFone và được triển khai một cách bài bản. Cần có sự đào tạo và hướng dẫn sử dụng phần mềm cho đội ngũ kế toán để đảm bảo hiệu quả sử dụng.

Đội ngũ kế toán cần được đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, cập nhật kiến thức về các quy định kế toán mới, và nâng cao kỹ năng sử dụng phần mềm kế toán. Việc đào tạo có thể được thực hiện thông qua các khóa học ngắn hạn, hội thảo chuyên đề, hoặc chương trình đào tạo nội bộ. Cần có chính sách khuyến khích và tạo điều kiện cho đội ngũ kế toán tham gia các hoạt động đào tạo.

Trong tương lai, hạch toán kế toán sẽ ngày càng được ứng dụng công nghệ và phân tích dữ liệu để cung cấp thông tin kế toán chi tiết, chính xác và kịp thời. Các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (Machine Learning) có thể được sử dụng để tự động hóa các quy trình hạch toán, phát hiện gian lận, và dự báo doanh thu, chi phí. Việc phân tích dữ liệu kế toán sẽ giúp VMS-MobiFone đưa ra các quyết định kinh doanh dựa trên dữ liệu, tối ưu hóa hiệu quả hoạt động và tăng cường khả năng cạnh tranh.

Để tiếp tục hoàn thiện hạch toán kế toán, VMS-MobiFone cần tiếp tục nghiên cứu và cải tiến quy trình hạch toán, áp dụng các chuẩn mực kế toán mới, và nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ kế toán. Cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các bộ phận liên quan (kế toán, tài chính, công nghệ thông tin) để đảm bảo sự thành công của quá trình hoàn thiện. Việc hoàn thiện hạch toán kế toán là một quá trình liên tục và cần được thực hiện một cách chủ động và sáng tạo.